Ήλθαν, διέλυσαν και απήλθαν: Η μεγάλη «μπίζνα» του νερού

Του Δημήτρη Κούλαλη

ΕΛΛΟΓΑ ΠΑΡΑΛΟΓΑ

Την προπαραμονή των Χριστουγέννων, πραγματοποιήθηκε στο Χρηματιστήριο Αθηνών, σε κλίμα αστυνομοκρατίας, η διανομή των 40 εκατομμυρίων ευρώ, ήτοι του 1/5 των ταμειακών διαθέσιμων της ΕΥΔΑΠ, στους μετόχους της. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η απόφαση για το μοίρασμα των 40 εκατομμυρίων έγινε μετά από έγγραφο αίτημα των Μετόχων Πλειοψηφίας, «Ελληνικό Δημόσιο» και του ΤΑΙΠΕΔ.

Πρόκειται για μια μνημονιακή δέσμευση, όπως προβλέπεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αξιοποίησης του ΤΑΙΠΕΔ, η οποία επιτρέπει τη διανομή μεγάλου ποσού από τα αποθεματικά της ΕΥΔΑΠ στους μετόχους της.

Ποιοι είναι οι μέτοχοί της;

Το ελληνικό Δημόσιο, που κατέχει το 34%, μέχρι βέβαια την παραχώρηση στους ιδιώτες του 11%, από το «Ταμείο Αξιοποίησης της Δημόσιας Περιουσίας» –όταν αυτό συσταθεί-, παρότι η Ολομέλεια του ΣτΕ *έκρινε αντισυνταγματική την ιδιωτικοποίηση που επιχείρησε η κυβέρνηση Σαμαρά- Βενιζέλου- , το ΤΑΙΠΕΔ, ο πολυεκατομμυριούχος Τζον Πόλσον (10%), η Εurobank (5%) και άλλοι μικρότεροι μέτοχοι.

Τι σημαίνουν όλα αυτά;

Σημαίνουν πως η «κοινωφελής επιχείρηση» ΕΥΔΑΠ, μια από τις πιο επικερδείς επιχειρήσεις την τελευταία επταετία, προτίμησε το εξαιρετικά μεγάλο πλεόνασμά της να μην επιστραφεί στους καταναλωτές- ως μέρος μιας κοινωνικής πολιτικής- αλλά να καταλήξει στους λογαριασμούς του ΤΑΙΠΕΔ, του Πόλσον και της Eurobank.

Δεν είναι, όμως, η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό. Στις αρχές της κρίσης, το 2010, η εταιρεία μοίρασε 4,2 εκατομμύρια έσοδα στους μετόχους της. Ένα χρόνο αργότερα, το 2011, διένειμε 18 εκατομμύρια, ενώ το 2012, 21 εκατομμύρια. Το 2013, οι λογαριασμοί των μετόχων της αυξήθηκαν κατά 40 εκατομμύρια και κατά 21,3 εκατομμύρια ευρώ το 2014. Το 2015, μοιράστηκαν 33 εκατομμύρια, ενώ το 2016 το πόσο αυτό αυξήθηκε , όπως είπαμε, κατά 7 εκατομμύρια.

Όλα αυτά, μάλιστα, την ώρα που η ΕΥΔΑΠ έχει προβεί σε μείωση του προσωπικού της, μείωση των δαπανών της κατά 50% και σε περικοπές στις επενδύσεις και τις υποδομές της.

Όπως διαβάζουμε στην πρωτοβουλία πολιτών, SAVEGREEKWATER, η «ΕΥΔΑΠ» – με τον τρόπο αυτό, δηλώνει ότι- « χωρίς καν να έχει ξεκινήσει ο άμεσος έλεγχος της εταιρείας από τους δανειστές μέσω του Υπερταμείου, είναι ήδη έρμαιο στα χέρια των επιτήδειων που σε αυτές τις περιόδους οικονομικής ανασφάλειας αναζητούν σίγουρα και εγγυημένα κέρδη (…) την ώρα που συμπολίτες μας βλέπουν την παροχή τους να διακόπτεται και αδυνατούν να έχουν πρόσβαση στο νερό», –ένα ανθρώπινο δικαίωμα- «όπως αυτό αναγνωρίζεται από τον ίδιο τον ΟΗΕ».

