Ευρύτατη συνάντηση νέων πολιτευτών της ΕΣΑ υπό τον Μ. Πηλιχό το βράδυ της 3ης Απριλίου 1974 σε σπίτι της Νέας Σμύρνης • Ποιοι έλαβαν μέρος στη συγκέντρωση • Οι όροι που έθεσαν οι πολιτευτές
Σε σπίτι της Νέας Σμύρνης, την 3η του Απρίλη του 1974 συγκεντρώθηκαν πολλοί νέοι πολιτική τις εποχής, από διάφορα κόμματα, κυρίως προερχόμενοι από το κέντρο και την ΕΡΕ και ήρθαν σε επαφή με 7μελές κλιμάκιο στρατιωτικών απεσταλμένων του Ιωαννίδη.
Η συγκέντρωση έγινε την Τετάρτη 3 Απριλίου 1974 στο σπίτι του κ. Άγγελου Μπρατάκου στη Νέα Σμύρνη. Μαζεύτηκαν περίπου 50, κατ’ άλλους 60 νέοι πολιτευτές των παλαιών κομμάτων (κυρίως της Ένωσης Κέντρου και της ΕΡΕ) ή νέοι με πολιτικές φιλοδοξίες.
Στη συγκέντρωση, σύμφωνα με ρεπορτάζ που βρίσκουμε στα “Επίκαιρα” της εποχής, παρέστησαν και επτά αξιωματικοί, στενοί συνεργάτες του Ιωαννίδη, με επικεφαλής τον τότε διοικητή της ΕΣΑ Μιχ. Πηλιχό.
Κατά μια εκδοχή ο συνταγματάρχης κ. Μιχ. Πηλιχός μετάφερε στους συγκεντρωμένους “χαιρετισμό του αρχηγού της Επαναστάσεως της 25 Νοεμβρίου 1973” και τους ανακοίνωσε ότι το καθεστώς θα τους χρησιμοποιήσει σύντομα σε πολιτικά πόστα “γιατί θέλει να εμπιστευθεί την Ελλάδα στους νέους”. Κατά την άλλη άποψη ο κ. Πηλιχός και οι αξιωματικοί που τον συνόδευαν ανακοίνωσαν στους συγκεντρωμένους ότι η “Επανάσταση” είναι έτοιμη να παραδώσει την εξουσία στους νέους ανθρώπους αν ήταν έτοιμοι να αντικαταστήσουν τους παλιούς πολιτικούς.
Μετά την σύντομη ομιλία του κ. Πηλιχού οι άλλοι αξιωματικοί ανακατεύτηκαν με τους συγκεντρωμένους και συζητούσαν μαζί τους την κατάσταση και τους τρόπους μεταβιβάσεως της εξουσίας από το Στρατό στις “νέες πολιτικές δυνάμεις”.
Ένας από τους πολιτευόμενους, ο κ. Πελέκης, έκανε κατά μια πληροφορία εντονότατες παρατηρήσεις στον κ. Πηλιχό γιατί οι επαναστάτες αξιωματικοί κρατούσαν χρόνια την “παρένθεση” ανοιχτή και δεν προχωρούσαν στην πολιτικοποίηση. Του είπε ακόμα ότι η κυβέρνηση Ανδρουτσοπούλου είχε αποτύχει οικτρά, με συνέπεια να υφίσταται μεγάλες ζημιές το έθνος.
Ο κ. Πηλιχός δεν έφερε αντιρρήσεις και μάλιστα βάσισε τα επιχειρήματα του στοότι πρέπει οι νέοι να βοηθήσουν την πολιτικοποίηση και στο γεγονός ότι οι παλαιοί είχαν χρεοκοπήσει.
