Από τον Γιάννη Μανέτα*
Η μοναξιά είναι ένα καταλυτικά δυσάρεστο συναίσθημα. Πιστεύεται πως επελέγη εξελικτικά να είναι δυσάρεστη ώστε να αποτελεί ένα έμφυτο σήμα κινδύνου που προτρέπει τον άνθρωπο να παραμείνει στο προστατευτικό κάλυμμα μίας ομάδας με εσωτερική αλληλοβοήθεια, αλληλεγγύη και εμπιστοσύνη. Εκεί, μέσα στα δίκτυα φιλικών, συγγενικών, επαγγελματικών, ερωτικών και άλλων σχέσεων, η πίκρα της μοναξιάς απαλύνεται. Ο οστρακισμός, δηλαδή η κοινωνική απομόνωση, υπήρξε πάντοτε η πιο δυσβάστακτη τιμωρία. Ιδιαίτερα για τους αθώους.
Ο άνθρωπος επινόησε πολλούς τρόπους να υποδηλώνει τη διάθεσή του για κοινωνικότητα και σύμπηξη τόσο ομαδικών όσο και ατομικών δεσμών. Ομαδικών όπως ο χορός, το παιχνίδι, το τραγούδι, η αφήγηση ιστοριών, το τσιμπούσι, το ομαδικό γέλιο, το μάθημα, η συνέλευση, η διαδήλωση. Ατομικών όπως το χάδι, ο καλός λόγος, η αγκαλιά, το φιλί, το άγγιγμα, η έμπρακτη βοήθεια, το χτύπημα του αδικημένου στην πλάτη. Όλα αυτά, λέγουν οι νευροβιολόγοι, διεγείρουν στους συμμετέχοντες συγκεκριμένα εγκεφαλικά κέντρα και την ενεργοποίηση των ορμονικών συστημάτων εσωτερικής ανταμοιβής. Όλα αυτά μας κάνουν ευτυχείς, και η συλλογική ευτυχία είναι μεταδοτική. Όλα αυτά σήμερα απαγορεύονται από τους ‘’ειδικούς’’ λοιμωξιολόγους και τις κυβερνήσεις. Όλα αυτά σήμερα θεωρούνται αντικοινωνικά.
Κάποιοι θα πουν ‘υπερβολές, πρόκειται για ένα προσωρινό μέτρο Δημόσιας Υγείας’. Ας το δούμε κάπως καλύτερα.
Πολύ πριν από τον κορωνοϊό οι ειδικοί της Δημόσιας Υγείας μας έλεγαν ότι η κοινωνική απομόνωση επηρεάζει αρνητικά το ανοσοποιητικό και μειώνει την αντίσταση σε λοιμώξεις. Ότι είναι σημαντικός παράγοντας για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Ότι αυξάνει το ινωδογόνο, που είναι παράγοντας εμφάνισης θρομβώσεων. Ότι αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης νευρολογικών ασθενειών όπως η άνοια, η κατάθλιψη, το Αλτζχάιμερ και η αυτοκτονική διάθεση. Ότι ερεθίζει τα γονίδια που σχετίζονται με προ-φλεγμονώδεις αντιδράσεις, ενώ καταστέλλει αυτά που καταπολεμούν τη φλεγμονή. Ιδιαίτερα στα παιδιά, η κοινωνική απομόνωση τα κάνει καχύποπτα, επιθετικά, και με μακροπρόθεσμη ροπή σε ψυχοσωματικές ασθένειες και νευρολογικά προβλήματα.
Τα ακριβώς αντίθετα κάνει η πρόσωπο με πρόσωπο κοινωνική επαφή, που δεν μπορεί να αντικατασταθεί με τη διαδικτυακή, επειδή η τελευταία ενισχύει την απομόνωση.
Το συμπέρασμα είναι ότι δεν σκοτώνει μόνο η φτώχεια και η ανισότητα. Σκοτώνει και η μοναξιά. Ωστόσο η νοσηρότητα και η θνητότητα από τη φτώχεια, την ανισότητα και τη μοναξιά δεν ανακοινώνονται από τις Ειδήσεις των Έξι.
* Ο Γιάννης Μανέτας είναι ομότιμος καθηγητής Φυσιολογίας Φυτών, στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.