Του Περικλή Κοροβέση
Με αφορμή την εσθονική φιέστα και την ταύτιση ναζισμού και κομμουνισμού γράφτηκαν πολλά. Εγώ θα σταθώ σε μια εύστοχη τοποθέτηση του καλού φίλου και συναδέλφου Δ. Ψαρρά («Εφ.Συν.» 24.8.17).
Η αντικομμουνιστική παράτα της εσθονικής προεδρίας στηρίχτηκε σε ένα ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2009, όπου δεν γίνεται ταύτιση ναζισμού και κομμουνισμού, αλλά παραλληλισμός ναζισμού και σταλινισμού και όχι κομμουνισμού. Οι πολιτικές ή θρησκευτικές κινήσεις, κόμματα ή καθεστώτα δεν κρίνονται από το όνομά τους, αλλά από την πρακτική τους. Να δώσουμε μερικά παραδείγματα. Η Ιερά Εξέταση εξέφραζε τον χριστιανισμό;
Το «Ισλαμικό κράτος» είναι ερμηνεία του Κορανίου; Ο Μαρξ είχε σχέση με τον Πολ Ποτ της Καμπότζης; Και να προχωρήσουμε στις πολύπαθες λέξεις: κομμουνισμός ή σοσιαλισμός έχουν κανένα νόημα αποσαφηνισμένο ή πρόκειται για ακατοίκητες λέξεις, όπως υποστηρίζει ο Γ. Καλιόρης; Οποιος θέλει τις χρησιμοποιεί όπως του αρέσει. Και δεν υπάρχει κοπιράιτ.
Λέμε εν γένει φασισμός. Για τους πολιτικούς επιστήμονες και κοινωνιολόγους, δεν αρκεί αυτή η λέξη για να αναλυθούν όλα τα ολοκληρωτικά καθεστώτα. Τα εξετάζουν χωριστά και ένα ένα. Αλλο ο φασισμός του Μουσολίνι και άλλο ο ναζισμός του Χίτλερ. Το ίδιο ισχύει για τον Φράνκο ή τον Σαλαζάρ. Ή ακόμα για τους δικούς μας δικτάτορες Μεταξά και Παπαδόπουλο.
Μπορεί να έχουν κοινά χαρακτηριστικά και ίδιες ρίζες, εν προκειμένω τον καπιταλισμό που υπηρετούν, αλλά υπάρχουν και διαφορές που αν δεν εντοπιστούν χάνουν τη σημασία τους οι πολιτικές και οι κοινωνικές επιστήμες.
Και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη σύγχυση σαν αυτή του υπουργού Δικαιοσύνης της Εσθονίας, που υποστηρίζει πως δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ ναζισμού, φασισμού και κομμουνισμού («Εφ.Συν.» 31.8.17). Και αυτός ο αχταρμάς δεν είναι αθώος. Είναι μια θεωρία ολοκληρωτισμού, στρέφεται εναντίον της κοινωνίας ή του κοινού αγαθού της κλασικής αθηναϊκής δημοκρατίας.
Και εδώ ας κάνουμε μια μικρή αναφορά στον αντικομμουνισμό του Ψυχρού Πολέμου. Κατά την άποψή μου, η ΕΣΣΔ ουδέποτε απείλησε τη Δύση. Και αυτό φάνηκε καθαρά με το δόγμα της ειρηνικής συνύπαρξης επί Χρουστσόφ. Αυτό που απειλούσε τη Δύση ήταν τα ίδια τα κινήματα της κάθε χώρας και τα ισχυρά κομμουνιστικά κόμματα, ιδίως Ιταλίας και Γαλλίας.
Αυτός ήταν ο βασικός στόχος του αντικομμουνισμού. Και πράγματι στην πορεία του χρόνου οι καπιταλιστές τα κατάφεραν μια χαρά. Σε αυτό βέβαια συνέβαλε αποφασιστικά και η κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ. Η Κίνα δηλώνει πως είναι κομμουνιστική, υπάρχει μόνο ένα κόμμα που διοικεί αυτή την αχανή χώρα με έναν ολοκληρωτικό τρόπο.
