Από το Πρόβατο όχι Αρνί
Στην αρχή ήταν ο πόλεμος ανάμεσα στους υποστηρικτές του συνεχούς και του εναλλασσόμενου ρεύματος. Ο πόλεμος ανάμεσα στον Έντισον και τον Τέσλα δηλαδή. Ή να το πω καλύτερα: ο πόλεμος του Έντισον στον Τέσλα. Η έκβασή του είναι το αποτέλεσμα αυτού που βλέπουμε μέχρι τις μέρες μας γύρω μας, είναι οι φωτισμένες μας νύχτες και ο –κυριολεκτικά- κόσμος στην πρίζα στον οποίο ζούμε. Η νίκη των ιδεών του Τέσλα απέναντι στο αρρωστιάρικο συνεχές φως που τροφοδοτούσε τους λαμπτήρες του Έντισον, κοιτάζοντάς την με την ασφάλεια του 20ου αιώνα που έχει μεσολαβήσει από τότε, ήταν αναπόδραστη. Μοιραία καθορισμένη.
«Αν θελήσουμε να εξαφανίσουμε από το δικό μας βιομηχανικό κόσμο τα αποτελέσματα του έργου του Τέσλα, τότε τα γρανάζια στις βιομηχανίες θα έπρεπε να σταματήσουν να γυρίζουν, τα ηλεκτρικά τρένα μας θα έπρεπε να ακινητοποιηθούν, οι πόλεις μας να βυθιστούν στο σκοτάδι… Ναι, τόσο μακριά έφτασε με το έργο του, που αποτέλεσε το θεμέλιο του σύγχρονου κόσμου. Το όνομά του σημάδεψε μια εποχή προόδου στην επιστήμη του ηλεκτρισμού. Από αυτό το έργο ξεπήδησε μια επανάσταση…» Λόγια που εύκολα θα μπορούσαμε να ακούσουμε σε ένα σύγχρονο συνέδριο φυσικής, σε μια ημερίδα για τον σπουδαίο Αμερικανοσέρβο επιστήμονα, λόγια που, ξαναλέω, βγαίνουν αβίαστα σήμερα που ο ηλεκτρισμός (έτσι ωμά) κινεί τη γη. Κι όμως όλα αυτά τα είπε ο Αμερικανός φυσικός B.A. Behrend το 1917! Λόγια που τότε ίσως φάνταζαν μεγάλα και με περίβλημα τις λίγες ανεπτυγμένες κι εκσυχρονισμένες πόλεις του πλανήτη. Λόγια όμως που σήμερα (χωρίς την ανάγκη όποιου μασκαρέματος) φαίνονται προφητικά με ακρίβεια που θα έβγαζε φλύκταινες στον Νοστράδαμο, σπυριά στον Μαλαχία και εκτεταμένη ψώρα σε ολόκληρο το λαό των Μάγιας.
Από χτες κυκλοφορεί σε όλα τα Μέσα στον κόσμο, ως μια απ’ τις πρώτες ειδήσεις, η ανακάλυψη από τους επιστήμονες μιας τεράστιας κηλίδας στην επιφάνεια του ήλιου. Μια δραστηριότητα εκεί τόσο έντονη που δημιουργεί φοβίες ακόμη και για εκτεταμένο μπλακ άουτ στον πλανήτη μας (όπως επίσης κι ένα χρωματικό υπερθέαμα στον ουρανό μας). Η πιθανότητα να πληγούμε με διάφορους τρόπους εκτιμάται στο 25% από επιστήμονες της NASA. Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που εκρήξεις στο άστρο μας θα μας επηρεάσουν, είναι όμως η πρώτη φορά που παρατηρείται κάτι τέτοιου μεγέθους, γι’ αυτό και οι συνέπειές του παραμένουν σε επίπεδο εικασιών.
Σχεδόν δεκατέσσερα χρόνια πριν, στις 14 Αυγούστου του 2003, περίπου στις 4 και 10 το απόγευμα, συνέβη η μεγαλύτερη ηλεκτρική συσκότιση στην ιστορία του (γνωστού) ανθρώπινου πολιτισμού. Το blackout έπληξε το βορειοανατολικό τμήμα των ΗΠΑ (8 πολιτείες) καθώς και μέρος του Καναδά. Συγκεκριμένα, περισσότερα από 55 εκατομμύρια άνθρωποι έμειναν χωρίς ρεύμα για 8 ως 48 ώρες. Ο σύγχρονος άνθρωπος έβγαλε το τζόκεϋ καπέλο του, κάθισε οκλαδόν κι έκλαψε γοερά δηλώνοντας αδυναμία να ζήσει έτσι. Να επιβιώσει φυσιολογικά έστω και λίγο σε αυτές τις συνθήκες. Η λέξη χάος μπήκε μπροστά απ’ τον προβολέα του μπάτμαν (λειτουργούσε με μπαταρίες) και φωταγώγησε τον ουρανό της Γκόθαμ Σίτυ.
