Τι ισχύει για το “μπόνους”;
Και φέτος γίνεται είδηση το ποσό που «μοιράζει» η ΚΑΠΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΡΕΛΙΑ Α.Ε. Αποσπάσματα από την ομιλία του Ανδρέα Καρέλια, ο οποίος ανακοίνωσε τις παροχές στους εργαζόμενους, έχουν δημοσιευθεί σχεδόν παντού.
Ας δούμε λίγα πράγματα γι’ αυτή τη «μοιρασιά», μια «μοιρασιά» που δεν την κάνει μόνο η ΚΑΡΕΛΙΑΣ Α.Ε, την έκαναν κι άλλες μεγάλες επιχειρήσεις στο παρελθόν, στην Ελλάδα, και τη συνεχίζουν αρκετές στο εξωτερικό.
Οι «έκτακτες οικειοθελείς παροχές», καθώς και «τα έκτακτα πρόσθετα bonus για τους εργαζομένους που διέπρεψαν με την απόδοσή τους μέσα στην χρονιά που πέρασε» «αναμένεται να ξεπεράσουν και πάλι το ποσόν των 3.000.000 ευρώ». Όποιος θέλει να δει αναλυτικά τον καταμερισμό των παροχών μπορεί να τις βρει εδώ μαζί με ολόκληρη την ομιλία του Ανδρέα Καρέλια.
Η «διαπαιδαγώγηση» του «καλού εργαζόμενου»
Ας ξεκινήσουμε από τα «εύκολα»: Μας έκανε εντύπωση μια παροχή, όπως την περιέγραψε στην ομιλία του:
«Το επίδομα παρουσίας θα είναι και φέτος 800,00 ευρώ καθαρά. Θυμίζω ότι αυτό το δικαιούνται όσοι δεν έλειψαν ούτε μία μέρα από την εργασία τους. Πέρσι το ποσό αυτό το έλαβε το 84% των εργαζομένων, πράγμα ιδιαίτερα ευχάριστο».
Το επίδομα αυτό λαμβάνεται, δηλαδή, από τους εργαζόμενους που …δεν αρρώστησαν ούτε μια μέρα και «φυσικά» δεν έκαναν απεργία ούτε μια μέρα. Με άλλα λόγια ένα 800άρι ευρώ το χρόνο κοστίζει η «διαπαιδαγώγηση» του «καλού εργαζόμενου» που δεν συμμετέχει ούτε σε γενικές απεργίες για τα συνολικά προβλήματα, ούτε σε απεργίες του κλάδου και επιβάλλει στον εαυτό του να μη λείψει ούτε όταν είναι άρρωστος.
Ορισμένα χρήσιμα οικονομικά μεγέθη
Πάμε τώρα να δούμε ορισμένα στοιχεία της επιχείρησης.
Σύμφωνα με τον ετήσιο απολογισμό της εταιρείας (του 2015 που είναι ολοκληρωμένος) «ο Ενοποιημένος Κύκλος Εργασιών του Ομίλου (μετά την αφαίρεση Ε.Φ.Κ. και Φ.Π.Α. καπνικών προϊόντων) αυξήθηκε κατά 14,65% στα €225 εκατ. το 2015, έναντι €196,8 εκατ. του 2014.
Η κερδοφορία του Ομίλου το 2015 ανήλθε στα €84,04 εκατ. έναντι €87,04 εκατ. το 2014».
Μάλιστα, όπως διευκρινίζεται, «η ελαφρά μείωση στα προ φόρων κέρδη οφείλεται κυρίως στην καταβολή πληρωμής επίδικων τελών ποσού €14 εκατ. περίπου, για τα οποία η εταιρεία έχει ήδη καταθέσει αίτηση αναίρεσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας».
Επίσης, σύμφωνα με τα Κύρια Στοιχεία της εταιρείας, που απασχολεί 487 εργαζόμενους, ο τζίρος πωλήσεων το 2015 ήταν 837 εκ. ευρώ, τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) ήταν 80 εκ. ευρώ. Το 2015 οι πωλήσεις ξεπέρασαν τα 16 δισεκατομμύρια τσιγάρα.
Απολογισμός της χρονιάς που πέρασε
Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Ανδρέας Καρέλιας στην ομιλία του στον απολογισμό της χρονιάς που πέρασε:
– Το μερίδιό στην πίτα που λέγεται ελληνική αγορά μεγάλωσε και έφθασε στο 15%, αυξανόμενο κατά μια ποσοστιαία μονάδα.
