Τις τελευταίες μέρες υπήρξε ένας πληθωρισμός όσον αφορά τη μνήμη. Πολλοί μίλησαν για επιστήμη. Άλλοι τόσοι για ιστορία. «Πολιτική είναι το ποιος θέτει την ατζέντα». Και έτσι είναι. Ποιος ελέγχει το δημόσιο βήμα; Ποιος αποφασίζει πάνω σε τι πρέπει να συζητάμε; Ποιος δίνει τροφή για σχολιασμό στα social media και με ποιο θέμα; Γενοκτονία ή εθνοκάθαρση; Τι και αν την επομένη της δήλωσης κάποια αεροδρόμια πήγαν στα χέρια μιας γερμανικής κρατικής εταιρείας. Κανείς δεν ασχολήθηκε. Ούτε ένα «αναγκαία ιδιωτικοποίηση η οποία προέκυψε βάσει της τάδε εργαλειοθήκης» σαν και αυτά που ακούγαμε παλιά. Και άλλο σώσιμο. Γενοκτονία ή εθνοκάθαρση; Και συζητήσεις σε βάση αστείων νομικισμών.
Τα εγκλήματα είναι εγκλήματα. Το αίμα, οι βιασμοί, το πλιάτσικο, ο εκτοπισμός, ο πόλεμος, η προσφυγιά. Το να χάνεις αυτό που εσύ θεωρείς σπίτι και να πηγαίνεις αναγκαστικά σε έναν ξένο τόπο. Γενοκτονία ή εθνοκάθαρση; Ναι. Οι Τούρκοι μας χρωστάνε μια ιστορική συγγνώμη. Αλλά να την δώσουν ποιοι Τούρκοι; Όποιος κατανοεί το σύστημα-χώρα που ονομάζεται Τουρκία, έχει και την απάντηση. Μένουμε με τους καλούς Τούρκους. Αυτούς που μπορεί να κάνουμε παρέα στο εξωτερικό, στο πανεπιστήμιο, στη δουλειά.
Γενοκτονία ή εθνοκάθαρση; Και συζητήσεις καφενείου. Πολύ χαμηλού επιπέδου. Όπως όλα στην χώρα. Επιστημοσύνη από τα Lidl (στην κυριολεξία) και σηκωμένο φρύδι. Πανεπιστήμονες και λαουτζίκος. Τόνοι σάλιου, μελανιού και ατέλειωτες ώρες πληκτρολογήσεων. «Να τοποθετηθούμε και εμείς επί του ζητήματος». Ποιού ζητήματος; Δηλαδή ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας και του Πόντου, είχε τόσο πολύ ανάγκη την άποψη του κ. Φίλη, τη δική μου, τη δική σου, όλων μας; Όχι δεν την είχε ανάγκη. Η ιστορία ως επιστήμη.
Επιστήμη λοιπόν. Γνώση. Εκπαίδευση. Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Όλο το νεοελληνικό παράλογο σε μια πρόταση. Κάτι μπερδεμένο που πορεύεται μέσα στον χρόνο. «Η Ελλάδα δεν θα χαθεί ποτέ, γιατί δεν ξέρει καν που πάει, όπου και να καταλήξει θα είναι προορισμός». Θα έλεγε ο απλός, ο Έλληνας. Όντως δεν θα χαθεί. Μιλάμε για παιδεία και σκεφτόμαστε τα σχολεία. Τις ελλείψεις. Τις εγκαταστάσεις. Δεν προβληματιζόμαστε για τη δομή. Ποτέ δεν μιλάμε με όρους δομικούς. Αλλά είπαμε και στην εισαγωγή. Ποιος θέτει την ατζέντα;
Εκπαίδευση και παιδεία. Όροι παράλληλοι και όχι ταυτόσημοι. Εκπαίδευση, επιστήμη, εξειδίκευση, γνώση. Μια κοπιαστική πορεία. Σχεδόν μοναχική. Και απέναντι της μια άλλη πορεία. Εξίσου κοπιαστική. Μα καθόλου μοναχική. Αντίθετα συλλογική. Παιδεία, φιλοσοφία, επίγνωση. Επίγνωση. Να γνωρίσεις τον ίδιο σου τον εαυτό. Να διδαχθείς από τα τείχη της πόλης. Να αντιληφθείς την ιστορία ως πρόκληση.
Γενοκτονία ή εθνοκάθαρση; Θα σας πω εγώ το μεγαλύτερο έγκλημα στην ιστορία. Το πιο ειδεχθές. Αυτό που ένα διεθνές δικαστήριο θα το καταδίκαζε. Αυτό το έγκλημα είναι η παρουσία και η πορεία των νεοελλήνων απέναντι στην ιστορία. Ιστορίες φαντασιώσεων. Και πολύ κατώτεροι των περιστάσεων. Ανακυκλωτές διαπιστώσεων και εγωπαθείς φυγόπονοι. Αλλά είπαμε παιδεία.