Τρένα και μετρό ακινητοποιήθηκαν είτε στις διαδρομές τους είτε στους σταθμούς τους. Τα αεροδρόμια έκλεισαν αναβάλλοντας πτήσεις κι ακυρώνοντας προσγειώσεις. Οι άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους κατά μιλιούνια και ξεκίνησαν περπατώντας να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Αυτή μάλλον ήταν και η πιο μαζική βόλτα στην ιστορία της Βορείου Αμερικής. Όσων ο προορισμός ήταν αρκετά μακριά δοκίμασαν τις… ανέσεις των τόπων διαμονής των αστέγων, καθώς αναγκάστηκαν να κοιμηθούν στα δάπεδα των σταθμών, στα πάρκα και στις άκρες των δρόμων. Ασανσέρ σταμάτησαν, οι σκάλες ένιωσαν σόλες που ποτέ πριν δεν είχαν γευτεί, τα air condition βγήκαν εκτός λειτουργίας κάνοντας τους ουρανοξύστες τις πιο ψηλές σάουνες του πλανήτη. Τα ψυγεία έγιναν απλά έπιπλα, ενώ στα νοσοκομεία τα προβλήματα ήταν μεγάλα και σοβαρά. Το λίκνο του πολιτισμού του 20ού αιώνα, οι ηλεκτρικές συσκευές, παρέδωσαν πνεύμα εις κύριον Τέσλα καθώς κινητά, τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, υπολογιστές έπαψαν να λειτουργούν.
Και μόλις έπεσε το βράδυ… αχ, μόλις η νύχτα σκέπασε τη Βόρειο Αμερική ο ρομαντισμός χτύπησε κάρτα, όλοι κοίταξαν τον ουρανό και είδαν έστω και για λίγο, έστω και για μερικές ώρες τι έχουμε χαμένο για πάντα. Αστέρια παντού, φεγγάρι τεράστιο, ακόμη και οι «δικοί μας» δορυφόροι φάνηκαν εκεί πάνω. Ο ουράνιος θόλος σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια, με τον καλύτερο χιτώνα του αποπλάνησε όσους δε σκέφτονταν τα δισεκατομμύρια δολλάρια που χάνονταν από αυτή την απρόσμενη συσκότιση!
Έχει ειπωθεί επανειλημμένα ότι ο Νίκολα Τέσλα ανακάλυψε τον 20ο αιώνα. Ο άνθρωπος με τις εκατοντάδες πατέντες στο όνομά του, αυτός που μιλούσαν οι μύθοι ότι θα κλέψει το φως απ’ τους Θεούς, ο «τρελός επιστήμονας» των γεραμάτων του, ο ιδεαλιστής που ήλπιζε ότι οι εφευρέσεις του θα καταργούσαν τους πολέμους φέρνοντας την παγκόσμια κι αιώνια ειρήνη είναι ένα απ’ τα σημαντικότερα έλλογα όντα που πέρασαν από τη γη. Πήρε τον άνθρωπο με όλες τις φοβίες της νύχτας και τον πέρασε στην άλλη όχθη. Επιμήκυνε τη ζωή του δίνοντάς του επιπλέον ώρες να συναναστρέφεται, να μιλάει, να ερωτεύεται, να ζει. Ένα σύντομο blackout έφερε 55 εκατομμύρια ανθρώπων στα πρόθυρα μαζικής παράκρουσης και μας ξανάκανε να ανοίξουμε τις σημειώσεις μας περί εξέλιξης στη σελίδα που είχαμε βάλει ως σελιδοδείκτη το όνομα αυτού του εξαιρετικού ανθρώπου!
Με τα νέα που έρχονται απ’ το διάστημα ίσως ένα όχι τόσο σύντομο ούτε τόσο γεωγραφικά συμμαζεμένο blackout να μας κάνει να αναθεωρήσουμε κι άλλα, πολύ περισσότερα πράγματα που θεωρούμε δεδομένες κατακτήσεις μας.
*Βοήθεια για το κείμενο που αφορά στον Τέσλα πήρα κι από το βιβλίο του Γιώργου Στάμκου, «Νίκολα Τέσλα, Ο απαγορευμένος επιστήμονας», εκδόσεις Άγνωστο.