***

«Η ιδιωτικοποίηση του νερού είναι μια ιστορία απληστίας, ανικανότητας και οικονομικής απομύζησης του κοινού».

Η περίπτωση της ΕΥΔΑΠ δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο περιστατικό.

Στο παρελθόν, ιδιαίτερα σε χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, ξένοι πιστωτές , μέσω διεθνών οργανισμών , όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, παραβίασαν το σύνταγμα και τους νόμους χωρών για να προωθήσουν ιδιωτικοποιήσεις και αυξήσεις στα τιμολόγια δημόσιων αγαθών, όπως το νερό.

Ο Μπ. Κερέ, μέλος της εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, δήλωσε πρόσφατα πως τα βραχυπρόθεσμα μέτρα δεν επαρκούν για να καταστήσουν βιώσιμο το δημόσιο (;) χρέος. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του: Οι πρόσφατες αποφάσεις του Eurogroup είναι ευπρόσδεκτες, αλλά «δεν είναι αρκετές ώστε να εξαλείψουν τις ανησυχίες για τη βιωσιμότητά του».

Ο εκβιασμός είναι κάτι περισσότερο από προφανής: Για να σας μειώσουμε το χρέος, ώστε να σας εμπιστευθούν οι «αγορές», ξεπουλήστε μέχρι και τα πόμολα του κοινοβουλίου, περικόψτε και άλλο μισθούς και συντάξεις και γενικά καταστήστε τη χώρα σας ένα ευρύχωρο μπορντέλο των πολυεθνικών.

Ξαναλέμε, όμως, ότι η Ελλάδα, και ο μέχρι πρότινος ευρύς δημόσιος τομέας της που ξεπουλιέται δεν αποτελούν μοναδικό παράδειγμα.

Στη Βολιβία, οι κάτοικοι αναγκάζονταν να πληρώσουν ειδική άδεια στις πολυεθνικές (Βechtel- Suez-Nestle) που εκμεταλλεύονταν το νερό, για να συλλέγουν ακόμη και το νερό της βροχής.

Στη Νικαράγουα, με έναν στους τρείς πολίτες να μην έχει πρόσβαση στο νερό, οι αυξήσεις που επιβλήθηκαν από το ΔΝΤ στην τιμή του νερού κατά 30%, εξανάγκασαν πολλές οικογένειες στη διακοπή της εκπαίδευσης των παιδιών τους προκειμένου να εξοικονομήσουν χρήματα για την πληρωμή των λογαριασμών ύδρευσης.

Στην Αργεντινή, μετά τη συμφωνία παραχώρησης της εταιρείας ύδρευσης- αποχέτευσης στην κοινοπραξία με επικεφαλής την Suez (1993), το 2002, και ενώ η αύξηση του πληθωρισμού άγγιζε το 7%, οι λογαριασμοί των νοικοκυριών είχαν αυξηθεί μεσοσταθμικά κατά 88%, οι επενδύσεις της εταιρείας ήταν μηδαμινές, τα χρέη μεγάλωναν, αλλά τα κέρδη έμπαιναν στην τσέπη των ιδιωτών.

Σαν να μην έφτανε αυτό, όπως αποκάλυψε το Bloomberg, το διαιτητικό δικαστήριο της Παγκόσμιας Τράπεζας, επιδίκασε υπέρ της Suez, αποζημίωση ύψους 405 εκατομμυρίων δολαρίων από την κυβέρνηση της Αργεντινής, επειδή η τελευταία, μετά την οικονομική δίνη που προκάλεσε το ΔΝΤ και οι υπόλοιποι πιστωτές της το 2001, αποφάσισε να επανακρατικοποιήσει την εταιρεία, εμποδίζοντας έτσι την περαιτέρω αύξηση των τιμολογίων. (Φανταστείτε, τι έχει να γίνει με την TTIP).

Στη Χιλή, με τη διαθεσιμότητα του νερού να μειώνεται σύμφωνα με τις προβλέψεις των ειδικών, από το 2070 κατά 40%, σύμφωνα με το πανεπιστημιακό Κέντρο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του Σαντιάγο, οι υπηρεσίες είναι κάκιστες, ενώ, οι πολίτες καταγγέλλουν ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού (από τον δικτάτορα Πινοσέτ) έχει κρατήσει αδικαιολόγητα τις τιμές στα ύψη, όπως κάνει η Aguas Andinas, θυγατρική των Agbar και Suez, με τους υπευθύνους των εταιρειών να δείχνουν σχεδόν αδιάφοροι για τις ανησυχίες για ανεπαρκή εφοδιασμό μελλοντικά.

