Την Πέμπτη 12 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε σύσκεψη πρωτοβάθμιων σωματείων του ΥΠΠΟΑ ενάντια στην αλλαγή καθεστώτος των δημόσιων αρχαιολογικών Μουσείων, εν όψει της πρόθεσης της κυβέρνησης να φέρει το σχέδιο νόμου για ψήφιση στη Βουλή τους επόμενους μήνες, και μάλιστα λίγο πριν λήξουν οι εργασίες της Βουλής για τις βουλευτικές εκλογές του 2023.
Το σχέδιο νόμου, που αναρτήθηκε στην διαβούλευση (opengov) ως τις 28/1/2023, με τον τίτλο «Εκσυγχρονισμός της μουσειακής πολιτικής και ζητημάτων διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς: ίδρυση μουσείων-ν.π.δ.δ., κρατική ασφάλιση της κινητικότητας των πολιτιστικών αγαθών, δράσεις του Ο.Δ.Α.Π. και του Μουσείου Ακρόπολης, ρυθμίσεις ποινικής προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, Συμβούλια του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μητρώο Προσωπικού Αρχαιολογικών Εργασιών και λοιπές διατάξεις σχετικά με το προσωπικό του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας στον πολιτισμό», περιέχει πλειάδα ρυθμίσεων που αφορούν το ΥΠΠΟΑ, με σημαντικότερη την αποκοπή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, του Βυζαντινού Μουσείου Θεσσαλονίκης και του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου από τον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Η κυβέρνηση κώφευσε τελικά στις διαμαρτυρίες των σωματείων, των εργαζομένων στα δημόσια Μουσεία, της επιστημονικής κοινότητας από την Ελλάδα και το εξωτερικό, στην διατυπωμένη αντίθεση ερευνητών, συλλόγων, σωματείων, αλλά και συναδέλφων που είχαν υπηρετήσει κατά το παρελθόν στα δημόσια μουσεία καθιστώντας τα σημεία αναφοράς για τον πολιτισμό και την προσφορά στην κοινωνία.
Η επιλογή αυτή:
- Υπονομεύει τον ενιαίο χαρακτήρα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και οδηγεί στη διάλυσή της, αποκόπτοντας τα πέντε μεγαλύτερα αρχαιολογικά Μουσεία από την ΓΔΑΠΚ και την Διεύθυνση Μουσείων.
- Μετατρέπει τα δημόσια αρχαιολογικά Μουσεία σε κυβερνητικά υποχείρια: η Υπουργός θα επιλέξει και θα διορίσει τα Διοικητικά Συμβούλια και τους Γενικούς Διευθυντές. Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν τίθενται ούτε οι ελάχιστες προϋποθέσεις για να διοριστεί κάποιος μέλος στο ΔΣ μεγάλου αρχαιολογικού Μουσείου της χώρας. Τα διορισμένα μέλη του Δ.Σ. θα διαχειρίζονται το μουσειακό απόθεμα της χώρας, πρακτικά ανέλεγκτοι, και ακολουθώντας τις «οδηγίες» της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας.
- Υπονομεύει τον δημόσιο χαρακτήρα των Μουσείων, ανοίγοντας το δρόμο για την άμεση και έμμεση ιδιωτικοποίηση των λειτουργιών τους: για την ανάθεση κρίσιμων τομέων λειτουργίας τους, που σήμερα εκτελούνται από το προσωπικό των Μουσείων, σε ιδιωτικές εταιρείες, με άμεσα αποτελέσματα τόσο στην ασφάλεια των αρχαιοτήτων όσο και στους εργαζόμενους (λχ. φύλαξη, καθαριότητα, οργάνωση εκθέσεων, επικοινωνία).
- Εγκλωβίζει τους ήδη εργαζόμενους στα νομικά πρόσωπα, χωρίς δυνατότητα μετακίνησης και με όλα τα εργασιακά και επιστημονικά τους δικαιώματα, αλλά και τον πειθαρχικό έλεγχο, να περνάνε στην αρμοδιότητα των διορισμένων Διοικητικών Συμβουλίων. Χαρακτηριστικά όσον αφορά τον πειθαρχικό έλεγχο, αυτός σε α΄ βαθμό θα ασκείται από τον Γενικό Διευθυντή ενώ σε β΄ βαθμό από το Δ.Σ. Την ίδια ώρα ελλοχεύει κινδύνους για τις σχέσεις εργασίας για τους μελλοντικούς εργαζόμενους που θα προσλαμβάνονται με απόφαση του διορισμένου ΔΣ, με «μπλοκάκι» ή μέσω εργολαβικών εταιρειών.
