Από τη μια άκρη της Ευρώπης ως την άλλη ακόμη και χώρες που παραδοσιακά φιλοξενούσαν μετανάστες, όπως οι Σκανδιναβικές, πλειοδοτούν σε εχθρικές κινήσεις θυμίζοντας έντονα τη δεκαετία του ’30, όταν σχεδόν, όλες οι χώρες συναινούσαν να μη δεχτούν του Εβραίους.
Πόρτες σε προσφυγικά σπίτια της Βρετανίας βάφονται κόκκινες για να γνωρίζουν οι γείτονες την παρουσία των σύγχρονων «ανέγγιχτων». Πρόσφυγες που σχηματίζουν ουρές για συσσίτιο καλούνται να φορούν ειδικά περιβραχιόνια, ενώ στη Δανία και στη Γερμανία ξεκινά η κατάσχεση της μοναδικής περιουσίας που κατάφεραν να μεταφέρουν στις αποσκευές τους. Οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων έχουν μια έντονη αποφορά από τα χρόνια που προηγήθηκαν του ολοκαυτώματος – όχι τόσο σε σχέση με τη χιτλερική Γερμανία, όσο με την ετοιμότητα των «πολιτισμένων» δυνάμεων της εποχής να παραδώσουν τους Εβραίους πρόσφυγες στους ναζιστές. Ο πρόσφατος τίτλος της βρετανικής εφημερίδας Ντέιλι Μέιλ, που εξηγεί γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο δεν μπορεί να δεχθεί άλλα 3.000 παιδιά προσφύγων, είναι σχεδόν πανομοιότυπος με τα πρωτοσέλιδα των βρετανικών και αμερικανικών εφημερίδων του 1939, που εξηγούσαν γιατί οι ροές Εβραίων προσφύγων συνιστούσαν απειλή για την εθνική ασφάλεια και την ευημερία των πληθυσμών τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε έρευνα που είχε πραγματοποιήσει τότε ο πατέρας των δημοσκοπήσεων, Τζορτζ Γκάλοπ, περίπου τα τρία τέταρτα των Αμερικανών ερωτηθέντων δήλωναν ότι δεν επιθυμούν να έρθουν στη χώρα 20.000 παιδιά Εβραίων προσφύγων, όπως πρότεινε διακομματική επιτροπή τη Γερουσίας.
Χιλιάδες από εκείνους τους Εβραίους πρόσφυγες, μεταξύ των οποίων και η οικογένεια της Αννα Φρανκ, κατέληξαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Χίτλερ, όπου δολοφονήθηκαν με τις …καινοτόμες τεχνικές εξόντωσης των ναζί.
Τα ποσοστά των σημερινών Αμερικάνων και Ευρωπαίων που αρνούνται την είσοδο προσφύγων, ακόμη και όταν βλέπουν τις φωτογραφίες άψυχων σωμάτων βρεφών να ξεβράζονται σε παραλίες, δεν διαφέρουν ιδιαίτερα από τα δεδομένα του 1939. Ήδη στη Γερμανία περίπου ο μισός πληθυσμός εμφανίζεται απογοητευμένος ή και εξοργισμένος με την Μέρκελ για τον αριθμό των προσφύγων που επέτρεψε να εισέλθουν σε γερμανικό έδαφος.
Το γεγονός ότι, παρά το τσουχτερό κρύο και τη θαλασσοταραχή, σχεδόν 2.000 άνθρωποι την ημέρα αποφασίζουν να παίξουν τη ζωή τους κορώνα γράμματα για να περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα, εκλαμβάνεται από την «πολιτισμένη Ευρώπη» σαν μια ακόμη ένδειξη της απειλής και όχι της απόγνωσης που έχουν δημιουργήσει οι πολεμικές αναμετρήσεις στην ευρύτερη Μέση Ανατολή – συγκρούσεις τις οποίες η πολεμική βιομηχανία της Ευρώπης συνεχίζει να αναζωπυρώνει με οπλικά συστήματα. Οι προτάσεις που συζητιούνται στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, αντικατοπτρίζουν και ενισχύουν το κλίμα προσφυγοφοβίας που οι κυβερνήσεις και τα ΜΜΕ τροφοδοτούν σχεδόν σε όλες τις χώρες της. Όλες οι σκέψεις που κατατίθενται περιστρέφονται γύρω από το δίπτυχο στρατός στα σύνορα (με τη μορφή της Frontex αλλά όχι μόνο) και στρατόπεδα συγκέντρωσης στις ευρωπαϊκές χώρες πρώτης υποδοχής – γεγονός που και στις δυο περιπτώσεις αφορά την Ελλάδα. Σύμφωνα με πληροφορίες τα σχέδια δημιουργίας στρατοπέδων συγκέντρωσης για περίπου 400.000 πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονται σε πολύ πιο προχωρημένο στάδιο υλοποίησης απ’ ότι αφήνεται να εννοηθεί από αξιωματούχους της ΕΕ και την ελληνική κυβέρνηση.
Η Ευρώπη δεν έχει ξαναγνωρίσει τέτοιες αποθήκες ψυχών από την εποχή του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Παρά την αναμφισβήτητη ένταση του φαινομένου, η ΕΕ επιχειρεί να αποσιωπήσει το γεγονός ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που καταλήγουν στα σύνορά της είναι ελάχιστοι συγκριτικά με τις ροές ανθρώπων σε χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Λιγότερο από το 20% των Σύρων προσφύγων φτάνουν στην Ευρώπη, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων που έχασαν τα σπίτια και τις οικογένειές τους καταλήγουν σε γειτονικές χώρες.
Ο στόχος λοιπόν των κυβερνήσεων του βορρά είναι κυρίως εκδικητικός επιθυμώντας να λειτουργήσει σαν αποτρεπτικό παράδειγμα γι άλλους πρόσφυγες και μετανάστες. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότερες από τις προτάσεις και τις αποφάσεις των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων παραβιάζουν κατάφορα τη συνθήκη της Γενεύης, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και σειρά οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακόμη δηλαδή και τα βασικά εργαλεία της αστικής δημοκρατίας, που δημιουργήθηκαν μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο αντιμετωπίζονται πλέον σαν «βαρίδια» από τις κυβερνήσεις και τους απανταχού δεξιούς ή «αριστερούς» θιασώτες της ΕΕ. Με την Γαλλία να βρίσκεται σε διαρκή κατάσταση έκτακτης ανάγκης και μερίδα του βρετανικού Τύπου να συγκρίνει τους πρόσφυγες με ποντίκια το σκηνικό αρχίζει να θυμίζει επικίνδυνα τα τέλη της δεκαετίας του 30, όταν οι οικονομικές ελίτ καλούνταν απλώς να αποφασίσουν σε ποιο στρατόπεδο του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου θα ποντάριζαν τις ελπίδες τους για έξοδο από την δομική κρίση του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος.