Η ζωή στη Λέσβο: « Παιδικά Ποδαράκια παθαίνουν γάγγραινα, στην κυριολεξία σαπίζουν – έχετε ένα μήνα περιθώριο, στη συνέχεια όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα είναι νεκροί»
Άρθρο της Lliana Bird για το Huffington Post
«Υπάρχουν χιλιάδες παιδιά εδώ και τα πόδια τους, κυριολεκτικά σαπίζουν, δεν μπορούν να κρατηθούν στεγνά, έχουν υψηλούς πυρετούς και στέκονται μέσα στη βροχή για τις ημέρες. Έχετε ένα μήνα παιδιά, και στη συνέχεια όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα είναι νεκροί»..
Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια της Δρ Λίντα στο τηλέφωνο, μιας εκ των γιατρών των εθελοντικών οργανώσεων μας (Help Refugees and CalAid) από τις οποίες είχε ζητηθεί να αποσταλεί στη Λέσβο σε μια προσπάθεια για παροχή βοηθείας έκτακτης ανάγκης, και με σκοπό να βοηθήσει τους βαρυφορτωμένους συναδέλφους της που βρίσκονταν ήδη εκεί .
Το βάρος αυτών των λέξεων και η ευθύνη που τα συνοδεύει προκάλεσαν παράλυση. Αλλά γιατί εμείς, μια κινηματογραφίστρια, ένας ραδιοφωνικός παρουσιαστής, και ένας βοηθός παραγωγής να έχουν επιφορτιστεί με αυτήν την ευθύνη; Δεν θα έπρεπε, όπως είχαμε όλοι μας υποθέσει, οι μεγάλες φιλανθρωπικές οργανώσεις και οι κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ να λαμβάνουν την επιβάρυνση της φροντίδας για τις πολύτιμες ζωές που καταφθάνουν στις ακτές της Ευρώπης;
Μια άλλη κλήση – αυτή τη φορά από εθελοντές από την Σερβία – «οι πρόσφυγες καίνε πλαστικές σακούλες για να κρατηθούν ζεστοί, δεν έχουν τίποτα άλλο, παγώνουν μέχρι θανάτου, και οι καπνοί από τις σακούλες σιγά-σιγά τους δηλητηριάζουν, παρακαλούμε να σταλεί βοήθεια.»
Στη συνέχεια, άλλη κλήση – αυτή τη φορά από τους εθελοντές της Λέσβου προσπαθώντας να μάθουν πώς να παραγγείλουν τσάντες πτωμάτων (body bags) μαζικά … μέχρι εκεί έχει φτάσει η κατάσταση; Ο χρόνος θα δείξει, το σίγουρο είναι ότι οι άνθρωποι εκεί έχουν ήδη αρχίσει να πεθαίνουν.
Μακάρι να μπορούσαν να σηκώσουν το τηλέφωνο και να καλέσουν κάποιον … ποιόν όμως; Κάποια φιλανθρωπική οργάνωση; Μια ομάδα έκτακτης ανάγκης; ΜΙΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ? Τον στρατό? Πώς μπορούμε να καθόμαστε και να παρακολουθούμε ενώ αυτοί οι άνθρωποι πεθαίνουν, και οι χούφτες εθελοντές αγωνίζονται, προσπαθούν υποφέρουν πάρα πολύ. Αλλά ποιόν να καλέσουν για βοήθεια; Οι φιλανθρωπικές οργανώσεις δρουν αργά, έχουν πρωτόκολλα και πρέπει να ακολουθήσουν πολιτικές σκοπιμότητες, υπάρχει τρομερή γραφειοκρατία, τυπολατρία στην ιεραρχία και τις διαδικασίες. Η πολιτική της κυβέρνησης (Μ. Βρετανία) μας δεν είναι να βοηθήσει τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ στο προσφυγικό πρόβλημα, παρά μόνο για απ’ ευθείας αποστολή βοήθειας σε μέρη όπως η Συρία, ο Λίβανος η Ιορδανία. Έτσι, το βάρος πέφτει επάνω σε αυτούς τους ανθρώπους, τους ανεκπαίδευτους, απροετοίμαστους και συγκλονισμένους, αλλά πρόθυμους και διατεθειμένους για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης.
Καθημερινοί άνθρωποι σαν εμάς … μια μικρή ομάδα φίλων που πριν από εννέα μήνες αποφασίσαμε να διαθέσουμε ένα μικρό κομμάτι των οικονομιών μας, να πάρουμε ένα αυτοκίνητο φορτωμένο με εφόδια και προμήθειες και να οδηγήσουμε ως το Καλαί (Απέναντι από την Μ. Βρετανία, στις γαλλικές ακτές, σημείο όπου συγκεντρώνονται πολλοί πρόσφυγες έχοντες προορισμό την Μ. Βρετανία). Είχαμε ακούσει από φίλους που βρίσκονταν ήδη εκεί μερικές από τρομερές ιστορίες πολέμου και διώξεων, γνωρίζαμε ότι οι αριθμοί αυτοί αυξάνονται καθημερινά, ότι περισσότερα παιδιά έρχονταν κάθε μέρα, και ότι οι συνθήκες ήταν φρικτές. Το σχέδιό μας ήταν να κάνουμε το χρέος μας, να συγχαρούμε τους εαυτούς μας, και στη συνέχεια να επιστρέψουμε στη ζωή μας με την αίσθηση ότι είχαμε κάνει κάτι καλό για την ανθρωπότητα και τους συνανθρώπους μας.
Ακόμα εδώ είμαστε, εννέα εβδομάδες αργότερα, καταχωρηθήκαμε και ως μια μικρή φιλανθρωπική οργάνωση (Help Refugees), συμμετέχουμε πιο ενεργά από ποτέ σε αυτή την ανθρωπιστική κρίση, και κάποια πραγματικά σημάδια ότι θα επιστρέψουμε στην μέχρι πρότινος ζωή μας σύντομα δεν υπάρχουν.
Ο λόγος είναι απλός, γιατί πιστέψτε με, κανείς από εμάς δεν είχε ως στόχο να κάνουμε αυτό το πράγμα (η ομάδα μας είναι ένα μάτσο από τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς παραγωγούς, σκηνοθέτες, ντοκιμαντέρίστες κλπ) … αλλά δεν μπορούσαμε έτσι απλά να φύγουμε. Σε τόσες πολλές περιπτώσεις απλά δεν υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι να βοηθήσουν. Περιμέναμε να έχουν ανταποκριθεί οι μεγάλες φιλανθρωπικές οργανώσεις με τεράστιους αριθμούς on site αναλαμβάνοντας την ευθύνη των πραγμάτων, ή η παρουσία της όποιας κυβέρνησης να είναι ισχυρή, είτε ακόμα και τα Ηνωμένα Έθνη να έχουν εμπλακεί ενεργά. Όχι. Δεν συμβαίνει αυτό.
Έτσι, η ομάδα μας, και άλλοι απλοί εθελοντές σαν κι εμάς, έχουν αναγκαστεί να παρέμβουν.
Εμποδίζονται από τη γραφειοκρατία, πολιτικές σκοπιμότητες τη γραφειοκρατία και την αργή διαδικασία λήψης αποφάσεων των μεγάλων επιχειρήσεων, αν και εμείς μπορούμε να δράσουμε γρήγορα. Και έτσι θα έπρεπε κιόλας. Μέχρι στιγμής, οι ομάδες μας έχουν επισκεφθεί και παράσχει βοήθεια σε Κω, Λέσβο, Καλαί, Σερβία, Σκόπια. Αλλά δεν είναι ούτε καν αρκετή. Είμαστε μόλις πολύ λίγοι, ανεκπαίδευτοι, και ενώ υπάρχουν λίγες χούφτες απίστευτων εθελοντών και μικρές ομάδες κάνουν ό, τι μπορούν (με τεράστιο προσωπικό ψυχικό κόστος), οι άνθρωποι (παιδιά, γυναίκες και άνδρες) συνεχίζουν να πεθαίνουν.
Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις κραυγές τους για βοήθεια. Η εθελόντρια που ανέφερα νωρίτερα στη Λέσβο ονομάζετε Merel Greaves, (τώρα άρρωστη με υψηλό πυρετό) μοιράζεται μαζί μας μερικές απίστευτα ανησυχητικές αναφορές σχετικά με την κατάσταση στη Μόρια (ένα στρατόπεδο προσφύγων στη Λέσβο), με χιλιάδες να καταφτάνουν κάθε μέρα, και με μια πολύ μα πολύ μικρή απτή στήριξη από κάποια από τις μεγάλες φιλανθρωπικές οργανώσεις ή κυβερνήσεις.
Η κατάσταση στο Μόρια είναι εντελώς απελπιστική. Χρειαζόμαστε τις μεγάλες οργανώσεις να έρθουν να βοηθήσουν την κατάσταση. Υπάρχει μόνο μια χούφτα των εθελοντών μας στο Μόρια, δεν υπάρχουν κάποιοι οργανισμοί, εκτός από μία φορά την ημέρα διανομή τροφίμων τα οποία και είναι ελάχιστα, σχεδόν τίποτα . Είδα ανθρώπους να βαστάνε μπροστά μου τα ημιθανή βρέφη τους και να μην έχουμε πουθενά να τους στείλουμε για βοήθεια. Όλες οι ΜΚΟ κάθονται στα γραφεία τους και οι γιατροί σπάνια βγαίνουν έξω. Αύριο θα είναι μια καταστροφική ημέρα, δεν υπάρχουν στεγνά ρούχα για κανέναν, δεν υπάρχει κάποιο καταφύγιο, υπάρχουν παιδιά που κοιμούνται σε μεγάλους σάκους, ούτε φαγητό υπάρχει, ούτε κουβέρτες, ούτε πάνες για μωρά. Δεν παρέχεται πρόσβαση σε πόσιμο νερό για τους ανθρώπους, άνθρωποι οι οποίοι θα κοιμηθούν στο βρεγμένο και κρύο απόψε ύπαιθρο, οι μισοί από αυτούς θα ξυπνήσουν άρρωστοι, κάποιοι θα πεθάνουν, είμαι σίγουρη γι ‘αυτό. Χρειαζόμαστε επειγόντως γιατρούς εδώ , κάποιου είδους καταφύγιο και στεγνά ρούχα.
Παρακαλώ παρακαλώ παρακαλώ βοηθήστε.
Είμαστε μόλις λίγοι εθελοντές βασιζόμενοι μονάχα στους εαυτούς μας, χωρίς πόρους, αλλά οι άνθρωποι αυτοί, οι πρόσφυγες, αναζητούν σε εμάς μια βοήθεια … … είμαστε λίγοι εθελοντές οι οποίοι δεν ανήκουν καν σε μια οργάνωση, χωρίς πόρους, για να δώσουν και να βοηθήσουν τις χιλιάδες αρρώστων που πεθαίνουν περιμένοντας εκεί έξω. Η βροχή δεν έχει σταματήσει, ήταν αμείλικτη και ποτέ δεν τελειώνει, έχει ποτίσει τον καθέναν από αυτούς τους ταλαιπωρημένους ανθρώπους μέχρι το κόκαλο. Δεν υπάρχουν καταφύγια για να καλυφθούν, δεν υπάρχει αρκετή τροφή για όλους, δεν υπάρχει καν πόσιμο νερό. Δεν υπάρχουν καθαρά ρούχα για τα μωρά. Δεν υπάρχουν γιατροί.
Η βροχή, η βροχή, η βροχή…
Εμείς, οι εθελοντές στη Μόρια, είμαστε απελπισμένοι. Είμαι εντελώς απελπισμένη. Η κατάσταση είναι απάνθρωπη, δεν είναι δυνατόν αυτό που συμβαίνει με τους ανθρώπους στην Ευρώπη. Ωστόσο, αυτό συμβαίνει, Θεέ μου, αυτό συμβαίνει και οι άνθρωποι πεθαίνουν εκεί έξω, οι άνθρωποι καταρρέουν στα χέρια μου και δεκάδες μωρά μου θα πεθάνουν από υποθερμία κατά τη διάρκεια των προσεχών ημερών.