- Όχι μόνο δεν συστήνει νέες θέσεις εργασίας, με βάση τις πραγματικές ανάγκες των Μουσείων, αλλά καταργεί 735 θέσεις μονίμων και ΙΔΑΧ από τον Οργανισμό του ΥΠΠΟΑ με τελική ημερομηνία την 1-11-2023.
- Αποδυναμώνει τον επιστημονικό και παιδευτικό ρόλο των Μουσείων και ανοίγει τον δρόμο για την αύξηση των εισιτηρίων και την κατάργηση των δωρεάν παροχών (ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, δωρεάν ημέρες, εκδηλώσεις), για να αναγκάσει τους πολίτες να πληρώσουν οι ίδιοι τις δήθεν «μεταρρυθμίσεις» της κυβέρνησης.
- Η υπαγωγή των δημόσιων Μουσείων στην απαράδεκτη διάταξη που επιτρέπει την εξαγωγή αρχαιοτήτων στο εξωτερικό για 50 χρόνια, όπως και η ίδρυση παραρτημάτων στο εξωτερικό (που προβλέπεται στο νομοσχέδιο), ανοίγει τον δρόμο για νέες επαίσχυντες συμφωνίες τύπου Συλλογής Στερν και ανταλλαγές «ένα προς ένα» εκθεμάτων από τα ελληνικά Μουσεία με αρχαιοκαπηλικά ευρήματα Μουσείων του εξωτερικού.
- Μειώνει τα έσοδα του ΟΔΑΠ, υπονομεύοντας τον αναδιανεμητικό χαρακτήρα του συστήματος καθώς τα έσοδα των Μουσείων θα τα διαχειρίζεται αποκλειστικά το διορισμένο Δ.Σ. (μέχρι την έκδοση σχετικών ΚΥΑ για την απόδοση ποσοστού υπέρ του ΟΔΑΠ). Η αποκοπή των εσόδων αυτών, που σήμερα στηρίζουν όλους τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της χώρας, απειλεί με οριστικό λουκέτο τα μικρότερα μουσεία ανά την επικράτεια, αφού και η κρατική χρηματοδότηση είναι σχεδόν ανύπαρκτη.
- Τακτοποιεί «ημέτερους» και πάντως μη σχετικούς με το αντικείμενο σε καλά αμειβόμενες θέσεις με δημόσιο χρήμα. Επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με αχρείαστα έξοδα (αποζημιώσεις, έξοδα κίνησης, υπηρεσιακά αυτοκίνητα, γραφεία κλπ) των Διοικητικών Συμβουλίων και μισθούς του Γενικού Διευθυντή εκτός ενιαίου μισθολογίου.
Αντί η κυβέρνηση να προχωρήσει σε τόνωση του δημόσιου χαρακτήρα των μουσείων, στην πραγματική ενίσχυσή τους με οικονομικούς πόρους, την ενίσχυσή τους με μόνιμο προσωπικό, καθώς είναι κοινό μυστικό η δραματική υποστελέχωση όλων των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, επιλέγει εδώ και καιρό να τα απαξιώσει χωρίς πόρους και προσωπικό, για να μπορέσει να προχωρήσει στην ιδιωτικοποίησή τους.
Οι εξαγγελίες περί «οικονομικής αυτοτέλειας» των Μουσείων και μείωσης του προϋπολογισμού τους είναι ψεύτικες, αφού κανένα Μουσείο στον κόσμο δεν αυτοχρηματοδοτείται. Η πολιτική ηγεσία που χρηματοδοτεί σήμερα τη λειτουργία πλειάδας ιδιωτικών Μουσείων και Ιδρυμάτων από τον προϋπολογισμό του ΥΠΠΟΑ, δεν μπορεί να ισχυρίζεται ότι τα Μουσεία-ΝΠΔΔ θα κοστίζουν λιγότερο στον κρατικό προϋπολογισμό.
Οι εξαγγελίες περί «καλύτερης λειτουργίας» ή «εξωστρέφειας» είναι απολύτως έωλες και προσβλητικές, καθώς τα πέντε μεγάλα δημόσια Μουσεία είναι τα κορυφαία σε περιοδικές εκθέσεις, εκδηλώσεις για το κοινό, πραγματοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων, συνεργασίες με άλλους φορείς και παραγωγή επιστημονικού έργου. Η πολιτική ηγεσία που, με δική της ευθύνη το ΑΚΡΟΠΟΛ παραμένει κλειστό, δύο χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου για το νομικό πρόσωπο ΑΚΡΟΠΟΛ-ΑΚΡΟΣ, δεν δικαιούται να μιλάει για «καλύτερη λειτουργία» απέναντι σε Μουσεία που έχουν διακριθεί διεθνώς.
