Τεράστια έκπληξη χτες το απόγευμα στη Βουλή των Ελλήνων. Ο μέχρι πρότινος κυβερνητικός βουλευτής Χ. Ν. Θ. δήλωσε ότι παραιτείται και απομακρύνεται απ’ την πολιτική, γιατί κάποιοι τον ψήφισαν για να ακολουθήσει τις ιδέες του κι όχι να τις προδώσει κι αυτό μέσα στο σημερινό κοινοβούλιο δεν μπορεί να γίνει. Αμέσως μετά, εκφώνησε τον παρακάτω λόγο στους ελάχιστους παρευρισκόμενους βουλευτές, ως επί το πλείστον του κυβερνώντος κόμματος, οι οποίοι άφησαν το καφενείο της Βουλής και εισήλθαν στην αίθουσα των συνεδριάσεων με βασικό σκοπό τους να τον αποδοκιμάσουν και να τον ειρωνευτούν.
“Ας το παραδεχτούμε: κανένας προικισμένος νομοθέτης, καμιά νομική ιδιοφυία δεν έκανε την εμφάνισή της στην Ελλάδα εδώ και πολλές δεκαετίες. Εξάλλου, είναι σπάνιο φαινόμενο και στην Παγκόσμια Ιστορία. Υπάρχουν ρήτορες, πολιτικοί, εύγλωττοι άνθρωποι, κατά χιλιάδες, αλλά δεν έχει ανοίξει ακόμη το στόμα του ο ικανός ομιλητής, ο άξιος να διαλευκάνει τα επίμαχα ζητήματα του παρόντος.
Αγαπάμε την ευγλωττία για την ευγλωττία, και όχι για την όποια αλήθεια είναι δυνατόν να εκφέρει ή για τον όποιον ηρωισμό είναι δυνατόν να μας εμπνεύσει. Οι νομοθέτες μας δεν έμαθαν ακόμη τη σχετική αξία του ελεύθερου εμπορίου σε σχέση με την απόλυτη αξία που έχει για ένα έθνος η ελευθερία, η ομοθυμία, η χρηστότητα. Τους λείπει η ιδιοφυΐα [μας λείπει, δε με βγάζω απ’ έξω κύριε Τάδε. Η διαφορά μας όμως είναι ότι εγώ το αναγνωρίζω!] ή το ταλέντο όσον αφορά στα πλέον απλά ζητήματα, όπως η φορολόγηση, η διαχείριση των οικονομικών, του εμπορίου, της βιοτεχνίας και της γεωργίας. Εάν επαφιόμασταν στην αποκλειστική καθοδήγηση από τους πνευματώδεις λόγους των νομοθετών της Βουλής, χωρίς τη βελτίωση που πηγάζει από τη σύγχρονη εμπειρία και τις αποτελεσματικές διαμαρτυρίες του λαού, η Ελλάδα δε θα ήταν ικανή να διατηρήσει επί μακρόν την ύπαρξή της ανάμεσα στα έθνη.
Το κύρος της κυβέρνησης, ακόμη κι εκείνης στην οποία εγώ θα ήμουν πρόθυμος να υποταχτώ -διότι θα υπάκουα πρόθυμα σε όσους γνωρίζουν και είναι ικανοί να λειτουργήσουν καλύτερα από εμένα και για πολλά πράγματα, ακόμη και όσους ούτε γνωρίζουν ούτε μπορούν να τα κάνουν τόσο καλά-, δεν είναι εμφανές. Για να είναι μια κυβέρνηση αυστηρά δίκαιη, με την αυστηρή έννοια του όρου, οφείλει να έχει την ευλογία και τη συγκατάθεση του κυβερνώμενου. Δεν είναι δυνατόν να έχει πλήρη δικαιώματα επάνω στο άτομό μου και την ιδιοκτησία μου, πέρα από εκείνα που εγώ της εκχωρώ. Η πρόοδος από την απόλυτη στη συνταγματική μοναρχία και από τη συνταγματική μοναρχία στη δημοκρατία είναι πρόοδος προς τον πραγματικό σεβασμό του ατόμου. Ο Κομφούκιος ήταν αρκετά σοφός ώστε να θεωρεί το άτομο θεμέλιο της αυτοκρατορίας.
Είναι τάχα δημοκρατία, όπως ακριβώς τη γνωρίζουμε, η μέγιστη δυνατή βελτίωση της κυβέρνησης; Δεν είναι δυνατό να προβούμε σε ένα ακόμη περαιτέρω βήμα προς την κατεύθυνση της αναγνώρισης και της οργάνωσης των δικαιωμάτων του ανθρώπου; Δε θα υπάρξει ποτέ πραγματικά ελεύθερη και φωτισμένη Πολιτεία όσο η Πολιτεία δεν αναγνωρίζει το άτομο ως μια υψηλότερη και ανεξάρτητη δύναμη (από την οποία αντλεί όλη της τη δύναμη και όλο της το κύρος) και δεν του συμπεριφέρεται ανάλογα.
Μου προκαλεί μεγάλη ευχαρίστηση να οραματίζομαι μια Πολιτεία ικανή, που επιτέλους αποδίδει το δίκαιο προς όλους τους ανθρώπους και που συμπεριφέρεται στο άτομο με σεβασμό, όπως και σε έναν γείτονα∙ που δεν ταράζεται ο ύπνος της αν κάποιοι πάνε να ζήσουν μακριά της [ή άλλοι έρχονται να ζήσουν κοντά της], ούτε παρεμβαίνει επιζήμια στις υποθέσεις τους∙ και δεν περισφίγγει ασφυκτικά όσους είναι εντάξει σε όλα τους τα καθήκοντα, ως γείτονες και ως συνάνθρωποι.
Μια πολιτεία που θα κυοφορήσει έναν καρπό αυτού του είδους, για να τον αποδώσει με ωδίνες όταν ωριμάσει, και που θα προετοιμάσει τον δρόμο για μιαν άλλη, ακόμα πιο τέλεια, ακόμη πιο λαμπρή Πολιτεία, την οποία έχω επίσης οραματιστεί, αλλά δεν τη βλέπω ακόμη πουθενά.”
Υγ. Δυστυχώς, κανείς βουλευτής δεν παραιτήθηκε έχοντας αηδιάσει απ’ τις πρακτικές της κυβέρνησης και ολόκληρου του κοινοβουλίου και κανείς δεν διάβασε τον παραπάνω λόγο. Το κείμενο -με ελάχιστες εμφανείς αλλαγές ώστε να ταιριάξει στα δικά μας δεδομένα- είναι του Χένρυ Ντέιβιντ Θορώ απ’ την Πολιτική Ανυπακοή (εκδ. Το Ποντίκι), γραμμένο το 1848, τη χρονιά των επαναστάσεων