Ο εγκέφαλος εμφανίζεται πιο ”ενοποιημένος” κατά την επήρεια του LSD
Οι ερευνητές χρειάστηκαν εννέα μήνες μέχρι να πάρουν άδεια για το πείραμα από την αρμόδια επιτροπή Βιοηθικής στη Βρετανία. Τα αποτελέσματα όμως δείχνουν για πρώτη φορά πώς το LSD προκαλεί το μυστηριώδες φαινόμενο της «διάλυσης του εγώ», και πώς θα μπορούσε ενδεχομένως να χρησιμοποιηθεί ως θεραπεία.
Συνολικά 20 βρετανοί εθελοντές, οι οποίοι είχαν εμπειρία στη χρήση άλλων ναρκωτικών, δέχτηκαν να πάρουν LSD (διαιθυλαμίδιο του λυσεργικού οξέος) και να υποβληθούν σε τεστ και τομογραφίες στις οκτώ ώρες που διήρκεσε το τριπ. Η διεθνής ερευνητική ομάδα παρουσιάζει τα ευρήματα σε τρεις επιμέρους μελέτες.
Η πρώτη, η οποία δημοσιεύεται στην έγκριτη επιθεώρηση Current Biology, εξετάζει την επίδραση του LSD στη συνείδηση και δείχνει να προσφέρει στοιχεία για την ίδια τη φύση της πραγματικότητας.
Η έρευνα ουσιαστικά δείχνει ότι, υπό την επήρεια του LSD, περιοχές του εγκεφάλου που κανονικά λειτουργούν απομονωμένες αρχίζουν ξαφνικά να επικοινωνούν, κάτι που δείχνει να εξηγεί τη «διάλυση του εγώ», δηλαδή της υποκειμενικής αίσθησης απώλειας του εαυτού και βαθιάς σύνδεσης με το εξωτερικό περιβάλλον.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ευρήματα έχουν σημασία για την κατανόηση της συνείδησης και της υποκειμενικής πραγματικότητας.
«Υπάρχει μια [εξωτερική] αντικειμενική πραγματικότητα και υπάρχει και μια “δική μας” πραγματικότητα» λέει ο Ένζο Ταλιατζούκι της Βασιλικής Ολλανδικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών στο Άμστερνταμ. «Τα ψυχεδελικά ναρκωτικά μπορούν να παραμορφώσουν την πραγματικότητά μας και να οδηγήσουν σε παραισθήσεις. Και η πραγματικότητα που βιώνουμε κανονικά, όμως, είναι σε μεγάλο βαθμό ψευδαίσθηση».
Ως παράδειγμα αυτής της «ψευδαίσθησης» ο Ταλιατζούκι παραθέτει την περίπτωση της όρασης: «Γνωρίζουμε ότι ο εγκέφαλος συμπληρώνει οπτικές πληροφορίες που λείπουν. Γνωρίζουμε ότι τα αγγεία του αμφιβληστροειδούς φιλτράρονται [από την εικόνα] και δεν γίνονται αντιληπτά, και γνωρίζουμε επίσης ότι ο εγκέφαλος σταθεροποιεί την όραση παρόλο που τα μάτια κινούνται συνεχώς. Αυτό μπορεί να είναι δύσκολο να γίνει κατανοητό, ωστόσο η μελέτη μας δείχνει ότι η αίσθηση του εαυτού μας, ή το λεγόμενο “εγώ” θα μπορούσε να είναι κι αυτό μέρος της ψευδαίσθησης» εξηγεί ο ερευνητής.
Τα ευρήματα του πειράματος, συνεχίζει, δείχνουν ότι το LSD μπορεί να οδηγεί σε «πιο έντονη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ περιοχών του εγκεφάλου, δημιουργώντας μια ισχυρότερη σύνδεση ανάμεσα στην αίσθηση του εαυτού μας και την αίσθηση του περιβάλλοντος».
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι αυτή η «διάλυση του εγώ» δείχνει να είναι ανεξάρτητη από τις παραισθήσεις που προκαλεί το ναρκωτικό.
Σε μια δεύτερη μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο PNAS, η ίδια ερευνητική ομάδα αναφέρει ότι, υπό την επήρεια του LSD, περιοχές εκτός του οπτικού φλοιού αναλαμβάνουν ξαφνικά την επεξεργασία οπτικών πληροφοριών.
«Παρατηρήσαμε εγκεφαλικές αλλαγές που υποδηλώνουν ότι οι εθελοντές “έβλεπαν με τα μάτια κλειστά” -έβλεπαν πράγματα από τη φαντασία τους αντί από τον εξωτερικό κόσμο» εξηγεί η Ρόμπιν Κάρχαρτ-Χάρις του Imperial College στο Λονδίνο.
«Υπό την επήρεια του LSD, ο διαχωρισμός ανάμεσα στα επιμέρους εγκεφαλικά συστήματα καταρρέει, οπότε εμφανίζεται ένας πιο διασυνδεδεμένος ή ενοποιημένος εγκέφαλος».
Σε μια τρίτη μελέτη, η οποία παρουσιάζεται στην επιθεώρηση European Neuropsychopharmacology, διαπιστώνει ότι η μουσική ενισχύει τις παραισθήσεις του LSD αυξάνοντας την επικοινωνία του οπτικού φλοιού με μια περιοχή που σχετίζεται με την αποθήκευση αναμνήσεων.
«Ένα σημαντικό ερώτημα για επόμενες μελέτες είναι το πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα ευρήματα για την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων για παθήσεις όπως η κατάθλιψη. Για παράδειγμα, η ακρόαση μουσικής και το LSD θα μπορούσαν να αποδειχθούν ισχυρός θεραπευτικός συνδυασμός» εκτιμά ο Μέντελ Κέλεν, επίσης του Imperial College.
Παρά τις δυσκολίες στην έγκριση και χρηματοδότηση πειραμάτων με παράνομες ουσίες, η ίδια ερευνητική ομάδα σκοπεύει να εξετάσει πώς το LSD επιδρά στη δημιουργικότητα και αν τα ψυχεδελικά τριπ μοιάζουν με τα όνειρα.
Επιπλέον, η ομάδα του Imperial College αναμένεται να παρουσιάσει τις επόμενες μέρες μια διαφορετική μελέτη, η οποία δείχνει ότι η ψυχεδελική ουσία ψιλοκυβίνη των «μαγικών μανιταριών» καταπολεμά την ανθεκτική κατάθλιψη σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία.
του Βαγγέλη Πρατικάκη