Από τον Νίκο Νικολέτο
Για καιρό αναρωτιόμουν το λόγο για τον οποίο οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας και να θέτουν οικειοθελώς σε αδράνεια τα ψήγματα λογικής που διαθέτουν.
Ένας λόγος ίσως είναι το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία, η μαζοποιημένη ανθρώπινη καρικατούρα αρέσκεται στο να αποδίδει σε ”κάτι” τα δεινά που της συμβαίνουν, ώστε να αποβάλλει το αίσθημα ενοχής ή έστω να το αποκρύψει από το συνειδητό της. Χρειάζεται ”κάτι”, ”κάποιος” για τον άνθρωπο για να μην του υποδεικνύει την ανευθυνότητα και την εφιαλτική του αποχή από τη ζώσα πραγματικότητα που τον παρασύρει στον υπαρξιακό όλεθρο.
Ιδρυτικοί μύθοι, αποκυήματα ανθρώπινης σκέψης κάνουν τη εμφάνιση τους και προβάλλονται ως απόλυτα, ως αυθύπαρκτα. Στερεοτυπικές φράσεις, στερεοτυπικές αντιλήψεις και ιδεολογήματα αντικαθιστούν τεκμήρια, αληθινή αλήθεια και αδιάψευστα πορίσματα ελέω συντριβής του φίλτρου της ανθρώπινης νόησης.
Κατά τη γνώμη μου ο μέγας ιδρυτικός μύθος που καταδυναστεύει την ανθρωπότητα και της απαγορεύει την είσοδο στην πραγματική ελευθερία είναι το περίφημο επέκεινα, ”ο πατέρας ημών”, ο θεός. Ο Καστοριάδης υποστήριζε την αυτόνομη κοινωνία, η οποία αρνείται την υπερβατικότητα και την μεταφυσική, υπογραμμίζοντας ότι η ύπαρξη του θεού συνιστά άρνηση της ελευθερίας.
Το έσχατο πρόσκομμα θα είναι πάντα η εμμονή σε κάτι που δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί, να διαπιστωθεί και να προσεγγιστεί με όρους στενής και αυστηρής λογικής. Για αυτό το λόγο η εξουσία αγκαλιάζει την αντιπροσωπεία του θεού στη γη, την εκκλησία για να δικαιολογήσει την ύπαρξη της, τις αυθαιρεσίες της και την ανελευθερίας της. Όμως, ξαναλέω, ότι η καταστολή ή η έλλειψη ελευθερίας πηγάζουν πρωτίστως από τον θεό και ύστερα από την εξουσία, τους ανθρωποφύλακες των φυλακών και την αστυνομία.
Θεωρώ τουλάχιστον χυδαία την επιβολή κανόνων ή ηθικής για όλους από κάποιον υπεράνθρωπο, ο οποίος αγνοεί την μοναδικότητα και διαφορετικότητα καθένα από εμάς. Εμείς πρέπει να αναζητήσουμε την δική μας κατηγορική προσταγή, τη δική μας ηθική η οποία θα μας επιτρέπει να φτάνουμε στην αυτοπραγμάτωση, εξωτερικεύοντας τη φωτεινή μας πλευρά και δημιουργία. Η μαζοποιητική ανθρωπότητα εξυπηρετεί υπέρ το δέον τους θεούς και τους εκπροσώπους τους εν τέλει.
Σύμφωνα με τον Freud, η ιδέα του θεού δημιουργείται από παιδιά, τα οποία νιώθουν αβοήθητα και τρομαγμένα. Δεδομένης της εκκωφαντικά ισχυρής μνήμης και του παρελθόντος της ψυχικής ζωής, η αποβολή της ιδέας αυτής στην κατοπινή ζωή είναι εξαιρετικά δυσχερής από τους ανθρώπους που τη διαμόρφωσαν. Απαιτείται ανείπωτος εσωτερικός αγώνας και ιδανικά περί πραγματικής ελευθερίας για να συμβεί αυτό. Είναι αρνητικά γοητευτικό το γεγονός ότι ο άνθρωπος σκύβει μπροστά σε κάτι, νιώθοντας ευγνωμοσύνη, έχοντας ξεχάσει πώς αυτό το κάτι οφείλει την ”ύπαρξη” του στον ίδιο.
Ο άνθρωπος που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα εφευρίσκει ιδεολογήματα και κατασκευές για να την υποφέρει και αυτό είναι λογικό. Όταν όμως επιρρίπτει ευθύνες σε μια ομάδα ή σε ένα έθνος για να απεμπολήσει το αίσθημα προσωπικής ευθύνης για το κατάντημα του κόσμου, πρέπει να καταπολεμάται με κάθε τρόπο. Οι μαύροι, οι Εβραίοι, οι ομοφυλόφιλοι είναι τα πιο περίτρανα ”μαύρα πρόβατα”, τα διαχρονικά εξιλαστήρια θύματα της σχιζοφρένειας του ανθρώπου.
Κλείνοντας, θα ήθελα να πω πως οι αναφορές που τάχα χλευάζουν τον εκάστοτε θεό να μην χρήζουν παρέμβασης από τη θρησκόληπτη αγέλη. Αν ο θεός προσβάλλεται ας επέμβει η εξοχότης αυτού! Αρκετά με το Βυζάντιο.