Από τον Παναγιώτη Δημητριάδη*
Η προπαγάνδα είναι ένα μέσο χειραγώγησης των ανθρώπων (δεν μου αρέσει ιδιαίτερα η λέξη μάζα, διότι υπονομεύει την σπουδαιότητα του ανθρώπου, ακόμα και όταν αυτός την απεμπολεί), το οποίο έχει πολλές χρήσεις αλλά πάντα με το ίδιο υποκείμενο.
Το υποκείμενο φυσικά δεν είναι άλλο, από τον ίδιο τον άνθρωπο και σκοπός της προπαγάνδας είναι, όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο κ. Θεοδωρακόπουλος με τίτλο ”Προπαγάνδα η Ένδοξη”, να εμφυτευτεί στο ασυνείδητο του δέκτη ένα μήνυμα μιας ιδέας, με στόχο να αποκρυσταλλωθεί εκεί και να περάσει στο συνειδητό, του δέκτη πάντα, ως επιλογή. Είναι προφανές ότι ο στόχος της προπαγάνδας είναι να πείσει κάποιος κάποιον άλλο για την ιδέα του χωρίς εκείνος να το αντιληφθεί.
Η προπαγάνδα με την τηλεόραση, τον κινηματογράφο, το διαδίκτυο και άλλα μέσα ενημέρωσης και παροχής ως επί το πλείστον ενός θεσπέσιου οπτικοακουστικού υλικού, διανθισμένο από τα ειδικά εφέ και την υψηλή ανάλυση που η τεχνολογία μας παρέχει, έχει ότι ακριβώς χρειάζεται για πετύχει τον στόχο της, να περάσει μηνύματα και πληροφορίες που όμως ο δέκτης δε θα προλάβει επεξεργαστεί, κάνοντας μια απλή καταγραφή στο ασυνείδητο.
Το ασυνείδητο κατά τον Φρόιντ όμως είναι αυτό που αρκετές φορές ευθύνεται για τους αυτοματισμούς και τις ενέργειες τις οποίες κάνουμε, ακόμα και τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε χωρίς την θέλησή μας, ή τουλάχιστον χωρίς την θέληση που είχαμε πριν δεχτούμε την αλλοίωση αυτή που αναφέραμε παραπάνω μέσω των μηνυμάτων του πομπού.
Η προπαγάνδα του Ισλαμικού κράτους για την οποία γίνεται λόγος σε αρκετά ειδησεογραφικά πρακτορεία, δεν προήλθε από παρθενογένεση και μάλιστα θα ήμασταν αρκετά αφελείς ώστε να πιστέψουμε ότι το περιοδικό Dabiq που εκδίδεται αυτή τη στιγμή, με την καλλιτεχνική επιμέλεια που έχει, είναι προϊόν ανθρώπων που ζούσαν και σπούδασαν στην Μέση Ανατολή.
Δεν είναι ζήτημα ρατσισμού, υποβιβάζοντας τα ιδρύματα των χωρών αυτών. Με μια απλή έρευνα μπορεί κανείς να ανακαλύψει την διαφορά των εκδόσεων. Επίσης τα βίντεο με τις δράσεις στο διαδίκτυο, η εμφάνιση μαρτύρων ως υπόδειγμα της ομάδας που λέγεται Ισλάμ, τα αποτελέσματα των συγκρούσεων και οι εκτελέσεις δεν είναι κάτι καινούριο. Ξαφνικά η Δύση έμεινε έκθαμβη στη θέα των εκτελέσεων, ξεχνώντας γρήγορα την εκτέλεση του Σαντάμ ΧουσεΪν σε ζωντανή σχεδόν σύνδεση την ώρα του απαγχονισμού, όπως φυσικά και εκείνη του Μπιν Λάντεν.
Κάποιοι ξαφνικά απορούν και μισούν τους τζιχαντιστές για τον τρόπο που συμπεριφέρονται ξεχνώντας κάτι πολύ βασικό, την εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ. Σε κοινή θέα βλέπαμε στις τηλεοράσεις τους βομβαρδισμούς, μάλιστα σε κάθε κανάλι υπήρχε και σχετικό χρονόμετρο και όταν η αντιστροφή μέτρηση σταματούσε, τότε διακόπτονταν το πρόγραμμα για να δει όλος ο κόσμος το θέαμα αυτό.
Το Ισλαμικό κράτος κάνει την ίδια ακριβώς προπαγάνδα με αυτή των ΗΠΑ. Το Ισλαμικό κράτος δεν είναι κράτος (μια τέτοια ονομασία είναι προπαγάνδα από μόνη της), τους ήρωες του τους ονομάζει μάρτυρες και τον πατριωτισμό, πίστη. Απέναντι του δεν έχει άλλο κράτος που θα παλέψει για την ανεξαρτησία του, έχει σταυροφόρους, μια μάχη δηλαδή τζιχαντιστών, μαχητών της μουσουλμανικής πίστης, ενάντια στους μαχητές της χριστιανικής πίστης, τους σταυροφόρους. Αυτό ακριβώς είναι το διακύβευμα της τζιχαντιστικής προπαγάνδας και με μια απλή σύγκριση ταιριάζει ακριβώς με αυτή των Αμερικανών φυσικά πάνω σε άλλη δομή.
Δεν έχουμε έναν πόλεμο ενάντια στη τρομοκρατία, δεν έχουμε έναν πόλεμο ενάντια στους απίστους, έχουμε έναν πόλεμο συμφερόντων και κυριαρχίας πάνω σε ένα κενό που αφήνει μια υπερδύναμη που αναδιπλώνεται όπως οι ΗΠΑ. Όλα τα υπόλοιπα είναι η προπαγανδιστική επικάλυψη της σύγκρουσης, ώστε οι άνθρωποι να αποδεχτούν τα θύματα στον βωμό των συμφερόντων και να μείνουν θεατές.
*Πολιτικός Επιστήμονας, Μεταπτυχιακός φοιτητής
Πολιτικής ιστορίας και στρατηγικών σπουδών ΑΠΘ