Κάνναβη: νομιμοποίηση και ρύθμιση
Ο Κώστας Σκλιάμης μιλάει στο Νόστιμον Ήμαρ για το νέο του βιβλίο που βρίσκεται εδώ και λίγες μέρες στις προθήκες των βιβλιοπωλείων από τις εκδόσεις Ποταμός. Με την συζήτηση για την αποποινικοποίηση της κάνναβης να έχει ξεκινήσει πλέον και στην χώρα μας, το συγκεκριμένο βιβλίο αναλύει σε βάθος όλες τις πτυχές του ζητήματος, ενώ στο τελευταίο κεφάλαιο, ο συγγραφέας παρουσιάζει ένα νέο μοντέλο για την αποποινικοποίηση αλλά και νομιμοποίηση ιατρικής και ψυχαγωγικής κάνναβης στην Ελλάδα.
1. Τι πραγματεύεται το νέο βιβλίο;
Tο βιβλίο αυτό πραγματεύεται την αποποινικοποίηση και νομιμοποίηση της κάνναβης. Καταρχάς διευκρινίζονται κάποιες βασικές εννοιες για την κατανόηση και παρακολούθηση της συνέχειας. Αυτές είναι οι έννοιες της αποποινικοποιησης, νομιμοποίησης, ιατρικής κάνναβης και ψυχαγωγικης κάνναβης. Στη συνέχεια, αναπτύσονται επαρκώς οι θεωρητικοί τομείς της κοινωνίας, της υγείας και της οικονομίας και παρουσιάζονται τα οφέλη της αποποινικοποίησης και της νομιμοποίησης πάνω σε αυτούς τους τομείς. Έπειτα, γίνεται μια βιβλιογραφική αναφορά σε περιπτώσεις κρατών ανά τον κόσμο που έχουν αποποινικοποιήσει την κάνναβη, ή που έχουν νομιμοποιήσει την ιατρική ή την ψυχαγωγική κάνναβη. Τέλος, ακολουθεί το πιο σημαντικό κεφάλαιο του παρόντος βιβλίου, το οποίο είναι ο σχεδιασμός και η παρουσιάση του μοντέλου για την αποποινικοποίηση αλλά και νομιμοποίηση ιατρικής και ψυχαγωγικής κάνναβης στην Ελλάδα. Το συγκεκριμένο πλάνο περιλαμβάνει το θεωρητικό υπόβαθρο -κοινωνικό και νομικό-, σχεδιασμό πολιτικών, σχεδιασμό ρυθμίσεων και κανόνων καθώς και προβλέψεις.
2. Είναι έτοιμη η ελληνική κοινωνία να αποδεχτεί την αποποινικοποίηση της Κάνναβης;
Νομίζω ότι ένα μεγάλο κομμάτι έχει φτάσει στο σημείο αντίληψης που του επιτρέπει να κατανοήσει γιατί ο χρήστης κάνναβης δεν πρέπει να διώκεται και γιατί η χρήση και η κατοχή κάνναβης για προσωπική χρήση δεν πρέπει να είναι ποινικοποιημένη. Σε αυτό έχει συμβάλει η άυξηση του επιπέδου κανονικοποίησης (normalization) της χρήσης κάνναβης στην ελληνική κοινωνία, και ιδιαίτερα στην Αθήνα. Όσο η κοινωνική και πολιτισμική αποδοχή της κάνναβης μεγαλώνει, τόσο η κοινωνία θα γίνεται πιο πρόθυμη να δεχτεί αλλαγές στην πολιτική σχετικά με την κάνναβη. Από την άλλη είναι πολύ πιο δύσκολο να πείσεις την κοινωνία για τη νομιμοποίηση και ρύθμιση της ψυγαγωγικής κάνναβης, καθώς αυτό απαιτεί ευρεία συμμαχία δυνάμεων (πολιτικών, κινηματικών, επιχειρηματικών κλπ) που θα στηρίξουν και προωθήσουν αυτή την πολιτική και θα προβάλουν τα επιχειρήματα υπέρ αυτής. Επίσης, αυτή η ιδέα της νομιμοποίησης εντάσεται στις φιλελεύθερες πολιτικές οι οποίες δεν έχουν ευρεία απήχηση στην Ελλάδα και δεν υπάρχουν πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις να τη υποστηρίξουν. Σε χώρες όπως η Ολλανδία και ο Καναδάς, αυτές οι ιδέες βρίσκουν πιο πρόσφορο έδαφος. Τέλος, σχετικά με τη νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης, ήδη γίνονται σημαντικές προσπάθειες, οι οποίες ελπίζω πως σύντομα θα αποφέρουν καρπούς. Σε αυτό, η ελληνική κοινωνία νομίζω ότι θα μπορέσει να ανταποκριθεί θετικά.
3. Ποια οφέλη θα προκύψουν στην οικονομία από την αποποινικοποίηση της Κάνναβης;
Όπως αναφέρω ξεκάθαρα και στο βιβλίο, τα οικονομικά οφέλη απο τη αποποινικοποίηση θα είναι μικρά και περιορίζονται σε περιορισμό των εξόδων απο την αστυνομία και από τα δικαστήρια. Με αριθμούς αυτό μεταφράζεται σε μικρή αλλά σημαντική μείωση των εξόδων του κράτους.