Σε μια στιγμή ρωτήθηκε ο κ. Πηλιχός αν μπορούν να καλέσουν σε προσεχή συγκέντρωση κι άλλους νέους. Όταν ανεφέρθη το όνομα του κ. Χάρη Καρατζά είπε: “Αυτός είναι σκύλος Κανελλοπουλικός”. Για τον τέως υπουργό εργασίας κ. Μανωλόπουλο είπε: “Αυτός έστειλε επιστολή στον πρόεδρο – κ. Γκιζίκη – και ζητά να παραδοθεί η εξουσία στον Καραμανλή. Τι να τον κάνουμε λοιπόν;”
Άλλη πηγή υποστηρίζει πως στη συγκέντρωση οι αξιωματικοί της ΕΣΑ προσπαθούσαν περισσότερο να ακούσουν τις απόψεις των συγκεντρωμένων για το πολιτικό σκηνικό παρά να που τις δικές τους. Απέφυγαν να υποσχεθούν οτιδήποτε συγκεκριμένο για την υλοποίηση των ιδεών που εκτέθηκαν στη συγκέντρωση. Υπάρχει παράλληλα η πληροφορία ότι πολλοί από τους συγκεντρωμένους ζήτησαν από το καθεστώς να προχωρήσει σε μια ενθαρρυντική δημόσια δήλωση ότι βαδίζει η χώρα προς την πολιτικοποίηση σαν απαραίτητη προϋπόθεση για μια ανάλογη εκδήλωση των νέων, στην οποία θα εμπεριέχεται η υπόσχεση ότι θα βοηθήσουν το καθεστώς να επαναφέρει την ομαλή διακυβέρνηση.
Η κυβερνητική δήλωση κατά τις ίδιες πληροφορίες, πρόκειται να γίνει μέχρι την 21η Απριλίου 1974 αλλά λίγες μέρες μετά την συγκέντρωση ήταν κιόλας φανερό πως η 25η Νοεμβρίου δεν είχε την πρόθεση για την ώρα τουλάχιστον, να προχωρήσει. Και απλώς η συγκέντρωση έμεινε στο σημείο την ανταλλαγής απόψεων.
Το περίεργο είναι ότι στη συγκέντρωση αυτή δεν έγινε κανένας λόγος από τους παριστάμενους για τα γεγνότα του Πολυτεχνείου και τα βασανιστήρια της ΕΣΑ.
Ο μεγαλύτερος αριθμός συγκεντρωθέντων ήταν πρώην οπαδοί της ΕΡΕ αλλά και αρκετοί Κεντρώοι και Μαρκεζινικοί.
Μερικές μέρες μετά τη συγκέντρωση κυκλοφόρησε η πληροφορία ότι θα τοποθετηθούν σαν υφυπουργοί πέντε από τους συγκεντρωθέντες και ανάλογος αριθμός γενικών γραμματέων υπουργείων. Η λύση αυτή λέγεται δεν κρίθηκε ικανοποιητική από πολλούς, γιατί μετατίθεται πάλι για το άγνωστο μέλλον η δήλωση του καθεστώτος περί πολιτικοποίησης.
Σχετικά με το νόημα αυτής της συγκεντρώσεως πολλοί ισχυρίστηκαν ότι ήταν μια καλοπροαίρετη προσπάθεια να βγει η χώρα από το αδιέξοδο μετά την αποτυχία της προσπάθειας Μαρκεζίνη.
Ένας από εκείνους που πήραν μέρος στην συγκέντρωση δήλωσα στα Επίκαιρα της εποχής πως δεν κατάλαβε το σκοπό της συγκέντρωσης. Γνώριζε πως θα συναντηθούν εκεί για ένα ποτό με τους επιτελείς του Ιωαννίδη, αλλά σχημάτισε την εντύπωση ότι κάποιος ή κάποιοι, εν αγνοία ίσως και του ίδιου του οικοδεσπότη, θέλησαν με την συγκέντρωση αυτή να εξασφαλίζουν συγκεκριμένα πολιτικά οφέλη. Εκείνος έθεσε ωμά όπως είπε, την ερώτηση: “Πότε λοιπόν θα παραδώσετε την εξουσία στους νέους; Όταν γίνουν 50 χρονών;” Αλλά συγκεκριμένη απάντηση δεν έλαβε.
Ένας αξιωματικός είπε ότι αυτός θα υποστηρίξει στον “Αρχηγό” να αναθέσει υπουργεία αμέσως σε δύο νέους από τη Δεξιά και δύο από το Κέντρο και να επιφορτίσει μια ομάδα από αυτούς να καταρτίσει σχέδιο ομαλής επιστροφής σε μια μορφή Δημοκρατίας, χωρίς να ανησυχήσει ο Στρατός.
Αμέσως μετά, αλλεπάλληλα γεγονότα κάλυψαν τη συγκέντρωση και μόνο ένα περίπου μήνα αργότερα κάτι ανέφερε σχετικά σε μια εκπομπή της DW και το θέμα ξεχάστηκε και από τους ίδιους τους συγκεντρωθέντες.
*από τα “Επίκαιρα” της 12ης Σεπτεμβρίου 1974