Για το προσωπικό της UNHCR (United Nations Refugee Agency) που έχει έρθει να μας βοηθήσει (έχω δει ποτέ μόνο δύο μέλη του προσωπικού από την UNHCR – αυτά τα δύο είναι καταπληκτικά και κάνουν ό, τι μπορούν ως άτομα), αλλά που διάολο κολλήσαν τα χρήματα; Θα μας ζητήσουν να τους βοηθήσουμε να καθαρίσουμε τα σκουπίδια από τα λίγα καταφύγια που βρίσκονται πιο κάτω …. με το που περάσαμε την πύλη, μας αναρρόφησε πλήρως η φρίκη που επικρατούσε εκεί γύρω και τους ανθρώπους που ζητούν βοήθεια …. Απευθύνουμε έκκληση στην αστυνομία να μας αφήσει να περάσουμε τα άρρωστα βρέφη, μια γυναίκα λιποθύμησε, πάμπολλοι τραυματισμοί στα πόδια…. Καμιά φορά μας επιτρέπουν την είσοδο, άλλοτε όχι. Τόσοι πολλοί άνθρωποι θέλουν τη βοήθειά μας …. ένα κορίτσι όχι μεγαλύτερα από 8 πέφτει στα γόνατα μπροστά μου και διπλώνει τα χέρια μαζί και μέσα στην υστερία λέει «παρακαλώ βοηθήστε με, παρακαλώ βοηθήστε με”. Μια γυναίκα που λιποθύμησε την έσυραν πίσω και μέσα, τα μωρά βουτηγμένα στις καταβρεγμένες βρόμικες κουβέρτες τους.
Αυτές είναι οι σκηνές που μπορώ να δω μπροστά στα μάτια μου σαν ταινία τρόμου.
Δεν μπορώ να τις σβήσω.
Κάθε άνθρωπος είναι βουτηγμένος στη βροχή μέχρι το κόκαλο, όλα τα ρούχα τους, τα παπούτσια τους κολλάνε στις μέχρι το γόνατο λάσπες. Μέσα από τις πύλες του καταυλισμού βοηθάμε τις οικογένειες που πρόκειται να εγγραφούν, τα πρόσωπα τους χλωμά, τρέμουν από το κρύο και την κακουχία και λίγο πολύ κάθε μα κάθε άτομο έχει ανάγκη από ιατρική φροντίδα. Η γυναίκα από την UNHCR με αρπάζει και μου λέει, ότι «είναι έτοιμοι να ανοίξουν τις πύλες για την επόμενη ομάδα» Ρίχνω ένα βλέμμα στην πύλη και βλέπω τα σχεδόν πολτοποιημένα κορμιά των άνθρωπων να ωθούνται κατά πάνω της, και ήχους, κλάματα και ουρλιαχτά: Ξέρω ήδη τι ακριβώς θα συμβεί όταν θα ανοίξουν την πύλη. Τα ΜΑΤ αφαιρούν τον σύρτη της πύλης και την ανοίγουν. Ορδές ανθρώπων που τρέχουν να την διαβούν, τους κάνουμε χειρονομίες για να περπατήσουν αργά, αλλά δεν, μάταια, κάποιος με τραβάει στην άκρη για να μην με ποδοπατήσει το πλήθος. Αυτό που εκτυλίσσεται μέσα στα επόμενα λίγα δευτερόλεπτα το ξέραμε ήδη από πρίν, το είχαμε ξαναδεί…: οι άνθρωποι ποδοπατώνται, συσσωρεύονται, στοιβάζονται ο ένας πάνω στον άλλο, όλοι προσπαθούν να περάσουν. Η συνάδελφος με αρπάζει απο το χέρι μου, «πρέπει να βγάλουμε τα μωρά!», μου λέει!! Τρέχουμε. Μέσα στο πλήθος και με όλες τις δυνάμεις μου προσπαθώ να τραβήξω τον κόσμο που ποδοπατείται κολλημένος στο έδαφος, χωρίς αποτέλεσμα, βλέπω ένα παιδί τυλιγμένο στα χέρια της πεσμένης μάνας του, προσπαθώ να την τραβήξω…
Στη συνέχεια, μια παράξενη μυρωδιά και μια ακαριαία αίσθηση: δακρυγόνα. Καίει τα μάτια μου, το λαιμό μου, το πρόσωπό μου, οι άνθρωποι ουρλιάζουν και προσπαθούν να τρέξουν μακριά από τα χημικά αέρια…Πρέπει να εγκαταλείψω την γυναίκα και το παιδί, να τρέξω να φύγω από τα δακρυγόνα, είναι αφόρητα. Τρέχουμε να καλυφθούμε πίσω από ένα λεωφορείο… ένα μικρό αγόρι με ένα κόκκινο παλτό με περιμένει. «Αδερφή μου!» μου φωνάζει, παίρνει το χέρι μου και τρέχουμε όλοι μαζί, μακριά από τα χημικά. Σταματώ, και κρατώντας το πρόσωπο μου φτύνω ακατάπαυστα… Ένα μικρό κορίτσι έρχεται προς το μέρος μου και κλαίει, εγώ την παίρνω αγκαλιά και καθόμαστε σε μια γωνιά της περίφραξης. Η οικογένειά της συγκεντρώνεται γύρω μας, εγώ κρατώ αγκαλιά σφιχτά το κορίτσι, την χαϊδεύω στο πρόσωπο και όλοι μαζί κλαίμε για την βαθιά αυτή δυστυχία…. Μετά από 15 λεπτά ξέρω ότι έχω να πάω πίσω για να βοηθήσω. Θα την αφήσω πίσω την μικρή….
