Επιμέλεια: Θωμάς Γιούργας, Σέβη Νικολιουδάκη
11 χρόνια μετά το ντεμπούτο της στο “Homo Logotypous”, η Μαρία Παπαγεωργίου έχει πλέον δημιουργήσει τον δικό της μουσικό κόσμο. Με 6 προσωπικούς δίσκους στις αποσκευές της, επιστρέφει στο καλλιτεχνικό της σπίτι, τον “Σταυρό του Νότου”, για να μας ταξιδέψει με την ξεχωριστή δική της μουσική πυξίδα. Πολυσχιδής και υπαρξιακή στην καλλιτεχνική της έκφραση, προσφέρει μια δημιουργική εμπειρία που δεν τεμαχίζεται, αλλά βιώνεται ως μια μουσική και νοηματική ολότητα. Στη συζήτηση μας, ξεπερνάμε τα αυστηρά μουσικά όρια και μιλάμε για κάποια από τα πιο σημαντικά κοινωνικά ζητήματα.
Μαθαίνοντας μουσική «από το ροκ μέχρι τον Νταλάρα», όπως έχεις δηλώσει, με ποιο είδος μουσικής ερωτεύτηκες πρώτα;
Ωραία ξεκινάμε! Με τους Nirvana, Alice in Chains και Pearl Jam. Ο πρώτος μου έρωτας ήταν ο κιθαρίστας στο πρώτο μου συγκρότημα στα Γρεβενά, έτσι η μουσική επανάσταση της grunge μουσικής πέρασε σε κάθε εφηβικό μου κύτταρο.
Πως θα περιέγραφες το είδος της μουσικής που θέλεις να δημιουργείς και να ερμηνεύεις;
Παραμένει ακόμα ένα αναπάντητο ερώτημα. Σίγουρα η αφετηρία είναι ο στίχος, σε όποια γλώσσα και τραγουδάω, το προσωπικό βίωμα μου πάνω σε κάθε ιστορία του τραγουδιού και η γνώση του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο γράφτηκε, ώστε οι συναισθηματικές μου συνδέσεις να είναι σωστές.
Τι κρατάς από τη συνεργασία σου με τον Μίκη Θεοδωράκη;
Τις ακροάσεις δίσκων στο σπίτι του. Τη στιγμή που με φώναξε πριν κλείσω την πόρτα του σπιτιού του και μου είπε να μην φοβάμαι τίποτα. Την ανάλυση των στίχων στο “παζάρι του φονιά”. Την πρώτη μας συνάντηση , που είχε βάλει τέρμα στα ηχεία το “Ξημερώνει” και κουνούσε μαεστρικά τα χέρια του, θέλοντας να μου δείξει πώς θα διευθύνει τον δίσκο που θα επέλεγα να κάνω.
Έπαιξες στο «Νούρα, ένα πένθιμο μπλουζ». Ήταν η πρώτη σου επαφή με το θέατρο; Αν ναι, πώς σου φάνηκε;
Είναι μια εντελώς νέα συνθήκη! Ο τρόπος που προετοιμάζεται μια θεατρική παράσταση είναι πολύ απαιτητικός, οι ηθοποιοί είναι ακούραστοι εργάτες! Έτυχα και σε πολύ καλή ομάδα, με υπέροχη καθοδήγηση. Η παράσταση αφορούσε στο προσφυγικό. Κάθε Κυριακή έκλαιγα και πειθαρχούσα ταυτόχρονα. Και ένιωθα ευγνωμοσύνη που είχα ταξιδέψει μέσα στη σκληρή ζωή κάποιων ανθρώπων, χωρίς να έχω πληρώσει το τίμημα.
Εξέλαβες την ίδια επαφή και ενέργεια από το θεατρικό κοινό με το αντίστοιχο μουσικό;
Δεν μπορώ να το συγκρίνω, σε αυτήν την παράσταση έπαιξα για τρεις μόνο μήνες. Επίσης εκεί είμαστε όλοι ισότιμοι, δεν είναι η προσωπική παράσταση του καθενός, όποτε και η ενέργεια και η επαφή είναι διαφορετική.
Τι μαθαίνεις στα παιδιά και κυρίως τι μαθαίνεις από τα παιδιά μέσα από τις θεατρικές παραστάσεις στις οποίες συμμετέχεις;
Τα παιδιά είναι οι πιο ειλικρινείς κριτές, δεν σου χαρίζονται αν βαριούνται ή αν δεν τους αρέσεις! Μαθαίνεις να τσαλακώνεσαι, να βγαίνεις από τις όποιες συστολές σου, να εκφράζεσαι έντονα, χωρίς αυτολογοκρισία.
