Από την Μαρία Σταυροπούλου*
Η 7 Απριλίου γιορτάζεται ως η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας. Κάθε χρόνο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επιλέγει ένα πρόβλημα στο οποίο θα δώσει έμφαση. Για το 2017 επιλέχτηκε η κατάθλιψη. Καθόλου τυχαία θαρρώ μιας και τα κρούσματα κατάθλιψης έχουν εκτιναχθεί στα ύψη ανά τον κόσμο τα τελευταία χρόνια. Όχι αδίκως βέβαια αν αναλογιστούμε τα όσα συμβαίνουν γύρω μας και τα όσα βιώνουμε. Αποτελεί σε πολλές περιπτώσεις, δυστυχώς, κάτι σαν μονόδρομο.
Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική νόσος κατά την οποία το άτομο αποκτά μια αρνητική οπτική για τον εαυτό του. Χαρακτηρίζεται από επίμονη θλίψη, απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα απολάμβανε, αδυναμία εκτέλεσης απλών καθημερινών δραστηριοτήτων και πολλά άλλα. Εν ολίγοις πρόκειται για μια κατάσταση η οποία αποσυντονίζει το άτομο και δεν του επιτρέπει να λειτουργεί εντός των φυσιολογικών του ορίων.
Τα αίτια της κατάθλιψης μπορεί να είναι γενετικά, βιολογικά (αποτέλεσμα κάποιων ασθενειών ή λήψης κάποιων φαρμάκων – ουσιών), ψυχολογικά και κοινωνικά. Στα συμπτώματά της περιλαμβάνονται ο φόβος, η αίσθηση κόπωσης, η έλλειψη χαράς, άγχος ότι το άτομο δεν μπορεί να καταφέρει το οτιδήποτε, μειωμένη σεξουαλική διάθεση, διαταραχές στον ύπνο και στην όρεξη, αυτοκαταστροφικές τάσεις, δυσκολία στην αναπνοή, δυσκολία συγκέντρωσης, αρνητικές σκέψεις, αίσθημα μοναξιάς, απόγνωση, έλλειψη αυτοπεποίθησης – αυτοεκτίμησης κτλ.
Όπως καταλαβαίνετε η κατάθλιψη είναι κάτι το οποίο έρχεται και αποσυντονίζει πλήρως το άτομο. Η ζωή του αλλάζει άρδην και η καθημερινότητά του μόνο εύκολη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί μιας και στοχεύει σε όλο το εύρος των λειτουργιών του ατόμου και των δραστηριοτήτων του. Βάζει εμπόδια στα πάντα, στα πάντα όμως. Εμφανίζεται ως μια απαιτητική ερωμένη που έρχεται για να επιβληθεί και να μείνει. Ναι, η κατάθλιψη από την στιγμή που θα εμφανιστεί θα συνοδεύει το άτομο σε όλη του τη ζωή. Οπότε πρέπει να μάθει να ζει με αυτήν. Εύκολο θα μου πείτε να το λέω. Όχι, καθόλου εύκολο. Σίγουρα δεν το έχω βιώσει αλλά μπορώ να το κατανοήσω μέχρι ενός μεγάλου σημείου.
Η κατάθλιψη είναι ένα αδυσώπητο τέρας που δεν κάνει διακρίσεις, μας αφορά όλους. Είναι μια μαύρη τρύπα μέσα στην οποία μπορεί να πέσει ο οποιοσδήποτε και να στροβιλίζεται χωρίς να μπορεί να βρει διέξοδο. Αλλάζει μέχρι και την μορφή του ατόμου. Το χαμόγελο είναι μια ευθεία γραμμή, οι αισθήσεις λειτουργούν σε αργό ρυθμό, το μυαλό αποσυντονίζεται. Ο θάνατος και οι σκέψεις αυτού είναι σε πρώτη μοίρα. Για ποιο λόγο να ζει ένας άνθρωπος που δεν αξίζει τίποτα, που δεν μπορεί να προσφέρει, που δεν παίρνει χαρά από το οτιδήποτε, που είναι αποτυχημένος. Σκέψεις, σκέψεις, σκέψεις και όλες αρνητικές. Τα χέρια βουτάνε το κεφάλι και θέλουν να το ξεριζώσουν ή έστω να βγάλουν το μυαλό από μέσα του. Τα δάκρυα ρέουν ασταμάτητα πολλάκις. Το κρεβάτι γίνεται ο πιο πιστός σύντροφος. Το σκοτάδι αγαπημένος φίλος.
Κι όμως υπάρχει λόγος να υπάρχει ο καθείς από εμάς. Όλοι έχουμε δικαίωμα στη ζωή και η ζωή κρίνεται στις λεπτομέρειες. Τα τέρατα δεν χωράνε σε αυτές τις λεπτομέρειες, περισσεύουν. Όλοι έχουμε προβλήματα, αυτό είναι η ζωή εξάλλου, μια συσσώρευση προβλημάτων. Από εμάς κρίνεται το πώς θα τα αντιμετωπίσουμε. Το να τα κρύβουμε κάτω από το χαλί δεν αποτελεί λύση. Πόσα προβλήματα να αντέξει και αυτό το έρμο το χαλί; Κάποια στιγμή θα το φάει το τέρας και θα τα ξεράσει όλα πάνω μας. Και τότε τι θα κάνουμε;
Μην αφήνετε τον εαυτό σας αβοήθητο και αφρόντιστο. Μιλήστε γι’ αυτό όσο είναι νωρίς, δεν είναι ντροπή. Μοιραστείτε το. Ζητήστε βοήθεια. Τίποτα δεν είναι μη αναστρέψιμο αρκεί να το θέλουμε. Όσο ταΐζουμε το τέρας μέσα μας τόσο αυτό θα μεγαλώνει. Επιλέξτε πως θέλετε να ζήσετε. Και είμαι σίγουρη ότι θέλετε να ζήσετε καλά και μπορείτε να το πετύχετε.
Και εμείς οι υπόλοιποι, οι…υγιείς, ας σταθούμε δίπλα σε αυτούς τους ανθρώπους, το έχουν ανάγκη. Ας μάθουμε να ακούμε και όχι όταν κάποιος τολμά να μας εμπιστευτεί το πρόβλημά του να απαντάμε με…«ναι, και εγώ…». Ας μάθουμε να αφήνουμε το εγώ μας στην άκρη σε αυτές τις περιπτώσεις και να ακούμε, να προσπαθούμε να μπούμε στη θέση του άλλου. Τον προτρέπουμε να ζητήσει βοήθεια από ειδικούς. Ποτέ δεν είναι αργά να ζητήσει κάποιος βοήθεια, να το θυμάστε αυτό.
* Κοινωνική λειτουργός, συγγραφέας του βιβλίου «ψάχνοντας ανθρώπους»