Από τον Γιάννη Δημογιάννη
Oι ζωές μας διασταυρώθηκαν ένα βροχερό Σάββατο του Γενάρη, και από τότε έσμιξαν για πάντα. 300 περίπου εγκλωβισμένοι πρόσφυγες και μετανάστες, που αναγκάστηκαν, παρά τη θέλησή τους, να ζουν σε δύο εγκαταλειμμένα εργοστάσια – ποντικότρυπες, την Αβέξ και το Λαδόπουλο. Σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης, που παραπέμπουν στις πιο μαύρες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας. Χωρίς την παραμικρή συμπαράσταση και το ενδιαφέρον καμίας εξουσίας. Άνθρωποι χωρίς ταυτότητα και δικαιώματα. Όσο για το «αμάρτημά» τους, φαντάζει τραγικό… Ξεριζώθηκαν από τις εστίες τους βίαια, επειδή απλά πίστεψαν σε κάποιες κάλπικες υποσχέσεις, κι ύστερα διέσχισαν τη μισή Υφήλιο, μέχρις ότου εγκλωβιστούν στον τόπο μας, αναγκασμένοι να ζουν ξεχασμένοι, σαν ρακοσυλλέκτες και τρωγλοδύτες. Δίπλα ακριβώς στις καλό-σιδερωμένες μας ζωές!
Η «Κίνηση για τα δικαιώματα των προσφύγων και μεταναστών», σε αγαστή συνεργασία με την «Αλληλέγγυα πόλη», καθώς και άλλες συλλογικότητες της Πάτρας, δεν θα μπορούσαμε να προσπεράσουμε το συντελούμενο Ναυάγιο. Kαι εννοώ το ναυάγιο, που εμείς, σαν κοινωνία, τους κεράσαμε, μετά τις τόσες φουρτούνες που γλύτωσαν. Γι’ αυτό, και από την πρώτη στιγμή, σταθήκαμε αλληλέγγυοι στο πλευρό των προσφύγων και μεταναστών. Αντικρίσαμε το μέγεθος του προβλήματος, αλλά κυρίως τη δικιά μας ευθύνη: Σηκώσαμε τα μανίκια, και καλύψαμε, όσο το επέτρεπαν οι δυνάμεις μας, όλες τους τις ανάγκες. Ένδυση, υπόδηση, είδη καθαριότητας και υγιεινής, φάρμακα, ιατρική συνδρομή, προμήθειες για το καθημερινό φαγητό. Και κάθε Σάββατο, το ραντεβού μας, ήταν σταθερό. Όσο για το αποτέλεσμα της προσπάθειάς μας; Από το ταπεινό μας καζάνι, μοιράστηκαν περισσότερες από 2500 μερίδες ζεστό φαγητό, το οποίο μαγειρεύαμε και τρώγαμε πάντα, όλοι μαζί. Κοντολογίς, ένα σύνολο δράσεων, που πραγματοποιήθηκαν, χάρη στην ένθερμη αλληλεγγύη και συμπαράσταση των φίλων, αλλά και των συμπολιτών μας. Ένας πραγματικός θρίαμβος της «κοινωνίας των πολιτών», η απόλυτη δικαίωση της «οικονομίας των φτωχών», και συνάμα, η πιο ηχηρή απάντηση, σε όσους κρύβονταν πίσω από φθηνά προσχήματα και δημαγωγικές δικαιολογίες, ώστε να μην αναλάβουν τις ευθύνες τους.
