Ο συντονιστής της ομάδας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο πλοίο Dignity Ι μιλάει για την εμπειρία της συμμετοχής στη διάσωση 3.000 ανθρώπων στην κεντρική Μεσόγειο τη Δευτέρα 29 Αυγούστου.
«29 Αυγούστου, ημέρα Δευτέρα. Εμείς εδώ, με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, στο σκάφος Dignity I αυτό που κάνουμε είναι να διασχίζουμε κατά μήκος τη λιβυκή ακτή και προσπαθούμε να προσδιορίσουμε αν υπάρχουν σκάφη, μικρές βάρκες οι οποίες διατρέχουν κίνδυνο και εκεί επεμβαίνουμε».
Έτσι ξεκινάει την αφήγησή του ο Νικόλας Παπαχρυσοστόμου, συντονιστής της ομάδας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο πλοίο Dignity Ι, για τη μεγάλη ημέρα που έζησαν η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και το πλήρωμα του πλοίου σε μια πραγματικά πολύ μεγάλων διαστάσεων επιχείρηση διάσωσης.
«Αυτή τη Δευτέρα τα πράγματα ήταν κάπως διαφορετικά. Αυτό που δεν έχουμε ξαναδεί εδώ και ενάμισι χρόνο στη συγκεκριμένη ζώνη είναι ο όγκος και ο αριθμός των ανθρώπων που αναχώρησαν από τις ακτές της Λιβύης με σκοπό να μεταβούν στην Ευρώπη. Αυτό που συναντήσαμε ήταν απίστευτο: Καταρχήν ήρθαμε αντιμέτωποι με ένα μικρού μεγέθους ξύλινο σκάφος στο οποίο επέβαιναν τουλάχιστον 650 άτομα. Για ένα τέτοιου μεγέθους σκάφος ο αριθμός είναι απίστευτος. 650 άτομα τα οποία έχουν κατανεμηθεί σαν σαρδέλες καθιστούν την κατάσταση πολύ επικίνδυνη. Οποιαδήποτε απότομη μαζική κίνηση μπορεί να αναποδογυρίσει το σκάφος. Αυτό το έχουμε δει να συμβαίνει.
Οπότε προτεραιότητά μας ήταν αυτό το πλεούμενο. Ξεκινήσαμε λοιπόν με τον τρόπο που ξεκινάμε συνήθως, πλησιάσαμε με τις δικές μας διασωστικές λέμβους το σκάφος και ξεκινήσαμε να μεταφέρουμε σε μικρές ομάδες, δώδεκα, δεκαπέντε άτομα, λίγα λίγα από το ξύλινο σκάφος σε κίνδυνο προς το Dignity I. Αυτή η διαδικασία κράτησε πάρα πολλή ώρα. Αρκεί να σας πω ότι κανένας από αυτούς δεν είχε σωσίβιο. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε εμείς είναι να διανείμουμε σωσίβια, να βεβαιωθούμε ότι όλος ο κόσμος φοράει και μετά να ξεκινήσουμε να τους μεταφέρουμε. Αντιλαμβάνεστε ότι μιλάμε για γυναίκες, για παιδιά, για ηλικιωμένους σε κάποιο βαθμό, για εγκύους…
Κι ενώ συνεχίζουμε να μεταφέρουμε τον κόσμο από την ξύλινη βάρκα, νωρίς το πρωί της Δευτέρας, εμφανίζονται σταδιακά κι άλλα σκάφη, αυτή τη φορά λέμβοι λαστιχένιες. Βλέπουμε ένα, δύο, τρία, τέσσερα, πέντε… Αυτό το έχουμε ξαναδεί. Έξι, εφτά… δέκα. Μέχρι εκεί, σε κάποιες περιπτώσεις δύσκολες το έχουμε ξανασυναντήσει. Είκοσι όμως… αυτό πρώτη φορά το βλέπουμε! Σε κάποιες ώρες βλέπαμε τον ορίζοντα ο οποίος ήταν διάστικτος από μικρά μικρά σκάφη. Η όλη επιχείρηση κράτησε ως το βράδυ».
Πάρα πολλά παιδιά ασυνόδευτα, μόνα
Στο πλοίο, όταν ολοκληρώνεται η μεταφορά των ανθρώπων, η γενική εικόνα όπως την περιγράφει ο Νικόλας είναι η εξής:
«Βλέπουμε πάρα πολλά παιδιά, πάρα πολλούς ανήλικους. Σκεφτείτε ότι από τους 435 ανθρώπους που επιβιβάσαμε στο πλοίο μας καλύπτοντας τη χωρητικότητά του, οι 110 είναι ανήλικοι. Από τους 110 ανήλικους, οι 92 είναι ασυνόδευτα παιδιά. Δηλαδή αυτά τα παιδιά των 15, των 13, των 16, κάνουν αυτό το ταξίδι μόνα, χωρίς κανέναν συγγενή, τίποτα. Έπειτα, είναι οικογένειες σε μικρές ηλικίες, μπορεί να είναι ανήλικη η κοπέλα και να ’χει και παιδιά επειδή απλούστατα στη χώρα τους οι συνθήκες είναι τέτοιες που απειλούν την ίδια τους τη ζωή».