– Οι διεθνείς πωλήσεις, στα τσιγάρα, κατέγραψαν συνολική πτώση που φτάνει το 8% περίπου.
– Σε ότι αφορά τον καπνό για στριφτό τσιγάρο, η χρονιά κλείνει με αύξηση 12% περίπου στην ελληνική αγορά και με εντυπωσιακή αύξηση 38% στις διεθνείς πωλήσεις. 650 τόνοι καπνού σε σχέση με 550 που ήταν την προηγούμενη χρονιά.
Παράλληλα:
– Μέσα στο 2016, η Καπνοβιομηχανία Καρέλια εισέφερε στα δημόσια ταμεία 532.000.000 ευρώ περίπου από έμμεσους και άμεσους φόρους (αυξημένα κατά 12 % σε σχέση με πέρσι), και 7.000.000 στα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ κοντά στα 175.000.000 σε συνάλλαγμα από τις διεθνείς πωλήσεις.
– Την χρονιά που πέρασε δαπανήθηκαν 13.7 εκατ. ευρώ σε νέες μηχανολογικές εγκαταστάσεις και το 2017 θα γίνουν νέες επενδύσεις που θα ξεπεράσουν τα 10 εκ. ευρώ.
– Χρειάστηκε δύο φορές να εκταμιευθούν προσωρινά ποσά που ξεπερνούν τα 100 εκ. ευρώ, για «κινήσεις κατά βάθος αμυντικές αλλά απαραίτητες».
Τι παίρνει και τι δίνει ο (κάθε) Καρέλιας;
Αναφέραμε όλα αυτά τα (δημοσιευμένα από την εταιρεία) οικονομικά στοιχεία, για να γίνει αντιληπτή η τάξη των οικονομικών μεγεθών. Με λίγα λόγια; Τι παίρνει και τι δίνει ο (κάθε) Καρέλιας.
Η απλή σύγκριση του συνολικού ποσού που δαπανάται σε παροχές, με οποιοδήποτε άλλο, οδηγεί σε αυτόματα συμπεράσματα.
Ο «κωδικός» παροχές είναι ένας ακόμα ανάμεσα στους άλλους, που διαμορφώνει το προφίλ και τη στρατηγική της εταιρείας. Εάν αλλάξουν οι άλλοι «κωδικοί» θα αλλάξει κι αυτός.
Αξία έχει, επίσης, να σημειωθεί ότι πρόκειται κυρίως για παροχές που δεν είναι σταθερές (τα περισσότερα ποσά είναι έκτακτα).
Από πού «μοιράζει» λεφτά ο (κάθε) Καρέλιας;
Δεν πρόκειται να πούμε, προφανώς, πως για τον κάθε εργαζόμενο δεν έχουν σημασία ακόμα και τα έκτακτα χρηματικά ποσά, από τον (κάθε) Καρέλια. Το ίδιο ισχύει και για τα έκτακτα χρήματα που είχε ανακοινώσει η κυβέρνηση για τους συνταξιούχους.
Στην ερώτηση που ακούστηκε και για το χρηματικό ποσό στους συνταξιούχους ( «Δηλαδή να μην τα πάρουν;») η απάντηση είναι αυτονόητη: Να τα πάρουν και να διεκδικήσουν και ακόμα περισσότερα. Δεν ζούμε σε άλλη κοινωνία και γνωρίζουμε κι εμείς, όπως όλοι, πως, μέσα στην εξαθλίωση που μας έχουν επιβάλλει, ακόμα και το έκτακτο χρηματικό ποσό (μικρότερο ή μεγαλύτερο) καλύπτει στοιχειώδεις ανάγκες.
Το «να τα πάρουν και να διεκδικήσουν και ακόμα περισσότερα» δεν είναι «συμβουλευτική», με λίγο από «κριτική», όπως θα σπεύσουν να σχολιάσουν διάφοροι πρόθυμοι να υπερασπιστούν τα «καλά αφεντικά».
Το «να τα πάρουν», το «να τα πάρουμε» προκύπτει από κάτι που, θέλουν δεν θέλουν κάποιοι, είναι αυτονόητο: Πρόκειται για δικά τους λεφτά, για κόπο δικό τους, που επιστρέφει, στο ελάχιστο, όπως συμβαίνει με τον κόπο των εργαζομένων σε κάθε επιχείρηση.
