Του Πάνου Χριστοδούλου
We shall go on to the end. We shall fight in France, we shall fight on the seas and oceans, we shall fight with growing confidence and growing strength in the air, we shall defend our island, whatever the cost may be. We shall fight on the beaches, we shall fight on the landing grounds, we shall fight in the fields and in the streets, we shall fight in the hills; we shall never surrender (Winston Churchill)
Ίσως φαίνεται παράδοξο ένα κείμενο με αναφορά την αριστερά να ξεκινά με απόσπασμα από ομιλία του Churchill. Ζούμε σε μια εποχή όπου οι έννοιες και τα σύμβολα που τις εκφράζουν έχουν γίνει απόλυτα και δύσκαμπτα, αρκετά μακριά από την πραγματικότητα και την αρχική τους σημασία. Η αντίσταση μονοπωλείται (ανά πεδία) από τον εκάστοτε πολιτικό χώρο με αποτέλεσμα να αποκτά ένα θεολογικό χαρακτήρα. Σίγουρα όμως η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετα. Βέβαια το θέμα μας στο άρθρο δεν είναι η αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Άγγλου Πρωθυπουργού, αλλά η ουσία του λόγου του.
Η πρώτη σκέψη για το άρθρο ήταν ένα προσωπικό περιστατικό με μια εταιρία κινητής τηλεφωνίας. Αφού επί ένα εξάμηνο δεν κατάφεραν να μου παρέχουν σύνδεση internet, αποφάσισα να σπάσω το συμβόλαιο που είχα για κινητή και σταθερή τηλεφωνία. Έκτοτε με ενημέρωναν συχνά από την εταιρία ότι χρωστάω 240€ από το υπόλοιπο του συμβολαίου που δεν χρησιμοποίησα. Μετά άρχισαν να εμφανίζονται κλήσεις από δικηγορικό γραφείο το οποίο με ενημέρωνε ότι αν δεν εξοφλήσω θα κινηθούν δικαστικά. Όπως με ενημέρωσε η καλή δικηγόρος μου Εύη, τους απάντησα ότι αυτοί αθέτησαν τη συμφωνία και ότι χρειαστούν να επικοινωνήσουν μαζί της. Την επόμενη φορά επικοινώνησε μια αγενέστατη κυρία στην οποία όταν της είπα να μιλήσει με τη δικηγόρο μου, αποκρίθηκε ότι δε χρωστάει ο δικηγόρος αλλά εγώ. Όταν της ζήτησα το όνομα και το δικηγορικό σύλλογο όπου ανήκει, έκλεισε το τηλέφωνο. Ψάχνοντας αργότερα για το τηλέφωνο που με κάλεσε, ανακάλυψα ότι ανήκει σε εισπρακτική εταιρία που παριστάνει τη δικηγορική για να τρομοκρατεί κόσμο. Η απορία που μου έμεινε ήταν πόσο θράσος χρειάζεται κάποιος για να κάνει εγνωσμένα δουλειά που όχι απλά δεν προσφέρει, αλλά ζημιώνει το κοινωνικό σύνολο.
Η απάντηση στην απορία μου ήρθε με τη δεύτερη σκέψη με αφορμή τις εκλογές που γίνονται για το σωματείο εργαζομένων στο Γενικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων Χατζηκώστα, όπου εργάζομαι, στις 24 Ιανουαρίου. Υπάρχει μια δικαιολογημένη δυσπιστία στα σωματεία και το συνδικαλισμό, η οποία έχει σοβαρή βάση καθώς έχουν καταστεί όχι μόνο ακίνδυνα αλλά τελείως μη λειτουργικά για τους εργαζόμενους, αφού ούτε αντιστέκονται, ούτε ενημερώνουν και κυρίως εξυπηρετούν πελατειακές θέσεις ή δημιουργούν κομματικά βιογραφικά. Αυτή όμως είναι η μια οπτική. Η άλλη οπτική είναι αυτή που σιχαίνεται τα σωματεία εξαιτίας όχι του τι κατάντησαν αλλά του τι θα μπορούσαν να εκφράσουν. Είναι η λογικοί που μιλά νοσταλγικά για τις εποχές που δεν υπήρχαν δικαιώματα, για τις εποχές που ζούσαν χειρότερα και φθονεί όσους απέκτησαν δικαιώματα γιατί η λογική αυτή δεν αγωνίστηκε ποτέ. Είναι η νεοφιλελεύθερη λογική που καμία σχέση με την ελευθερία δεν έχει. Είναι οι άνθρωποι που θεωρούν ότι ότι κατάφεραν το κατάφεραν με την ελέω θεού χάρη που τους διακατέχει, αγνοώντας τα συστήματα διαπλοκής που τους ανέδειξαν και ζηλεύουν ότι δεν υποτάσσεται σε αυτή τη λογική. Είναι όσοι θα ήθελαν να απαγορεύεται η απεργία και κάθε άλλο μέσο αντίστασης που αμφισβητεί την αυθεντία της εξουσίας τους. Είναι όσοι ονειρεύονται την κατάργηση κάθε δικαιώματος και κεκτημένου, από τα ρεπό ως την επίσχεση, που ονειρεύονται έναν κόσμο γεμάτο Ναι. Ένα νεκροταφείο ομοφωνιών. Έναν μεσαίωνα των πεφωτισμένων.