«Ο πληθυσμός μας «αλλοιώνεται» από τους πρόσφυγες προς το καλύτερο» είπε ο Φοίβος Δεληβοριάς. Συμφωνείς;
Κάθε πολιτισμική μετακίνηση είναι μια ευκαιρία να αγκαλιάσουμε το διαφορετικό, να μάθουμε από αυτό και να δημιουργήσουμε καινούριες ζυμώσεις. Αυτό συνέβαινε ανέκαθεν, στην πολιτική, στον πολιτισμό στην κουζίνα, στην επιστήμη. Ο βίαιος τρόπος του πολέμου και ο εγκατάσταση χιλιάδων ανθρώπων σε περιοχές όπου δεν υπάρχουν υποδομές για να ζήσουν φυσιολογικά, πράγμα που τους καθιστά στα μάτια του μέσου αστού ως αποβράσματα της κοινωνίας, εναντιώνεται σε κάθε πιθανότητα κοινής “άνθισης”. Οι μαύροι Αφρικανοί δούλοι της Αμερικής διαμόρφωσαν την τζαζ. Ακόμα η τζαζ ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο και ακόμα υπάρχουν δούλοι στην Αμερική, είναι οξύμωρος ο κόσμος μπροστά στα μεγάλα συμφέροντα.
Είναι ηθική υποχρέωση ενός καλλιτέχνη να έχει κοινωνικoπολιτική παρέμβαση είτε μέσα από την τέχνη του είτε ως σκεπτόμενος άνθρωπος με επιρροή σε μεγαλύτερο κοινό;
Για να απαντήσω στην ερώτησή σου, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι ορίζουμε μέσα μας ως καλλιτέχνη. Όσοι επηρεάζουν τους ανθρώπους γύρω τους οφείλουν να έχουν ηθική, είτε είναι καλλιτέχνες, είτε influencers, είτε δημοσιογράφοι, είτε αθλητές. Υπάρχουν μορφές ή στιγμές της τέχνης που δεν προσφέρονται για κοινωνικοπολιτική παρέμβαση και δεν έχουμε ανάγκη να μας απασχολήσει κάτι παραπάνω. Σε σοβαρές περιπτώσεις καλλιτεχνών, έχουμε έναν νέο παραλογισμό: να απαιτεί ο κόσμος είτε τη σιωπή τους είτε να μιλάνε μόνο για ο,τι αυτοί καταλαβαίνουν. Μιας και ανέφερες τον αγαπημένο μου Φοίβο, είδες τι έγινε. Είδες πώς αναπαρήγαγε τη συνέντευξη της Τάνιας Τσανακλίδου η Έλλη Στάη. Ζητάει ο κόσμος τους καλλιτέχνες να μιλάνε και μετά τους αφήνει στους τοίχους φασιστικά σχόλια. Αναρτώ την οργή μου για τον Ζακ και θα βρεθεί κάποιος να σχολιάσει “για τις φωτιές στο Μάτι ,τι έχετε να πείτε;”, λες και είμαι το γραφείο επικοινωνίας του πρωθυπουργού. Όσο μιλάμε λοιπόν για καθολικούς καλλιτέχνες, ναι , είναι σημαντική η κοινωνικοπολιτική τους παρέμβαση, όσο σημαντικό είναι και από τον κόσμο να μάθει να ψάχνει, να αναρωτιέται και να μην αναμασά ό,τι του προσφέρουν.
Ποια κοινωνικά / πολιτικά ζητήματα σε απασχολούν και σε κινητοποιούν;
Οποιαδήποτε κοινωνική αδικία. Νομίζω αυτή η ομιλία του Joaquin Phoenix, ήταν όλα όσα ήθελα να πω. Κάθε μορφή σπισισμού που ξεκινάει από τον άνθρωπο απέναντι στη φύση και τα ζώα, αλλά και κάθε μορφή κανιβαλισμού, με γονατίζει. Μου είναι αδιανόητο που ακόμα παλεύουμε για τα αυτονόητα, για το δικαίωμα σε έναν αξιοπρεπή βίο. Η Ελένη Τοπαλούδη, ο Ζακ, ο Παύλος φύγανε, το Μακεδονικό αποπροσανατόλισε χιλιάδες αδαείς ανθρώπους, η Μόρια βουλιάζει και οι παπάδες τρώνε με χρυσά κουτάλια.
Ο «Σταυρός του Νότου», ξέρουμε πολύ καλά, ότι είναι για εσένα το καλλιτεχνικό σου σπίτι. Πόσο καιρό θα εμφανίζεσαι εκεί; Με τι μουσική διάθεση θα επιστέψει ξανά στον «Σταυρό του Νότου» η «άσωτη κόρη» του;
Θέλω να μπω στο “σπίτι” με τη διάθεση που είχα πάντα, αυτή της γνώριμης Μαρίας, που βρίσκεται ωστόσο σε μια μεταβατική περίοδο ως προς το ρεπερτόριο και τον ήχο. Έχουμε άλλες δύο Παρασκευές μπροστά μας.
Ποιο είναι το τραγούδι ή το άλμπουμ που έχεις ακούσει ασταμάτητα στο repeat?
Tori Amos, little earthquakes!
*Η Μαρία Παπαγεωργίου εμφανίζεται στο Club του Σταυρού του Νότου την Παρασκευή 21 & 28 Φεβρουαρίου