Από την Βασιλική Μαμαλούκου
«Μια ταινία δεν είναι ποτέ πραγματικά καλή, εκτός αν η κάμερα είναι το μάτι στο κεφάλι ενός ποιητή.» Orson Welles
Το νέο κινηματογραφικό φεστιβάλ, Adaptation Film Festival, που θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά στις αρχές Φεβρουαρίου στον κινηματογράφο Μικρόκοσμο, εστιάζει αποκλειστικά στην ανεξάντλητη δεξαμενή έμπνευσης της λογοτεχνίας που τροφοδοτεί με μυθοπλαστικό υλικό την έβδομη τέχνη και στην τεράστια αφηγηματική δυνατότητα και διαχρονικότητα του κινηματογράφου. Μια ιδιαίτερα πολύπλοκη και πλούσια ιστορικά θεματική σύνδεση των δύο τεχνών.Η προσαρμογή ενός έργου στον κινηματογράφο είχε και έχει σημαντικές δυσκολίες . Μεγάλοι συγγραφείς όπως ο Αλέν Ρομπ – Γκριγιέ , σεναριογράφος του αριστουργηματικού “Πέρυσι στο Μαρίενμπαντ”, πίστευε πως δεν είχε νόημα η ταινία να μένει πιστή στο έργο. Πόσο πιστή, όμως άραγε, μένει στο βιβλίο η ταινία, πόσο εμπλουτίζει, υπερβαίνει ή υπολείπεται του βιβλίου; Το θέμα παραμένει ακόμα ανοιχτό..αν και ελάχιστες ταινίες έχουν διατηρήσει τον μύθο και την υστεροφημία ενός καλού βιβλίου..μερικές τον έχουν ξεπεράσει…
Όπως η “Casablanca” βασισμένη σε θεατρικό έργο με τίτλο “Everybody Comes to Rick’s” [ποιος το(ν) θυμάται;], ή το θρυλικό,ρομαντικό “Όσα παίρνει ο άνεμος” βασισμένο στο βραβευμένο με Πούλιτζερ ομότιτλο μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Μίτσελ (θυμόμαστε την επική ατάκα «Frankly, my dear, I don’t give a damn» αλλά ποιος θυμάται την συγγραφέα; ) ή ο διάσημος “Γατόπαρδος” η αξεπέραστη ταινία του Βισκόντι βασισμένη σε μυθιστόρημα του Τζουζέπε Τομάζι ντι Λαμπεντούζα (ποιος ξέρει ότι ο συγγραφέας και δούκας έγραψε αυτό το ένα και μοναδικό μυθιστόρημά που έμελλε να γίνει ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά ενάμισι χρόνο μετά το θάνατό του, μετά από πολλές εκδοτικές περιπέτειες..) Ποιος θυμάται ονόματα συγγραφέων και τίτλων βιβλίων ή θεατρικών μπροστά σε ταινίες που χάραξαν την δική τους ιστορία “ξαναγράφοντας” την ιστορία των βιβλίων με την καθοριστική παρέμβαση των σεναριογράφων-σκηνοθετών τους;
Το 1897 ο Τζόζεφ Κόνραντ (της περίφημης “Καρδιάς του σκότους” του 1900 αφετηρία για την θρυλική “Αποκάλυψη τώρα” του Κόπολα, που δημιούργησε συνεχείς αναφορές ειδικά στην αγγλική κουλτούρα από την ποίηση μέχρι την όπερα, μέχρι και στις μέρες μας) υποστήριζε πως: “Αυτό που προσπαθώ να πετύχω με τη δύναμη του γραπτού λόγου είναι να σας κάνω να ακούσετε, να αισθανθείτε, μα πάνω απ’ όλα να σας κάνω να δείτε”(πρόλογος στο: The Nigger of the Narcissus) Ο Ντέιβιντ Γκρίφιθ , ο “πατέρας” της σκηνοθεσίας από την εποχή του βωβού, 16 χρόνια αργότερα ,θα μοιραζόταν με τον Κόνραντ την ίδια ακριβώς πρόθεση: “Αυτό που πάνω απόλα προσπαθώ είναι να σας κάνω να δείτε”. Ο άνθρωπος πράγματι βλέπει οπτικά, και με τα μάτια του, και με τη φαντασία του. Αυτές οι δύο τέχνες , λογοτεχνία και κινηματογράφος , ανεξάρτητα αν ξεπερνάνε,τελικά,η μια την άλλη, συν-ομιλούν.
Με αφορμή το Adaptation Film Festival ξανα -θυμήθηκα τη δική μου αγαπημένη προσαρμοσμένη σε βιβλίο ταινία, μία από τις πιο σημαντικές αμερικάνικες ταινίες της δεκαετίας του `30. “Χαμένος Ορίζοντας” (“Lost Horizon “)του Φρανκ Κάπρα (που πολύ θα ήθελα να δω σε κάποια αίθουσα ως επανέκδοση) με θέμα τον αρχέγονο μύθο της αναζήτησης της γης της Ουτοπίας που ζωντανεύει με μαγικό τρόπο τόσο στην ταινία όσο και στο βιβλίο του Τζέιμς Χίλτον -ισότιμα -καθιστώντας τα δύο συγκοινωνούντα είδη τέχνης, μια Shangri-La, έναν επίγειο φανταστικό “παράδεισο” για κάθε θεατή-αναγνώστη…
Πέρα από τις προβολές των ταινιών που μπορεί κανείς να πληροφορηθεί αναλυτικά στο επίσημο site (βλ. παρακάτω), το φεστιβάλ αξίζει να σημειωθεί πως πλαισιώνεται από παράλληλες εκδηλώσεις .Σε συνεργασία με τις εκδόσεις Μεταίχμιο θα γίνει παρουσίαση του έργου του πρώην δημοσιογράφου και νυν συγγραφέα, Πέδρο Χουάν Γκουτιέρες, τον οποίο χαρακτηρίζουν ως τον Μπουκόφσκι της Καραϊβικής. Θα οργανωθεί ,επίσης, για τους φερέλπιδες συγγραφείς σεμινάριο δημιουργικής γραφής με ελεύθερη είσοδο, ενώ στο πλαίσιο της δράσης «Petit Plan – Κινηματογράφος για εφήβους» θα προβληθούν με ελεύθερη είσοδο για λύκεια της Αττικής 3 αντιπροσωπευτικές ταινίες.Θα υπάρξουν, τέλος, προβολές στο πλαίσιο της δράσης “Gros Plan”, για την καταγραφή των τάσεων του ελληνικού κοινού.. πρωτοπόρα πρωτοβουλία από την πλατφόρμα, MoovieReel που αξίζει και χαίρει του δικού μου τουλάχιστον επαίνου.
Το 1o Adaptation FF συνδιοργανώνεται από τη MoovieReel και τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) και θα διαρκέσει από τις 2-8 Φεβρουαρίου.
Προπώληση αποκλειστικά στον Κινηματογράφο «Μικρόκοσμο» από τις 16 Ιανουαρίου έως και 1 Φεβρουαρίου, ώρες 19:00-22:00. https://adaptationfestival.gr
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ στον Δρόμο της Αριστεράς, το Σάββατο 21.1.2017
Κάθε Σάββατο κυκλοφορεί στα περίπτερα το έντυπο Νόστιμον Ήμαρ ένθετο στον Δρόμο της Αριστεράς.