Οι εξαγγελίες περί «αξιοκρατίας» θα έπρεπε να πάψουν, από την πολιτική ηγεσία που μόλις πρόσφατα διόρισε τον –παραιτηθέντα λόγω ψεύτικου βιογραφικού πρώην υφυπουργό- Α. Διαματάρη και την Μαριάννα Βαρδινογιάννη στο Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου Ακρόπολης.
Τα σωματεία και οι Σύλλογοι που συνυπογράφουμε το παρόν κείμενο δηλώνουμε για ακόμα μία φορά, ότι οι εργαζόμενοι και εργαζόμενες στο ΥΠΠΟΑ ενωμένοι και με συλλογικό αγώνα θα αγωνιστούμε για να αποτρέψουμε την υλοποίηση των κυβερνητικών σχεδιασμών για την αποκοπή των κρατικών μουσείων από το ΥΠΠΟΑ και θα υπερασπιστούμε τον δημόσιο χαρακτήρα των μουσείων.
Είναι αγώνας που αφορά όλους τους εργαζόμενους και εργαζόμενες στο ΥΠΠΟΑ, όχι μόνο τους συναδέλφους που εργάζονται σήμερα στα πέντε μουσεία. Σε περίπτωση που περάσει αυτό το σχέδιο νόμου, επόμενος στόχος θα είναι η αποκοπή των μεγάλων αρχαιολογικών χώρων από την Αρχαιολογική Υπηρεσία και η ιδιωτικοποίησή τους.
Καλούμε σε κοινό μέτωπο αγώνα όλους τους εργαζόμενους-ες για να αντιταχθούμε από κοινού απέναντι στους καταστροφικούς για την πολιτιστική κληρονομιά κυβερνητικούς σχεδιασμούς. Ο πολιτισμός είναι δημόσιο αγαθό, που πλήττεται και ιδιωτικοποιείται όπως και η υγεία, η παιδεία, η πρόνοια, η ασφάλιση.
Οι Σύλλογοι θα προχωρήσουν το επόμενο διάστημα, συντονισμένα, σε:
- Κοινή σύσκεψη-ενημέρωση των εργαζόμενων του ΥΠΠΟΑ, με παρουσία νομικού, για το περιεχόμενο του σχεδίου νόμου
- Ενημερωτική καμπάνια στην κοινή γνώμη και τα ΜΜΕ, με έμφαση στις επιπτώσεις που αυτή η αλλαγή θα έχει για το κοινό των μουσείων,
- Εκ νέου συνάντηση με εκπροσώπους των κοινοβουλευτικών κομμάτων για να υπάρξει η απαραίτητη ενημέρωση και να ζητηθεί η τοποθέτησή τους ενάντια στην σχεδιαζόμενη από την κυβέρνηση νομοθετική πρωτοβουλία,
- Ενημέρωση συνδικαλιστικών φορέων σε όλο το δημόσιο τομέα από πρωτοβάθμια σωματεία μέχρι τις τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις,
- Στήριξη των πρωτοβουλιών των εργαζόμενων στα Μουσεία, και κάθε κινηματικής δράσης που θα αποφασιστεί από τις συλλογικές διαδικασίες (συνελεύσεις κλπ) των σωματείων.
ΝΑ ΑΠΟΣΥΡΘΕΙ ΤΩΡΑ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ
Καλούμε τους/τις συναδέλφους/ισσες καθώς και όλους τους συνδικαλιστικούς φορείς εκπροσώπησης στο ΥΠΠΟΑ, συλλογικά και ενωτικά, να μετέχουν στην κοινή προσπάθεια, που σκοπό έχει να προασπίσει δημόσια κοινωνικά αγαθά όπως η πολιτιστική κληρονομιά και η διαχείριση των ανεκτίμητων θησαυρών των μουσείων μας.
Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων – ΣΕΚΑ Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων ΥΠΠΟ Αττικής Στερεάς και Νήσων Πανελλήνια Ένωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων – ΠΕΣΑ Πανελλήνιο Σωματείο Εκτάκτου Προσωπικού ΥΠΠΟ – ΠΣΕΠ ΥΠΠΟ Πανελλήνιος Σύλλογος Υπαλλήλων Πτυχιούχων Ανώτατης Τεχνολογικής Εκπαίδευσης Υπουργείου Πολιτισμού Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων – ΣΕΑ