Για το υπόλοιπο της νύχτας προσπαθούμε να ντύσουμε τα καταβρεγμένα μωρά που έρχονται με τα ρούχα από το φορτηγό. Δεν έχω δει ποτέ τέτοια πόδια και χέρια, εντελώς λευκά και ζαρωμένα. Και πάλι τίποτα δεν ταιριάζει, και δεν υπάρχουν μπουφάν ή παπούτσια. Αλλά θα κάνουμε ότι καλύτερό μπορούμε. Έχω πλέον συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορώ να κάνω τίποτα, πέρα από το να κάνω την κατάσταση για ένα άτομο λίγο καλύτερα και πιο υποφερτή για ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Ο Θεός ξέρει τι περισσότερο θα πρέπει να υπομείνουν αυτοί οι άνθρωποι. Νιώθω όμως και πολύ οργή, και θυμό επίσης, για αυτήν την εκτός ελέγχου κατάσταση, όταν έχεις εθελοντές σαν εμένα, οι οποίοι δεν έχουν καμία εμπειρία ή εκπαίδευση σε συνεργασία με την UNHCR και να προσπαθήσουμε και να παλέψουμε το shitstorm; ”
Η Merel είναι οργισμένη. Εκτός αυτού είναι πλέον πολύ άρρωστη και η ίδια τώρα, αλλά δεν μπορεί έτσι απλά να φύγει. Πώς θα μπορούσε; Πώς μπορεί κάποιος από εμάς να κάθεται άπραγος και να επιτρέπει να συμβαίνουν όλα αυτά; Στις ακτές της Ευρώπης; Για τους συνανθρώπους μας που απλά δραπετεύουν από τον πόλεμο; Δεν έχουν σημασία τι πολιτικές απόψεις σας, δεν έχει σημασία η τελική μοίρα αυτών των ανθρώπων, το καθήκον μας τώρα είναι να τους κρατήσουμε στη ζωή. Για να χρησιμοποιήσετε τους τεράστιους πόρους και την εμπειρία που έχουμε εδώ στην Ευρώπη να φροντίσουμε για αυτούς τους ανθρώπους, τα παιδιά και τα βρέφη αυτά. Εθελοντές, όπως Merel δεν μπορεί να κάνει αυτό από μόνοι τους, χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη παρουσία από τις τεράστιες, έμπειρες ανθρωπιστικές οργανώσεις. Χρειάζεται άμεση δράση των κυβερνήσεων. Η Λέσβος είναι ένα μόνο από τα τόσα πολλά παραδείγματα, και πλέον όσο αφήνουμε τα πράγματα στη τύχη τους τόσο χειρότερα θα είναι.
Παρακαλούμε γράψτε στους βουλευτές σας, επικοινωνήστε με του τοπικούς δημοσιογράφους σας , χρησιμοποιήστε τις φωνές σας.
Μαζί μπορούμε να τους κάνουμε να μας ακούσουν.
Μετάφραση-επιμέλεια κειμένου:Συντακτική ομάδα Νόστιμον ήμαρ