Η αλήθεια είναι απλά θέμα ύφους – Όσκαρ Ουάιλντ
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Στις 29 Ιουνίου 1981 μεταδόθηκε τηλεοπτικά και παγκόσμια ο γάμος του πρίγκηπα Καρόλου με τη “φτωχή πριγκίπισσα” Λαίδη Νταϊάνα.
Ο Ουμπέρτο Έκο, ειδικός στα σημεία και τα τέρατα των καιρών, επισήμανε κάτι που τα δισεκατομμύρια των τηλεθεατών αγνοούσαν:
“Τα περιττώματα των αλόγων της πομπής δεν ήταν ούτε σκούρα ούτε καφετιά ούτε ανόμοια. Είχαν παντού και πάντα ένα χρώμα παστέλ, κάτι ανάμεσα σε μπεζ και κίτρινο, για να εναρμονίζονται με τα απαλά χρώματα των γυναικείων φορεμάτων….
Αυτό δεν ήταν τυχαίο. Για μια ολόκληρη εβδομάδα, πριν την τελετή, έδιναν στα βασιλικά άλογα ειδικά χάπια, ώστε τα περιττώματα τους να γράφουν στο φακό.
Τίποτα δεν έπρεπε να αφεθεί στην τύχη, η μετάδοση είχε τα πάντα υπό έλεγχο.”
–
Αυτή η πληροφορία ίσως σας φανεί αστεία -ίσως και αδιάφορη. Ίσως να υπάρξουν και κάποιοι που θα αναρωτηθούν αν κυκλοφορούν παρόμοια χάπια και για τους ανθρώπους.
~~{}~~
Μια όχι και τόσο αθώα σκηνοθεσία έλαβε χώρα τέσσερα χρόνια αργότερα.
Το 1985 πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη η σύνοδος κορυφής για τον πυρηνικό αφοπλισμό, ανάμεσα στον Ρήγκαν και τον Γκορμπατσόφ -κι ό,τι αυτοί αντιπροσώπευαν.
Οι Σοβιετικοί αρκέστηκαν να μείνει ο Γκορμπατσόφ, μαζί με την υπόλοιπη αποστολή, σ’ ένα είδος βελτιωμένων εργατικών πολυκατοικιών.
Οι Αμερικάνοι προτίμησαν το γαλήνιο τοπίο της λίμνης.
Οι σύμβουλοι του Αμερικανού προέδρου είχαν σκηνοθετήσει με απόλυτη ακρίβεια και δεξιοτεχνία τις εικόνες που θα κινηματογραφούσαν και θα φωτογράφιζαν ελεύθερα οι δημοσιογράφοι.
Ένα μήνα πριν είχαν στήσει λεπτομερώς, με πρόβες και δοκιμαστικά γυρίσματα, τον περίπατο που θα έκανε ο Ρήγκαν με την Νάνσι, στις 12:15 ακριβώς, στον κήπο, παρουσία των δημοσιογράφων.
~
“Αυτό που θέλαμε να δείξουμε την παραμονή της διάσκεψης”, έλεγε ένας Αμερικάνος επικοινωνιολόγος, “ήταν ότι ο Ρήγκαν είναι γαλήνιος και σίγουρος για τον εαυτό του. Η λίμνη πίσω του θα υπέβαλλε την επιθυμία του για ειρήνη.”
~
Τι είδαν οι τηλεθεατές εκείνη την ημέρα; Τον Ρήγκαν, τον πρόεδρο του καπιταλισμού, σ’ ένα υπέροχο μέρος, όπου όλοι θα ήθελαν να ζήσουν.
Και τον Γκορμπατσόφ, τον Γενικό Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος, σ’ ένα μέρος όπου κανένας δεν θα πήγαινε να ζήσει με τη θέληση του.
Αν οι Σοβιετικοί σκεφτόντουσαν επικοινωνιακά, θα είχαν πάει τον αρχηγό τους, σε μια όμορφη φάρμα, γεμάτη χαρούμενα ζώα και πράσινο.
Όμως η ΕΣΣΔ δεν μπορούσε να νικήσει το Χόλιγουντ.
~~{}~~
Με όσα έχετε διαβάσει ως τώρα (και όσα ήδη πιστεύετε) πιθανότατα θα έχετε βγάλει το συμπέρασμα ότι η τηλεόραση, οι κατασκευασμένες εικόνες, είναι εχθρός της αλήθειας.
Η αλήθεια όμως είναι απλά θέμα ύφους.
~
Το 1988 ο Αουγούστο Πινοσέτ μετρούσε 15 χρόνια τυραννικής διακυβέρνησης. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι είχαν δολοφονηθεί και άλλοι τόσοι είχαν ως δια μαγείας εξαφανιστεί.
Σύμφωνα με το “σύνταγμα” που είχε νομοθετηθεί το 1980, οι Χιλιανοί θα έπρεπε με δημοψήφισμα να αποφασίσουν, μ’ ένα ΝΑΙ ή ένα ΟΧΙ, αν ο Πινοσέτ θα παρέμενε για άλλα οκτώ χρόνια ή αν θα προχωρούσαν σε εκλογές.
Στα κόμματα της αντιπολίτευσης που συγκρότησαν το μέτωπο του ΟΧΙ παραχωρήθηκε ο τηλεοπτικός χρόνος των 15 λεπτών.
Αυτό σήμαινε ότι οι θέσεις του ΝΑΙ θα προβάλλονταν από την κρατική τηλεόραση για 24 ώρες μείον δεκαπέντε λεπτά.