Η ιστορία των δύο βρεφών
Σε αυτή τη διάσωση όμως υπήρχε και μια πολύ ιδιαίτερη ιστορία με δύο νεογέννητα που χρειάστηκε να μετακινηθούν επειγόντως στην Ιταλία. Ο Νικόλας μας δίνει όλη την πληροφορία και τη συνέχεια της ιστορίας:
«Είχαμε δύο δίδυμα παιδάκια τα οποία είχαν γεννηθεί στον όγδοο μήνα, και είχαν ηλικία 5 ημερών, δηλαδή ούτε μιας βδομάδας ζωή δεν έχουν αυτά τα παιδιά και έχουν ζήσει αυτό. Αυτά τα παιδάκια ταξίδευαν μόνο με τη μητέρα τους, χωρίς πατέρα, μέσα σε αυτό το ξύλινο σκάφος των 650 ανθρώπων. Όταν λοιπόν τα μαζέψαμε και τους βάλαμε τις προστατευτικές κουβέρτες για να κρατηθούν ζεστά και τα μεταφέραμε στο πλοίο μας, το Dignity I, η ιατρική ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα εξέτασε τα παιδάκια και αποφάνθηκε ότι το ένα από αυτά ήταν τόσο αδύναμο, με υποθερμία, με πολύ χαμηλά αντανακλαστικά.
Ο γιατρός θεώρησε ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να επιβιώσει αυτού του ταξιδιού. Με άλλα λόγια, η άποψη η δική μας ήταν ότι έπρεπε να στείλουμε αυτά τα παιδάκια με κάποιον τρόπο στην Ιταλία το συντομότερο δυνατό. Κι έτσι κάναμε: Επικοινωνήσαμε με άλλο σκάφος που ήταν διαμορφωμένο καλύτερα και μπορούσε να δεχτεί ελικόπτερο και ζητήσαμε την επείγουσα μεταφορά των βρεφών μαζί με τη μητέρα τους, γιατί τα βρέφη δεν τα χωρίζουμε ποτέ από τη μητέρα. Ήρθε λοιπόν ελικόπτερο, τα παρέλαβε και σήμερα έχουμε μάθει τη συνέχεια της ιστορίας, μαθαίνουμε ότι το πρώτο ελικόπτερο τα πήγε μέχρι το νησί της Λαμπεντούζας, εκεί το παιδάκι που ήταν εξασθενημένο το παρέλαβαν σε ένα κέντρο σταθεροποίησης και αφού σταθεροποιήθηκε η κατάσταση της υγείας του, μεταφέρθηκε στη Σικελία όπου εισήχθη σε τριτοβάθμιο νοσοκομείο με ειδικό τμήμα νεογνών. Σήμερα μάθαμε ότι και τα δύο παιδάκια χαίρουν άκρας υγείας και η μαμά είναι μαζί τους.
Αυτό για μας σημαίνει πολλά γιατί επιβεβαιώνει, αν θέλετε, επιβραβεύει τις προσπάθειες αυτής της ιατρικής ομάδας να παρεμβαίνει άμεσα όπου υπάρχει κίνδυνος απώλειας ανθρώπινης ζωής».
Ποτέ δεν θα συνηθίσουμε
«Αυτό το πράγμα δεν θα γίνει ποτέ ρουτίνα. Αυτό που κάθε φορά βλέπεις στη θάλασσα, αυτό το βλέμμα της απόγνωσης, αυτό το θαρραλέο της απόφασης να κάνω αυτό το ταξίδι κι ας είμαι 16 χρονών, να σώσω τα παιδιά μου από μια κοινωνία που ρημάζεται από τον πόλεμο και το θάνατο, αυτό το πράγμα όταν το βλέπεις εκεί στη θάλασσα, όταν είμαστε μέσα στη λέμβο και φτάνουμε κοντά σε αυτούς τους ανθρώπους, είναι ανεπανάληπτο. Αυτός ο αναστεναγμός της κοπέλας με το πέπλο, που την αγκαλιάζεις και την πιάνεις απ’ το χέρι για να τη φέρεις στη δική μας τη λέμβο… αυτές οι στιγμές είναι στιγμές που όσες φορές κι αν τις ζήσεις, είναι πάντα στιγμές συγκινητικές.