Αντίθετα, η νομιμοποίηση και ρύθμιση της ψυχαγωγικής κάνναβης θα προσφέρει πολλά περισσότερα οικονομικά οφέλη. Αυτά προέρχονται απο τη δημιουργία μιας νέας αγοράς που περιλαμβάνει ολα τα στάδια (παραγωγή καλλιέργεια,επεξεργασία,συσκευασία,χονδρική πώληση,διανομή και λιανική πώληση). Σε αυτά περιλαμβάνονται έσοδα κυρίως απο άδειες, τέλη, αλλά και φόρους. Παράλληλα, δεκάδες νέα επαγγέλματα ανοίγονται στην βιομηχανία της κάνναβης (πάνω από 30 νέα επαγγέλματα έχουν εμφανιστεί στη βιομηχανία κάνναβης των ΗΠΑ) και εκτός αυτής πολλοί τομείς της αγοράς αναπτύσονται παράλληλα. Όλα αυτά, όπως εξηγώ αναλυτικά στο βιβλίο, οδηγούν σε αύξηση των εσόδων του κράτους, οικονομική ανάπτυξη και μείωση της ανεργίας.
Πέρα απο τα οικονομικά οφέλη, η συζήτης θα πρέπει να εστιαστεί επίσης και στα κοινωνικα οφέλη τόσο της αποποινικοποίησης όσο και της νομιμοποίησης, όπου για εμένα αυτά είναι τα πιο σημαντικά. Το θέμα είναι ότι οι πολιτικοί που θα αποφασίσουν να τρέξουν κάποιο σχέδιο συνήθως επιλέγουν να ρίξουν το βάρος της επιχειρηματολογίας τους σε ένα δυνατό επιχειρήμα και να παραμερίσουν λίγο κάποια άλλα. Αυτό έκανε και ο πρωθυπουργός του Καναδά Τζάστιν Τρουντό. Εν όψει της επερχόμενης νομιμοποίησης της ψυχαγωγικής κάνναβης τον Καναδά το 2017, η κυβέρνηση Τρουντό προωθεί 2 επιχειρήματα, αυτό της καταπολέμησης της μαύρης αγοράς και της εγκληματικότητας με ταυτόχρονα αύξηση των εσόδων του κράτους και αυτό της προστασίας της νεολαίας. Και τα 2 σημαντικά. Σε κάποια άλλη χώρα η κύρια πολιτική γραμμή μπορεί να ρίξει βάρος σε άλλα επιχειρήματα. Σε αυτό το βιβλίο παρουσιάζονται αναλυτικά αυτά τα επιχειρήματα, τόσο τα κοινωνικά όσο και τα οικονομικά.
4. Υπάρχει κάποιο μοντέλο χώρας που θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε;
Το παρόν βιβλίο παρουσιάζει ένα μοντέλο που σχεδίασα και πιστεύω ότι είναι το κατάλληλο για τη νομιμοποίηση και τη ρύθμιση της κάνναβης (ιατρικής και ψυχαγωγικής). Ένα μοντέλο που κρατάει τα θετικά των άλλων περιπτώσεων παγκοσμίως και προσπαθεί να αποφύγει τις αποτυχίες και τα λάθη άλλων μοντέλων. Τέλος, αυτό το μοντέλο είναι πραγματικό, ρεαλιστικό, προσαρμοσμένο στα ελληνικά δεδομένα και αποτελεί μια πολύ΄καλή βάση συζήτησης σχετικά με μια πιθανή νομιμοποίηση και ρύθμιση. Ίσως σε κάποιους φανεί πολύ απαιτητικό, αλλά σε έναν δημόσιο διάλογο που κάποια στιγμή θα ανοίξει για την νομιμοποίηση της κάνναβης, καλό είναι να υπάρχει απο τη μία πλευρά ένα πολύ απαιτητικό σχέδιο.
5. Ποιος είναι ο ρόλος των λόμπι στην συζήτηση που γίνεται αυτη την στιγμή στην Ευρώπη;
Αυτή για κάποιους είναι μια δυσάρεστη συζήτηση αλλά εντάσεται στην πραγματικότητα, οπότε πρέπει να γίνει. Τα λόμπυ παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση πολιτικών, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαικό επίπεδο. Το γεγονός οτι στις Βρυξέλλες βρίσκονται 30.000 λομπίστες μας δίνει ένα πρώτο δείγμα του ρόλου που έχουν τα λόμπυ. Όπως είδαμε απο το παράδειγμα πολλων πολιτειών των ΗΠΑ όπου έχει νομιμοποιηθεί η ιατρική ή η ψυχαγωγική κάνναβη, αρκετοί μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι ή και μεμονωμένοι επιχειρηματίες στήριξαν αυτες τις προσπάθειες, προφανώς επειδή είχαν κάποιο συμφέρον. Πρόσφατα η Microsoft έκανε το πρώτο της βήμα στη βιομηχανία της κάνναβης ενώ η google σκέφτεται το ίδιο σύμφωνα με κάποια δημοσιεύματα. Όπως είπα πριν, η νομιμοποίηση και η ρύθμιση οδηγούν στη δημιουργία μιας νέας βιομηχανίας, αυτής της κάνναβης. Εκεί είναι λογικό να υπάρχουν επιχειρηματικά συμφέροντα. Ο συγκερασμός των συμφερόντων των πολιτών και της κοινωνίας με τα επιχειρηματικά συμφέροντα φαντάζει αντιφατικός, αλλά στην πραγματικότητα, όπως αναφέρω και στο βιβλίο, στο θέμα της νομιμοποίησης της κάνναβης αυτό έχει επιτευχθεί σε αρκετές περιπτώσεις παγκοσμίως. Η νομιμοποίηση και ρύθμιση της κάνναβης θα πρέπει να είναι μια win-win κατάσταση για όλους τους ενδιαφερόμενους και εμπλεκόμενους, και προπάντος να είναι προς το συμφέρον των άμεσα ενδιαφέρομενων δηλαδή των χρηστών κάνναβης, τω ασθενών που επιθυμούν θεραπεία με κάνναβη, της νεολαίας και γενικότερα της κοινωνίας.