Έχοντας ως πρότυπο το «αυστραλιανό μοντέλο» η κυβέρνηση ψήφισε αντιπροσφυγικό νόμο ακροδεξιάς κοπής, με τον οποίο τερματίζει κυριολεκτικά το δικαίωμα αναζήτησης ασύλου εντός της χώρας. Ο νόμος προβλέπει ότι οι αιτούντες άσυλο θα στέλνονται σε τρίτες χώρες εκτός Ευρώπης και ακόμη και στην περίπτωση που το αίτημα θα γίνεται δεκτό θα μπορούν να μείνουν στη χώρα υποδοχής, αλλά όχι στη Δανία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε «θεμελιώδεις ανησυχίες»…
Aντιγράφοντας ουσιαστικά το σκληροπυρηνικό «αυστραλιανό μοντέλο» υπεράκτιας εξορίας αιτούντων άσυλο, η Δανία πέρασε χθες σε άλλη… πίστα αντιπροσφυγικής πολιτικής, κάνοντας ακόμα και τον Βίκτορ Ορμπαν να σκάει από ζήλια.
Με την πρόθυμη υποστήριξη της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης, η κυβέρνηση μειοψηφίας των σοσιαλδημοκρατών υπό τη Μέτε Φρέντρικσεν ψήφισε χθες νόμο ακροδεξιάς κοπής, με τον οποίο η Δανία γίνεται πρακτικά η πρώτη χώρα στην Ε.Ε. που… τερματίζει -κυριολεκτικά και μεταφορικά- το δικαίωμα αναζήτησης διεθνούς προστασίας στο έδαφός της, σκοπεύοντας να στέλνει πακέτο τους πρόσφυγες σε τρίτες χώρες, πιθανότατα της Αφρικής, στο πλαίσιο της ωμής προεκλογικής εξαγγελίας περί «μηδενικών αιτούντων άσυλο» που έχει γίνει πλέον δόγμα.
Τέτοιες προτάσεις άλλωστε είχαν συζητηθεί στους κόλπους της Ε.Ε. στον απόηχο της προσφυγικής κρίσης το 2015-2016, δεν περπάτησαν όμως εξαιτίας νομικών, πολιτικών και οικονομικών εμποδίων. Η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες είχε ζητήσει μάταια από την -εύπορη και πάλαι ποτέ φιλόξενη- Δανία (των 5,8 εκατομμυρίων κατοίκων) να μην εγκρίνει την απάνθρωπη νομοθεσία εξωτερίκευσης της διαδικασίας ασύλου σε τρίτες χώρες, προειδοποιώντας μεταξύ άλλων πως θα μπορούσε να γίνει καταλύτης για μια «κούρσα προς τον πάτο» αν κι άλλα κράτη ακολουθήσουν αυτόν τον κατήφορο.
«Αν αιτηθείς άσυλο στη Δανία, ξέρεις ότι θα σταλείς πίσω σε χώρα εκτός Ευρώπης. Ελπίζουμε επομένως ότι οι άνθρωποι θα σταματήσουν να ζητούν άσυλο στη Δανία» δήλωσε στεγνά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ράσμους Στόκλουντ, πιπιλίζοντας τη γνωστή καραμέλα πως ο νόμος δήθεν αποσκοπεί να περιορίσει την επικίνδυνη διάπλευση της Μεσογείου και να πλήξει τα δίκτυα διακινητών.
Για τα μάτια του κόσμου η κυβέρνηση Φρέντρικσεν στοχεύει, λέει, να δέχεται πρόσφυγες μόνο υπό το σύστημα ποσοστώσεων του ΟΗΕ. Ο νέος νόμος προβλέπει πως όσοι αναζητούν διεθνή προστασία θα υποβάλουν διά ζώσης αίτηση ασύλου στα δανέζικα σύνορα, κατόπιν όμως θα μεταφέρονται σε κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης εκτός Ευρώπης όπου και θα εξετάζεται το αίτημά τους. Ακόμα κι αν γίνει δεκτό ωστόσο, οι πρόσφυγες θα έχουν δικαίωμα να μείνουν στη χώρα υποδοχής αλλά όχι στην ίδια τη Δανία!
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε «θεμελιώδεις ανησυχίες» για τον νόμο και τις επιπτώσεις του, επισημαίνοντας πως οποιαδήποτε κίνηση να ανατεθεί σε τρίτη χώρα η εξέταση αιτήσεων ασύλου δεν είναι συμβατή με το ευρωπαϊκό δίκαιο. «Δεν είναι δυνατή με βάση τους υφιστάμενους κανόνες της Ε.Ε. ή τις προτάσεις βάσει του νέου συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο» δήλωσε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Ανταλμπερτ Γιανζ. «Η εξωτερική επεξεργασία αιτημάτων ασύλου εγείρει θεμελιώδη ερωτήματα τόσο για την πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου όσο και για την αποτελεσματική πρόσβαση στη [διεθνή] προστασία».
Τον Απρίλιο η κυβέρνηση Φρέντρικσεν υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με τη Ρουάντα, υποστηρίζοντας πως η συμφωνία δεν είναι νομικά δεσμευτική, αλλά θέτει το πλαίσιο για μελλοντικές διαπραγματεύσεις και συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών. Κομβικό ρόλο έπαιξε η ξαφνική επίσκεψη του Δανού υπουργού Μετανάστευσης, Ματίας Τεσφάγε, ο πατέρας του οποίου ήταν -τραγική ειρωνεία- Αιθίοπας μετανάστης! Η Κοπεγχάγη υποστηρίζει πως έχει αρχίσει συνομιλίες με πέντε-δέκα κράτη, χωρίς να τα κατονομάζει, με τη δανέζικη εφημερίδα «Jyllands-Posten» να κάνει λόγο για την Τυνησία, την Αίγυπτο και την Αιθιοπία. Πέρσι κατατέθηκαν μόλις 1.547 αιτήσεις ασύλου στη Δανία, συγκριτικά με 2.716 το 2019 και 21.316 το 2015.
Η μικρή σκανδιναβική χώρα πυροδότησε πρόσφατα κατακραυγή όταν κήρυξε αυθαίρετα «ασφαλείς» ορισμένες περιοχές στη Συρία, ανακαλώντας τις άδειες παραμονής εκατοντάδων Σύρων προσφύγων που κινδυνεύουν από το καθεστώς Ασαντ αν απελαθούν. Και το 2016 η τότε κεντροδεξιά κυβέρνηση είχε δεχτεί καταιγισμό διεθνών επικρίσεων, εγκρίνοντας νόμο για την κατάσχεση τιμαλφών και άλλων περιουσιακών στοιχείων αιτούντων άσυλο στα δανέζικα σύνορα, προκειμένου να χρηματοδοτείται η στέγαση και η διαμονή τους στη χώρα.
Το 2018 είχε προωθηθεί επίσης νόμος, που τελικά εγκαταλείφθηκε, βάσει του οποίου μετανάστες προς απέλαση και αλλοδαποί κατάδικοι θα φυλακίζονταν σε ακατοίκητο νησί ανοιχτά της Κοπεγχάγης. Πρόσφατα δε η κυβέρνηση Φρέντρικσεν θέσπισε κανόνες για να μειώσει δραστικά τους «μη δυτικούς» κατοίκους σε περιοχές-«γκέτο».