Γιατί δεν έχουμε εδώ έναν νέο ψυχρό πόλεμο, αλλά έχουμε επενδύσεις; Ο καπιταλισμός διαθέτει μόνο μία ιδεολογία. Αυτήν του κέρδους και αδιαφορεί για το πολιτικό καθεστώς, φτάνει αυτό να είναι στην υπηρεσία του. Ας μην αρχίσουμε τώρα να μετράμε δικτατορίες που ουδέποτε ενόχλησαν τον «Ελεύθερο Κόσμο».
Και εδώ είναι ιδιαίτερα διαφωτιστική η μελέτη του Κώστα Λουλουδάκη/Ιουλιανού «Από το Τρίτο Ράιχ στην Ευρωπαϊκή Ενωση» (Εδόσεις «KΨΜ»). Αν θέλουμε να βρούμε τις ρίζες της σημερινής Ε.Ε., αυτές δεν βρίσκονται στον Διαφωτισμό, αλλά στη χιτλερική Γερμανία. Ο πρώτος πρόεδρος της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας ήταν ο νομικός Βάλτερ Χάλσταϊν.
Ο κύριος αυτός, με πλούσιο ναζιστικό παρελθόν, είχε ήδη επεξεργαστεί από το 1943 σχέδια για μια Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία που, όπως λέει ο Λουλουδάκης, «θα είχε κοινή εργατική πολιτική, κοινό νόμισμα, κοινές περιφερειακές αρχές, κοινές οικονομικές και εμπορικές συμφωνίες, με κοινή κεντρική τράπεζα, στο Βερολίνο».
Οι χώρες που προτάθηκε να ενταχθούν στη ναζιστική συνομοσπονδία ήταν η Ιταλία, η Γαλλία, η Δανία, η Νορβηγία, η Φινλανδία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Κροατία, η Σερβία, η Ελλάδα και η Ισπανία. Το ίδιο σχέδιο επανήλθε τροποποιημένο για την ΕΟΚ. Να μην κάνουμε και παραπάνω κόπο.
Αυτό που επισημαίνει ο συγγραφέας με πολύ καλά τεκμηριωμένα στοιχεία, και σε αυτό συμπίπτει και με άλλους ερευνητές, ήταν η ταχύτατη ανακύκλωση του χιτλερικού μηχανισμού από την τότε Δυτική Γερμανία. Το άσυλο που προσέφερε το Βατικανό σε εγκληματίες πολέμου. Το ξέπλυμα των ναζί εγκεφάλων από τον αμερικανικό στρατό που τους φυγάδευσε στις ΗΠΑ. Να σημειώσουμε ακόμα πως όλες οι υποθέσεις των εγκληματιών πολέμου που εκκρεμούσαν, μπήκαν οριστικά στο αρχείο. Και έτσι η ανώτερη φυλή διασώθηκε.
Αλλά δεν ήταν μόνο ο Χίτλερ που πίστευε στις ανώτερες φυλές. Την ίδια άποψη είχε και ο Τσόρτσιλ, αν και το διατύπωνε διαφορετικά: «Τα έθνη εκείνα που ομιλούν την αγγλική ως έθνη μοναδικά παγκοσμίως αυτεξούσια, υποχρεωτικά θα είναι και οι κυρίαρχοι πάνω σε άλλα έθνη του κόσμου».
Επιπλέον ήταν και θαυμαστής του Μουσολίνι: «Αν ήμουν Ιταλός, θα ήμουν με όλη μου την καρδιά μαζί σας, από την αρχή μέχρι το τέλος». Ισως να μην ήξερε πως στην Ιταλία δεν μιλούσαν αγγλικά. Αλλά και οι μεγάλοι έχουν τις αντιφάσεις τους.