Τι θα μπορούσε να αλλάξει με αυτόν τον ελάχιστο τηλεοπτικό χρόνο; Τίποτα.
~
Αυτό πίστευαν οι σύμβουλοι του Πινοσέτ, αυτό ήταν το πιο λογικό.
Όμως οι υποστηρικτές του ΟΧΙ ανέθεσαν τη διαφημιστική εκστρατεία σε δύο νεαρούς διαφημιστές, διόλου πολιτικοποιημένους.
Εκείνοι πρότειναν κάτι που αιφνιδίασε ακόμα και τους “εργοδότες” τους:
~
Ένα δεκαπεντάλεπτο όλο χρώματα και αισιοδοξία.
Καμιά αναφορά στα θύματα της δικτατορίας. Καμία αναφορά στο παρελθόν και στον Αλιέντε.
Άνθρωποι που χορεύουν στους δρόμους, παιδιά που παίζουν σ’ ολάνθιστα περβόλια, ζευγάρια ερωτευμένων που αγκαλιάζονται, μπαλαρίνες, λουλούδια, γελωτοποιοί και πουλιά που κελαηδάνε.
~
Το σύνθημα της καμπάνιας ήταν: “Χιλή, η ευτυχία έρχεται!” (la alegría ya viene)
Σύμβολο ήταν το ΟΧΙ κάτω από ένα ουράνιο τόξο.
(Κάτι σαν διαφήμιση για την Coca-Cola, με άλλα λόγια.)
Τη μουσική επένδυση την ανέθεσαν σε κάποιο συνεργάτη τους που έγραφε μόνο διαφημιστικά τζινγκλάκια.
(Κάτι σαν τη διαφημιστική εταιρεία που έχει αναλάβει το Jumbo.)
~
Την πρώτη μέρα όλοι περίμεναν να δουν εκείνα τα 15 λεπτά ελεύθερης τηλεόρασης.
Οι αντίπαλοι, οι θιασώτες του “Ναι στον Πινοσέτ”, είχαν ετοιμάσει τη δική τους καμπάνια, νομίζοντας ότι ήξεραν τι θα δουν: Βασανισμούς, δολοφονίες, αστυνομοκρατία, τον Αλιέντε και τον Νερούντα.
Η δική τους απάντηση ήταν η πατριαρχική φιγούρα του Πινοσέτ, η οικονομική ανάπτυξη (ξέρετε πως εννοούν την ανάπτυξη οι φιλελεύθεροι του Σικάγο, το έχετε ζήσει στο πετσί σας), ο ισχυρός στρατός και το επερχόμενο χάος, σε περίπτωση που θα έφευγε ο Πινοσέτ.
~
Αυτό που παρακολούθησαν εκείνη την ημέρα, ψηφοφόροι και κυβερνητικοί παράγοντες, τους έκανε να σαστίσουν: Το όνειρο μιας νέας κι ευτυχισμένης Χιλής.
~~{}~~
Πολύ γρήγορα αυτό το δεκαπεντάλεπτο έγινε το αγαπημένο των Χιλιανών, που είχαν κουραστεί να βλέπουν στρατιωτικούς. Ή πτώματα.
Aισιοδοξία. Τι καλύτερο;
Σύντομα οι κυβερνητικοί προσπάθησαν να προσαρμόσουν τη δική τους καμπάνια, αφού ήταν ολοφάνερο ότι η “Ευτυχία” τους είχε κατατροπώσει.
Όμως όλοι οι καλλιτέχνες υποστήριζαν το ΌΧΙ.
Τα “χιουμοριστικά” 15λεπτα του ΝΑΙ, έμοιαζε να τα είχε γράψει ο Πινοσέτ αυτοπροσώπως. Τόσο αλέγκρο ήταν.
~
Τη μέρα του δημοψηφίσματος οι δημοσιογράφοι της κρατικής τηλεόρασης έκαναν ό,τι μπορούσαν για να επηρεάσουν το αποτέλεσμα.
Άφησαν από νωρίς, πολύ πριν τελειώσει η διαδικασία, να διαρρεύσουν κάποια αποτελέσματα, πλαστά βεβαίως, που έδιναν το προβάδισμα στο ΝΑΙ, ελπίζοντας έτσι ν’ αλλάξουν το ρου της ιστορίας.
Δεν τα κατάφεραν.
Το ΟΧΙ κέρδισε με 54%, έγιναν εκλογές και σύντομα ο Πινοσέτ ζήτησε καταφύγιο στην καλύτερη του φίλη, τη Θάτσερ.
–
Η αισιοδοξία και η επερχόμενη ευτυχία είχαν νικήσει το φόβο.
~~{}~~
Ας τελειώσουμε αυτό το κείμενο όπως συνηθίζεται στις ταινίες που βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα:
~
Ο Πινοσέτ πέθανε το 2006. Ποτέ δεν καταδικάστηκε για τα εγκλήματα του, παρά μόνο για φορολογικές απάτες. (!)
~
Η ΕΣΣΔ διαλύθηκε στα εξ ων συνετέθη λίγα χρόνια μετά από εκείνη τη σύνοδο. Ο Γκορμπατσόφ, ο οποίος έφερε κάποιες αντιρρήσεις στον άκρατο νεοφιλελευθερισμό, αντικαταστάθηκε από τον πολύ πιο βολικό Γιέλτσιν. Και μετά έκανε διαφημίσεις για την “pizza hut”.
~
Όσο για τη “φτωχή πριγκίπισσα”, τη Lady D…
She died on TV.
~~~~~~~~~~~
Γελωτοποιός https://sanejoker.info/