Ο αντικομφορμιστής ταξιδιώτης
«Οι μόνοι άνθρωποι που υπάρχουν για μένα είναι οι τρελοί, αυτοί που τρελαίνονται να ζήσουν, τρελαίνονται να μιλήσουν, τρελαίνονται να σωθούν, που ποθούν τα πάντα ταυτόχρονα, αυτοί που ποτέ δε χασμουριούνται ή λένε έστω και μία κοινοτοπία, αλλά που καίγονται σαν τα μυθικά κίτρινα ρωμαϊκά κεριά, που σκάνε σαν πυροτεχνήματα ανάμεσα στα αστέρια κι από μέσα τους ξεπηδά το μπλε φως της καρδιάς τους, κι όσοι τους βλέπουν κάνουν: Αααα!!!! με θαυμασμό».
Έτσι έλεγε ο Τζάκ Κέρουακ στην εισαγωγή του «Στο δρόμο», του γνωστότερου από τα έργα του, το οποίο γράφτηκε σε τρεις μόνο εβδομάδες, χωρίς κόμματα και χωρίς παραγράφους.
Ο Τζακ Κέρουακ, μια από τις κυριότερες φυσιογνωμίες της Γενιάς Μπιτ (Beat Generation), μαζί με τον Ουίλιαμ Μπάροουζ και τον Άλεν Γκίνζμπεργκ, γεννήθηκε σαν σήμερα στις 12 Μαρτίου του 1922 και πέθανε στις 21 Οκτωβρίου 1969, αφήνοντας πίσω του, όμως, το όνομα και το στίγμα της Μπιτ, το οποίο συμπυκνώνει στο πρόσωπο και το έργο του.
Είναι ο ίδιος που τυχαία ανακάλυψε και απέδωσε στο λογοτεχνικό/κοινωνικό κίνημα και τη γενιά του την επωνυμία “Μπιτ” στα τέλη του ’40, που σημαίνει ταυτόχρονα και εξοντωμένη (beaten up), αλλά και άγρυπνη, έτοιμη, εκστατική, μακάρια (beatific). Λέγεται ότι αυτός ευθύνεται και για τον τίτλο «Ουρλιαχτό» του Άλεν Γκίνζμπεργκ και τον τίτλο «Γυμνό Γεύμα» του Ουίλιαμ Μπάροουζ. Ενσωματώνει τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες της Μπιτ στα μυθιστορήματά του.
Το «Στο Δρόμο» περιέχει αρκετούς χαρακτήρες που αναφέρονται στις θρυλικές μπιτνικ φιγούρες του Νιλ Κάσσαντυ (Ντιν) και Ουίλιαμ Μπάροουζ (Λι), ενώ στους Αλήτες του Ντάρμα, πρωταγωνιστική φυσιογνωμία είναι ο Γκάρυ Σναίντερ. Ειδικά το πλεόν αυτοαναφορικό έργο «Στο Δρόμο», το οποίο περιγράφει την πραγματική εμπειρία ενός ταξιδιού του Κέρουακ με τον Κάσσαντυ, θεωρείται η επιτομή του γνωστού στον κόσμο προσώπου της Μπιτ Γενιάς.
Το γράψιμό του Κέρουακ χαρακτηρίζεται από άρνηση στον κομφορμισμό της μορφής και του περιεχομένου, μια συνεχή διαπραγμάτευση των ορίων της έκφρασης, ελευθεριότητα, αυθορμητισμό και υποκειμενικότητα. Η φόρμα είναι ακατέργαστη, σχεδόν ανύπαρκτη με ασύντακτες παραγράφους και φτωχό επαναλαμβανόμενο λεξιλόγιο.
Ο ίδιος προτρέπει: «Απόταξε την λογοτεχνική, γραμματική κι συντακτική αναστολή… Σύνθεσε άγρια, ανυπότακτα, αγνά, να έρχεται από χαμηλά, όσο πιο τρελά τόσο το καλύτερο». Το περιεχόμενο κυκλώνει την κοινωνική δικαιοσύνη, τις μειονοτικές ομάδες του περιθωρίου της μεταπολεμικής Αμερικής του ’50, όπως οι τοξικομανείς και οι ομοφυλόφιλοι, το σεβασμό για τη φύση και τους ιθαγενείς, και την έννοια μιας «δεύτερης θρησκευτικότητας» και πνευματικότητας.