Στους Αγίους Τόπους των απανταχού νεοφιλελεύθερων, στις ΗΠΑ, το περασμένο καλοκαίρι, 81 χιλιάδες οικιακοί καταναλωτές, στο Πίτσμπεργκ , έλαβαν μια επιστολή από την τοπική επιχείρηση ύδρευσης (από το 2012 τη διαχείριση του δικτύου έχει αναλάβει η γαλλική Veolia), η οποία προειδοποιούσε ότι το πόσιμο νερό περιέχει υψηλή περιεκτικότητα σε μόλυβδο (17%), πάνω από το όριο της Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος (15%).

Η Veolia, η οποία πέρυσι κατέγραψε κέρδη της τάξης των 27 δισ$, ως υπεύθυνη των υπηρεσιών ύδρευσης- αποχέτευσης σε 530 πόλεις των ΗΠΑ, κατηγορείται από τους κατοίκους της περιοχής για «άτακτη αποστολή λογαριασμών και για λάθη, ιδίως όσον αφορά τη χρησιμοποιηθείσα ποσότητα».

Ακόμη, τον περασμένο Απρίλιο, η Πολιτεία της Μασαχουσέτης ενήγαγε την εταιρεία, ως διαχειρίστρια του συστήματος καθαρισμού αποβλήτων στο Πλίμουθ, αναφορικά με τη διαρροή 10εκ. γαλονιών ακατέργαστων αποβλήτων στο λιμάνι της πόλης πέρυσι το καλοκαίρι.

Την ίδια πορεία ακολούθησε και ο Γενικός Εισαγγελέας της πολιτείας του Mίσιγκαν ,Bill Schuette, o οποίος στράφηκε δικαστικά εναντίον της Veolia , καθώς, ενώ ήταν επιφορτισμένη με τον έλεγχο των υδάτων, δεν αναγνώρισε το πρόβλημα μόλυνσης στο Φλιντ.

Όλα αυτά, πάντα υπό τη συνοδεία απολύσεων του επιτελείου της διεύθυνσης ποιότητας και ασφάλειας, έλλειψης επενδύσεων ,επίρριψης του κόστους συντήρησης στους φορολογούμενους και εξυπηρέτησης πρωτίστως του κέρδους της επιχείρησης.

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα παραδείγματα ιδιωτικοποίησης του νερού και οι τραγικές συνέπειες που είχαν τόσο για την κοινωνία, όσο και για το περιβάλλον, χωρίς μάλιστα να καταπιαστούμε με τις περιπτώσεις ιδιωτικοποίησης στην Ευρώπη και την Αφρική.

Προς απάντηση, όμως, σε όσους ισχυρίζονται ότι «η ιδέα ότι το νερό είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα προέρχεται από εξτρεμιστές»**, αρκεί απλά να αναφέρουμε δυο μελέτες: Την πρόσφατη έκθεση του MIT, η οποία έχοντας καταγράψει λεπτομερώς την κατάσταση που επικράτησε σε διάφορες περιοχές του πλανήτη που ιδιωτικοποιήθηκε το νερό συμπεραίνει ότι «οι ιδιωτικές υπηρεσίες (…) αφήνουν τις φτωχές κοινότητες πιο ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή»· καθώς και την έκθεση του Διακρατικού Ινστιτούτου (ΤΝΙ), η οποία αναφέρει πως : « Η εμπειρία των ιδιωτικών εταιρειών στη διαχείριση των υδάτων- από την έλλειψη επενδύσεων σε υποδομές, τις δασμολογικές αυξήσεις μέχρι την περιβαλλοντική επιβάρυνση- έπεισε κοινότητες και πολιτικούς φορείς ότι ο δημόσιος τομέας είναι σε καλύτερη θέση να παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες στους πολίτες και να προωθήσει το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό(…) Η συνεργασία μεταξύ των δημόσιων υπηρεσιών είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για τη βελτίωση των υπηρεσιών νερού- προάγοντας έτσι το ανθρώπινο δικαίωμα στο νερό».