Στον Γαλιλαίο του Μπρεχτ, ο ομώνυμος αντιήρωας έρχεται αντιμέτωπος με τον μαθητή του, εξοργισμένο που ο σπουδαίος άντρας έχει αποκηρύξει τη διδασκαλία του: «Δυστυχής είναι η γη που δεν γεννάει ήρωα», λέει. Η απάντηση του Γαλιλαίου είναι ήρεμη: «Δυστυχής είναι η γη που χρειάζεται έναν ήρωα». Συνεχίζει την εργασία πάνω στο χειρόγραφό του και το παραδίδει ολοκληρωμένο στον αποξενωμένο μαθητή του, που συνειδητοποιεί στο τέλος του έργου πως αυτό που ήταν πραγματικά σημαντικό, έχει επιτευχθεί. Οι ιδέες θα επιβιώσουν. Ο αείμνηστος φίλος και σύντροφός μου, ο ουρουγουανός δημοσιογράφος και ιστορικός Εδουάρδο Γκαλέανο, που πέθανε αυτή την εβδομάδα, ποτέ δεν αποκήρυξε τα πιστεύω του, δημοσίως ή κεκλεισμένων των θυρών. Ούτε πίστευε στους ήρωες.
Όλη η δουλειά του διαπερνάται από την ιδέα της μαζικής δημοκρατίας, όπου οι φτωχοί και καταπιεσμένοι επιτυγχάνουν τη χειραφέτηση μέσα απ’ την κοινή δράση για μικρούς ή μεγαλύτερους στόχους. Ο Γκαλέανο ήταν ένας σύγχρονος Σιμόν Μπολιβάρ που προσπαθούσε να πετύχει με την πέννα του, ό,τι κι ο απελευθερωτής με το σπαθί του: την ενότητα της ηπείρου τους, ενάντια σε παλιές και νέες αυτοκρατορίες. Μιλούσε για τις υπόγειες φωνές της Νότιας Αμερικής όταν οι στρατιωτικές δικτατορίες με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, συνέθλιβαν τη δημοκρατία στο μεγαλύτερο μέρος της. Μιλούσε γι’ αυτούς που βασανίζονταν, για τους ιθαγενείς που συντρίβονταν απ’ τη διττή καταπίεση της αυτοκρατορίας και των κρεολών ολιγαρχών.
Ήταν αισιόδοξος ή απαισιόδοξος; Συχνά και τα δύο, αλλά ποτέ δεν απελπιζόταν. Το δικαίωμα να ονειρεύεσαι, επέμενε, θα έπρεπε ν’ αναγράφεται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αυτή η πεποίθηση τον συνόδευσε με αμείωτη ισχύ σε όλη τη ζωή του. Είναι ορατή στα λυρικά του έργα για τη νοτιοαμερικάνικη ιστορία, μια ιστορία γραμμένη ως ποίηση: τρεις τόμοι με βινιέτες, κάθε μια εξ αυτών ένα μαργαριτάρι σ’ ένα εκθαμβωτικό περιδέραιο. Είναι παρούσα στη δημοσιογραφία του, απ’ τη Marcha της Ουρουγουάης του ’60, μέχρι τη La Jornada του σημερινού Μεξικού. Δεν ήταν ποτέ δογματικός, ήταν πάντα ανοιχτός στις καινούργιες ιδέες.
Μετά την τυραννία των στρατιωτικών δικτατοριών, συνειδητοποίησε πως ο ένοπλος δρόμος απεδείχθη καταστροφή, πως ήταν αδιέξοδη η τυφλή μίμηση της επανάστασης της Κούβας. Η γέννηση των νέων κοινωνικών κινημάτων και οι μπολιβαριανές νίκες ήταν γι’ αυτόν μια πηγή έμπνευσης και ενδιαφέροντος. Δεν ήθελε να δει τα παλιά λάθη να επαναλαμβάνονται. Όποτε συναντιόμασταν, αυτή η πεποίθηση ήταν πανίσχυρη μέσα του. Δεν ηττηθήκαμε απλά απ’ τον εχθρό, έλεγε, αλλά σ’ έναν βαθμό κι απ’ τους ίδιους μας τους εαυτούς. Οι επαναστάτες δεν είναι αλάνθαστοι.
Πηγή: Guardian
Μετάφραση: rednotebook.gr