Στο τριήμερο διεθνές επιστημονικό συνέδριο με θέμα «Τέχνη και Εκπαίδευση, Διδακτικές και Παιδαγωγικές προσεγγίσεις στο σχολείο του 21ου αιώνα», που συνδιοργάνωσαν το Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) του υπουργείου Παιδείας, η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ) και η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση παραβρέθηκε και τοποθετήθηκε ο υπουργός Παιδείας, Νίκος Φίλης.
Του Χρήστου Κάτσικα
Την πρώτη μέρα του συνεδρίου (2/10), ο υπουργός υπογράμμισε κατά την ομιλία του πως το συνέδριο αυτό αποτελεί απόδειξη ότι «το δημόσιο σχολείο μπορεί να καινοτομεί, να υπερβαίνει πλευρές της κρίσης, μπορεί να δίνει ένα μήνυμα ανανέωσης για ολόκληρη την κοινωνία».
Αναφερόμενος στα προβλήματα που παρατηρήθηκαν κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς σημείωσε:
Την ώρα που εμείς συζητούμε εδώ για τη σχέση της Τέχνης με το Σχολείο, γνωρίζετε ότι υπάρχουν χιλιάδες κενά στην εκπαίδευση, υπάρχει υποχρηματοδότηση, υπάρχει αυτό που λέμε «η κακή αρχή κάθε χρονιάς», όχι μόνο φέτος. Αυτό δεν αποτελεί άλλοθι για εμάς βέβαια, αλλά υποσημειώνει το γεγονός ότι σε αυτές τις δύσκολες καταστάσεις, μέσα σε μια δυσπραγία οικονομική και γενικότερη απαξίωση ιδεών που θέτουν στο περιθώριο και εκδιώκουν από την κεντρική θέση του στο δημόσιο χώρο, το σχολείο, το δημόσιο σχολείο, δηλαδή ο εκπαιδευτικός, μπορεί να αποτελέσει με τη δουλειά του μια μαρτυρία υπέρβασης της κρίσης, αρκεί να βρει συμπαραστάτες από την πολιτεία και αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα.
Άλλα τα λαλούμενα και άλλα τα νοούμενα
Τι είπε με άλλα λόγια ο υπουργός Παιδείας; Έχουμε οικονομική δυσπραγία (δεδομένες οι χαμηλές δημόσιες δαπάνες) και είναι ο εκπαιδευτικός εκείνος που μπορεί να κάνει υπέρβαση της κρίσης αρκεί να έρθει σε επαφή… και με τον ιδιωτικό τομέα.
Τη λογική αυτή, βεβαίως, οι εκπαιδευτικοί την έχουν ακούσει και με άλλα λόγια από τους πρώην υπουργούς Παιδείας.
Δηλαδή, χωρίς να το λένε καθαρά, τόσο ο Νίκος Φίλης όσο και οι προηγούμενοι, από την Άννα Διαμαντοπούλου μέχρι τον Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο και τον Ανδρέα Λοβέρδο, έριχναν στο τραπέζι την οδηγία:
Δημόσια χρήματα δεν υπάρχουν, ας βρει ο εκπαιδευτικός άλλους πόρους.
Προφανώς στη λογική αυτή «καλός» εκπαιδευτικός θα είναι αυτός που εξασφαλίζει στο σχολείο πόρους πέρα από τους κρατικούς, που είναι δεδομένοι, και «καλό» σχολείο θα είναι αυτό που βγάζει «το ψωμί του» μόνο του.
Και αυτό μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αξιολόγησης, προφανώς!
Υπερβολές; Κάθε άλλο. Αν κάποιος μελετήσει τα επίσημα κείμενα και τις εισηγήσεις του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα καταλάβει καλά ότι στρώνεται ο δρόμος σε αυτή την κατεύθυνση.
Βεβαίως αυτό έχει προχωρήσει στην Ανώτατη εκπαίδευση, όπου υπάρχουν μεγαλύτερες δυνατότητες εμπορευματοποίησης και πιο πρόθυμοι χορηγοί.
Και οι εκάστοτε υπουργοί Παιδείας ακριβώς υπηρετούν αυτή την κατεύθυνση. Όπου μπορούν. Άλλοτε με παραινέσεις άλλοτε με άλλους τρόπους.
Και ο καλύτερος τρόπος που εφαρμόζουν είναι η δραματική μείωση των δημοσίων δαπανών έτσι ώστε να αναγκάσουν σχολεία και εκπαιδευτικούς να «καινοτομήσουν» για την εξεύρεση πόρων.
Η εμπειρία από τα Πανεπιστήμια: το αόρατο λεξικό της ιδιωτικοποίησης
Την προηγούμενη περίοδο, οι εύηχες λέξεις και φράσεις «αυτοτέλεια», «κοινωνική λογοδοσία», «σύνδεση με την οικονομία και την κοινωνία» δεν αποτέλεσαν παρά το μαύρο φόντο της κρατικής υποχρηματοδότησης, του ριζικού περιορισμού των προγραμμάτων, των μαθημάτων και του προσωπικού, τη μεταφορά του κόστους των όποιων παροχών στους φοιτητές, την εξώθηση προς την εμπορευματοποίηση.
Και βέβαια την πλήρη εξατομίκευση και ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων του ακαδημαϊκού προσωπικού μαζί με τις αποδοχές τους.
Να το πούμε καθαρά και ας μην αμφιβάλλει κανείς: τα τελευταία χρόνια πριμοδοτείται μια κεντρική κατεύθυνση και «υφαίνεται» μια πολύ συγκεκριμένη «οδηγία» για τα Πανεπιστήμια.
Η κατεύθυνση δεν είναι άλλη από τη μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων.
Η «οδηγία» προς τους πανεπιστημιακούς συνοψίζεται στο εξής: «Βγάλτε το ψωμί σας μόνοι σας».