Όταν η παιδεία σου για τη διακυβέρνηση είναι το ποιος κατέχει το κράτος και το ποιος νέμεται το δημόσιο αγαθό, τότε να είσαι έτοιμος για όλα. Και σε διαβεβαιώνω ότι δεν υπάρχει σχεδιασμός, γιατί αρνούμαστε συστηματικά την αλήθεια. Την α-λήθη. Αρνούμαστε την μνήμη. Αρνούμαστε την επιστήμη και τους αριθμούς της. Αρνούμαστε το γεγονός ότι δεν χωράνε συναισθηματισμοί. Αρνούμαστε τη γνώση. Αρνούμαστε όμως και την επίγνωση. Τη παραγωγή της νέας γνώσης.
Στις αποτυχίες γεννιούνται τα παραδείγματα. Στις καταστροφές. Στις γενοκτονίες. Στις εθνοκαθάρσεις. Εκεί ζυμώνεται η ιστορία. Εκεί γεννιέται. Στην αλλαγή. Στη νέα κατάσταση. Και αυτή τη περίοδο το μόνο που δεν χρειάζεται είναι μια γενοκτόνα εθνοκαθαρκτική αμηχανία απέναντι στην ιστορία. Έχει και ο στρουθοκαμηλισμός τα όρια του. 80.6% του ΑΕΠ υπηρεσίες, το 2014 (εν καιρώ κρίσης) έπεσαν οι εξαγωγές μας και ανέβηκαν οι εισαγωγές μας, καμία 20αριά δίς τρύπα στα ισοζύγια, 36% στα όρια του κινδύνου της φτώχειας, 27% ανεργία, πάνω από 50% στους νέους, αύξηση της μετανάστευσης, τα ασφαλιστικά ταμεία στον αέρα, δημογραφικό πρόβλημα, έλλειψη κάθε φορολογικής σοβαρότητας, δικαστικές υποθέσεις 7ετίας, συρρικνωμένη εσωτερική αγορά, ανεπάρκεια σε βασικά είδη όπως φάρμακα, ελλείψεις σε σχολεία και νοσοκομεία, εγκληματικότητα, αντιμετώπιση του προσφυγικού από δομές αλληλεγγύης και απλούς ανώνυμους Έλληνες, δάνεια κομμάτων στο αρχείο, προνόμια, κομματικοί στρατοί, κακόγουστα γραφειοκρατικά υπουργεία, το αθηναϊκό κράτος της δημοσιοϋπαλληλίας, δομές που καθηλώνουν τη χώρα, 75% του πληθυσμού σε αστικά κέντρα (και τι αισθητικής! ) και αστικοποιημένες περιοχές, ξεπούλημα των ασημικών (μέσω ταμείου εξαναγκαστικής εκποίησης, δεν χρειάζεται να είσαι και μεσίτης για να καταλάβεις ότι ο αγοραστής θα το αγοράσει κάτω από τη πραγματική του αξία), χρέος στο αστείο 200% του ΑΕΠ, περιφερόμενοι μάγοι των θεσμών και της τρόικας με εργαλειοθήκες και σχέδια διάσωσης (έζησα να λέω στα παιδιά μου ότι είδα την ελληνική κυβέρνηση να βαράει προσοχές στο Βάλντις Ντομπρόβσκις, τον αστείο τύπο από τη Λετονία και είδα και μια Ευρώπη να ανανεώνει τη θητεία του Ντάισελμπλουμ), selfie με πρόσφυγες, να τους συνδέσουμε και με το χρέος, αστική τάξη για γέλια, υπερχρεωμένα κανάλια, δημοσιογράφοι, βαριά βιομηχανία παραγωγής συνειδήσεων, duty free εκκλησία, φακελάκια, λαδώματα, κλείσιμο το μάτι, κάτω από το τραπέζι, τι έγινε με τον γείτονα, που πέρασε το παιδί, πόσες γλώσσες μιλάει, που δουλεύει αυτός, τι αμάξι έχει εκείνος, που πήγες διακοπές, τι κινητό έχεις…μια ατέλειωτη λίστα, δίχως ανάσα. Λίστα διαπιστώσεων.
Είσαι λοιπόν γενοκτονικά εθνοκαθαρκτικός μαλάκας αν νομίζεις ότι μπορεί να συνεχιστεί αυτή η πορεία.
Είσαι επίσης απίστευτα γενοκτονικά εθνοκαθαρκτικός μαλάκας αν νομίζεις ότι η χώρα και αυτός ο λαός ήταν έτοιμος για οτιδήποτε διαφορετικό.
Τώρα…αν πάλι θέλεις να αρχίσουμε να συζητάμε το πώς ετοιμαζόμαστε για το κάτι διαφορετικό, αυτή είναι μια άλλη συζήτηση. Και θα πάρει ώρα. Μπορούμε πάντως να αρχίσουμε από τα βασικά. Να πούμε την αλήθεια. Τουλάχιστον να μην κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας..
Νίκος Νικήτογλου για το Νόστιμον ήμαρ