Όσο κι αν δεν αρέσουν τα «κομμουνιστικά» στους λάτρεις της «υγιούς επιχειρηματικότητας» η αλήθεια υπάρχει και τη ζούμε. Η πραγματικότητα δεν αφήνει και πολλά περιθώρια παρερμηνειών. Οι μισθοί όχι μόνο δεν είναι αντιπροσωπευτικοί του κόπου και της υπεραξίας που παράγουμε ως εργαζόμενοι, αλλά δεν φτάνει, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, ούτε για τα απαραίτητα.
Ένας κατασκευασμένος κανόνας: Το αφεντικό «προσφέρει», ο εργαζόμενος «ευχαριστεί»
Και κάτι ακόμα: Υπάρχει μια ολόκληρη λειτουργία στις επιχειρήσεις για να πετυχαίνουν το αποτέλεσμα που θέλουν. «Μπόνους», όποτε – κι εάν – θέλουν, και «κοινωνικό έργο». Είναι μια ολόκληρη στρατηγική που κρατά τη σχέση εργαζόμενου – αφεντικού εκεί που «πρέπει». Δηλαδή; Το αφεντικό «προσφέρει» και ο εργαζόμενος (ή η …κοινωνία γενικά και αόριστα) ευχαριστεί για την «προσφορά».
Η σχέση αυτή είναι αδιαμφισβήτητη στον καπιταλισμό, θεωρείται σχεδόν αυτονόητη. Είναι ένας κατασκευασμένος κανόνας που δεν πρέπει να τον πειράξει κανείς... Διότι εάν αμφισβητηθεί τότε θα πάμε σε άλλον κανόνα: Σε εκείνον που λέει πως οι εργαζόμενοι παράγουν τον πλούτο, άρα αυτοί πρέπει να είναι και οι ιδιοκτήτες του. Τότε, θα γίνει κατανοητό πως και η «υγιής επιχειρηματικότητα» δεν είναι κάτι παραπάνω από εκμετάλλευση σύμφωνα με ορισμένους κανόνες (εκμετάλλευσης) της «αγοράς».
Τότε, λοιπόν, τα πράγματα θα γίνουν λίγο πιο …πολύπλοκα, θα φανεί όπως πραγματικά είναι η (κάθε) έκτακτη στρατηγική παροχών: Μια ελάχιστη επιστροφή της εκμετάλλευσης της ζωής μας, για να ενισχύσει η (κάθε) εταιρεία την εικόνα της και να εισπράξει με άλλους τρόπους, όπως η αύξηση της παραγωγικότητας, η εντατικοποίηση της δουλειάς (χωρίς ανάλογα μπόνους…) και πολλά άλλα.
Κοινή (;) εταιρική ευθύνη,κέρδη και εκμετάλλευση
Η τακτική τέτοιου είδους παροχών δεν είναι καινούργια. Ειδικά σε καιρούς τέτοιας οικονομικής ανέχειας για τους εργαζόμενους τονώνει ακόμα περισσότερο την κοινή (;) εταιρική ευθύνη, δηλαδή την ευθύνη που – υποτίθεται – πως έχουν οι εργαζόμενοι μαζί με το αφεντικό για την πορεία της εταιρείας. Αυτό βοηθά σε μια κατασκευασμένη αίσθηση συμμετοχής του εργαζόμενου στα κέρδη της επιχείρησης. Είναι μια ψευδαίσθηση που βοηθά στην «οικειοθελή» αύξηση της παραγωγικότητας, χωρίς ανάλογη αύξηση στο μισθό. Οι αριθμοί δείχνουν πως καμία συμμετοχή δεν υπάρχει στα κέρδη της εταιρείας, ούτε για αστείο. Αυτό που γίνεται είναι να «μοιράζονται» ορισμένα έκτακτα χρηματικά ποσά.
Οι στρατηγικές διατήρησης της ψευδούς κοινής εταιρικής ευθύνης υπάρχουν και για να κατοχυρώνεται (ξανά και ξανά) η εκμετάλλευση ως αυτονόητη. Για να κατοχυρώνεται πως το αφεντικό «προσφέρει» δουλειά στον εργαζόμενο, άρα ο εργαζόμενος πρέπει να έχει και ευγνωμοσύνη για το αφεντικό.
Είναι η σχέση ισχύος που πρέπει να αναπαράγεται, για να συνεχίσει να υπάρχει η εκμετάλλευση.