Του Κώστα Βλαχόπουλου
Το Editorial του Νόστιμον Ήμαρ
Στην αρχή της εβδομάδας η Καναδική πολυεθνική Eldorado που διαχειρίζεται τα ορυχεία χρυσού στην Χαλκιδική, απείλησε για άλλη μια φορά με φυγή από την Ελλάδα.
Η τακτική είναι γνωστή: επειδή τέτοιου είδους επενδύσεις είναι συνήθως προβληματικές για το περιβάλλον και την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών, οι εταιρείες επιδιώκουν -σε ενα πρώτο επίπεδο- να χουν με το μέρος τους τοπικούς παράγοντες, μοιράζοντας «δώρα» και κάνοντας διευκολύνσεις. Αν η δουλειά «στραβώσει» για οποιοδήποτε λόγο, χρησιμοποιούν τους εργαζόμενους ως ασπίδα, και πιέζουν τις κυβερνήσεις με τελεσίγραφα έχοντας ως μπαμπούλα τις απολύσεις.
Η Eldorado Gold και η ελληνική θυγατρική της «Ελληνικός Χρυσός» δεν έκαναν την έκπληξη. Έστειλε για πολλοστή φορά τελεσίγραφο στο ελληνικό δημόσιο, ότι αν δεν ξεκολλήσουν οι διαδικασίες για να προχωρήσουν άμεσα οι εργασίες στα ορυχεία, θα αναγκαστεί να διακόψει την επένδυση στην Χαλκιδική και θα αφήσει στον δρόμο μεγάλο αριθμό εργαζομένων.
Κι εδώ ερχόμαστε στον πυρήνα του προβληματος αυτής της επένδυσης. Η προσπάθεια εξαγοράς συνειδήσεων των κατοίκων της περιοχής και η τακτική των τελεσιγράφων και των απειλών δεν βοηθούν μια συζήτηση που είναι αναγκαίο να γίνει, αρχικά σε τοπικό επίπεδο και στην συνέχεια και σε πανελλαδικό. Από την άλλη, η έντονη πολιτικοποίηση του ζητήματος από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ όταν ήταν στην αντιπολίτευση θόλωσε τα δεδομένα και δεν διευκόλυνε τον αναγκαίο διάλογο επί του θέματος.
Δεν μπορεί να παραγνωρίσει κανείς το γεγονός, ότι η τοπική κοινωνία στην Χαλκιδική είναι διχασμένη. Οι κάτοικοι των παράκτιων αλιευτικών και τουριστικών περιοχών δεν επιθυμούν την επένδυση -και με το δίκιο τους- διότι νιώθουν ότι το φυσικό κάλλος του τόπου τους θα διαταρραχθεί και θα εκλείψει αυτή η μοναδικότητα του περιβάλλοντος που πυροδοτεί και την τουριστική ανάπτυξη. Από την άλλη, οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών, οι οποίοι έχουν και ιστορικούς δεσμούς με την μεταλλευτική δραστηριότητα, καθώς τα μεταλλεία υπάρχουν από αρχαιοτάτων χρόνων και πολλοί από αυτούς απασχολούνται εκεί, φοβούνται ότι θα χάσουν την δουλειά τους.
Τον γρίφο αυτό που περιγράψαμε, θα μπορούσε να τον λύσει ένας ανοιχτός διάλογος, όπου θα καλούνταν πανεπιστημιακοί, ειδικοί επί των ζητημάτων, και φορείς της τοπικής κοινωνίας με σκοπό να ακουστούν όλες οι απόψεις και θα λαμβάνονταν υπ’οψιν όλες οι παράμετροι και οι συνέπειες.
Είναι αδιαμφισβήτητο, ότι τέτοιες επενδύσεις προκαλούν συνήθως σοβαρή ζημιά στο περιβάλλον και την ζωή των περιοχών στις οποίες αναπτύσσονται. Όσο και να υπόσχονται οι εταιρείες, ότι θα συμμορφωθούν με κανόνες και ευρωπαϊκές οδηγίες, ο έλεγχος τους είναι εκ των πραγμάτων πολύ δύσκολος και η εμπειρία δείχνει, ότι όπου κι αν δραστηριοποιήθηκαν άφησαν πίσω τους καταστροφικές συνέπειες. Από την άλλη, οι εργαζόμενοι που δουλεύουν εκεί δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται με περιφρόνηση και να χαρακτηρίζονται συλλήβδην ως «τσιράκια» της εταιρείας.
Η συζήτηση που ακόμη εκκρεμεί ίσως κατέληγε στην ανάγκη να προχωρήσουμε σε μια ήπια μεταλλευτική δραστηριότητα, όπου και οι δουλειές των εργαζομένων θα διασφαλίζονταν αλλά και οι εγγυήσεις για το περιβάλλον θα κατοχύρώνονταν. Η λύση όμως αυτή προϋποθέτει την αποδέσμευση της Eldorado και κάθε άλλης πολυεθνικής από την Χαλκιδική, κάτι που δεν είναι σίγουρο ότι το θέλει η παρούσα κυβέρνηση.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ στον “Δρόμο”, τo Σάββατο 16.9.2017