Στα νοσοκομεία όπως και σε κάθε υπηρεσία ουρλιάζουν για την αξιολόγηση και την αριστεία αλλά μόνο όσον αφορά τους καθαρούς από γκράφιτι τοίχους. Λες και ο τοίχος καθορίζει την ποιότητα παροχής υπηρεσιών. Δεν τους ενδιαφέρει η καθαρή διοίκηση γιατί εκεί θα απειλούταν τα φέουδά τους. Προφανώς η ποιότητα των υπηρεσιών ενός χώρου είναι συνάρτηση του τρόπου αξιοποίησης του έμψυχου και άψυχου δυναμικού και της ανάπτυξης αισθήματος πλήρωσης και ευθύνης στους εργαζόμενους. Όλα αυτά όμως δε μπορούν να γίνουν σε ένα νοσοκομείο όπου οι εργαζόμενοι είναι σκλάβοι των συμβάσεων, βλέπουν τα υλικά να μειώνονται και τους μισθούς να καταρρέουν. Και η αντίσταση δεν μπορεί να γίνει από σωματεία υποταγμένα στη διοίκηση. Δυστυχώς πλέον υπάρχουν αρκετοί που φλερτάρουν με την αυταρχικότητα και την κατάργηση των δικαιωμάτων (των άλλων). Και δυστυχώς κάθε πράξη αντίστασης φαντάζει μάταια υπό τις παρούσες συνθήκες. Βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι σε μια Δουνκέρκη, περικυκλωμένοι από άπειρους στρατούς.
Όπως και την περίοδο που εκφωνήθηκε ο λόγος του Churchill, η αποδοχή της ήττας μπορεί να φαντάζει από αναγκαία έως σοφή επιλογή. Όμως οι επιπτώσεις της αποδοχής της ήττας δεν είναι μια κατάσταση σταθερής επιβίωσης αλλά μια επιστροφή όλο και πιο γρήγορα στην εποχή του Μεσαίωνα, στην κτηνωδία, τον αυταρχισμό, την ολιγαρχία. Κάθε βήμα πίσω ευνοεί την λυσσαλέα επέλαση του σκοταδισμού των νεοφιλελεύθερων, οι οποίοι σε κάθε κρίσιμη περίοδο υποστηρίζουν το συμβιβασμό, όπως και τότε με τους Ναζί του Χίτλερ. Το ζήτημα είναι ότι κάθε πράξη αντίστασης όσο μάταια ή ασήμαντη φαίνεται είναι ένα λιθαράκι στα οδοφράγματα έναντι στην επέλαση της βαρβαρότητας. Έστω και μια μικρή συμμετοχή στις εκλογές, μια απλή ψήφος αφαιρεί έδαφος από την εισβολή. Και η αντίσταση σε κάθε δρόμο, σε κάθε χώρο δεν είναι αναγκαία από ηθικής φύσης αλλά κρίσιμη για την επιστροφή στην αξιοπρέπεια. Και γι αυτό όσο αδύνατη και αν φαίνεται η νίκη, το μόνο προαπαιτούμενο είναι να μη παραδοθούμε. Και από ότι δείχνει ιστορία συνήθως αυτό οδηγεί στο τέλος σε θρίαμβο.
*μέλος της Ενωτικής Συσπείρωσης Υγειονομικών (ΕΣΥ) στο Χατζηκώστα