Ταυτόχρονα, βέβαια, ήταν επιλογή και καθήκον μας, να ασκήσουμε αδιαπραγμάτευτη και δυναμική κριτική, ώστε οι Άρχοντες ν’ ανταποκριθούν εν τέλει, στο ρόλο που τους αναλογεί. Το αίτημά μας, σαφές και απολύτως τεκμηριωμένο: Οι ταγοί όφειλαν να βάλουν πλάτη, με τις υποδομές και τους πόρους που διαθέτουν, ώστε οι εγκλωβισμένοι πρόσφυγες και μετανάστες να ζουν σε συνθήκες, που αρμόζουν σε ανθρώπους, και όχι σε απόκληρους ή επαίτες. Σαν πολίτες, πάντως, οφείλουμε να παραδεχτούμε πως, σε τούτο τον πολύμηνο αγώνα, συχνά ξεπεράσαμε τα όρια των δυνατοτήτων και των αντοχών μας, οπότε νομοτελειακά φτάσαμε σ’ ένα αδιέξοδο, λόγω της φύσης και έντασης των προβλημάτων. Αυτή η πραγματικότητα ήταν και ο σημαντικότερος λόγος, που οργανώσαμε μέσω του διαδικτύου, μία πρωτοβουλία ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης, ώστε όλοι οι πολίτες να μάθουν τι συμβαίνει στην Ειδομένη της Πάτρας. Να μάθουν, ώστε κανείς να μην πει «δε γνώριζα», «δεν ήξερα». Μία πρωτοβουλία δημοσιοποίησης, η οποία δυστυχώς απαξιώθηκε και παρερμηνεύτηκε από τους γραφικούς Αλεξανδρείς.
Συμπερασματικά, αποδείχθηκε πως δεν υπήρχε άλλη διαθέσιμη επιλογή ή λύση. Σε όλες τις επανειλημμένες μας παρεμβάσεις, βλέπαμε ξανά και ξανά, πως η μοναδική ελπίδα απεγκλωβισμού από το συγκεκριμένο αδιέξοδο θα προέκυπτε από την εμπλοκή του Δήμου Πατρέων, και κατ’ εξοχήν, από την παρέμβαση του ιδίου του δημάρχου της πόλης, ο οποίος πολλάκις και εμπράκτως έχει αποδείξει την ευαισθησία, αλλά και την πολιτική βούληση, για την αποτελεσματική διαχείριση ενός παρόμοιου πολύπλοκου προβλήματος. Όσο για την κριτική μας, υπήρξε αμερόληπτη και, θέλω να πιστεύω, δίκαιη, ακόμη και αν αφορούσε τον δήμαρχο προσωπικά, επιδιώκοντας, άμεσα και ολοκληρωμένα, να ξεπεραστούν τα κωλύματα και οι συνήθεις δυσλειτουργίες, λόγω γραφειοκρατίας. Γι’ όλους εμάς, το πρόβλημα, παρέμεινε, στην ουσία του, πρωτίστως ανθρωπιστικό, αλλά ταυτόχρονα και βαθύτατα πολιτικό, οπότε κάποιος θα ’πρεπε να κόψει τον Γόρδιο Δεσμό της Ελληνικής κακοδαιμονίας. Εμείς, από τη μεριά μας, πράξαμε το αυτονόητο. Εργαστήκαμε παθιασμένα για 6 ολάκερους μήνες, γνωστοποιήσαμε το πρόβλημα σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, κρίναμε όσους νέμονται την εξουσία, αλλά στο φινάλε, σηκώσαμε τα χέρια, περιμένοντας υπομονετικά, μέχρις ότου οριστεί το πολυπόθητο ραντεβού, από την πλευρά του Δήμου. Και το ραντεβού με το δήμαρχο της «καρδιάς» μας – μαχόμενος καρδιολόγος γαρ – τελικά ορίστηκε, και κλείστηκε στην ώρα του. Και εκεί, στο γραφείο του δημάρχου δηλαδή, – το παραδέχομαι ανεπιφύλακτα – ζήσαμε μία σπάνια, και αναπάντεχη έκπληξη. Γιατί ο Κ.Πελετίδης, αφού πρώτα άκουσε προσεκτικά τις απόψεις μας, στάθηκε στο ύψος της πολιτικής του ευθύνης, ανταποκρινόμενος πλήρως στη μεγάλη πρόκληση. Προτείνοντας λύσεις, προσεκτικά και μεθοδικά μελετημένες και σχεδιασμένες, ώστε να αποφευχθούν πολλοί επικίνδυνοι κάβοι.
Η συζήτησή μας αποκάλυψε για κάθε ζητούμενο, και από μία αξιόπιστη πρόταση. Οι δράσεις, δε, δρομολογούνται άμεσα, παρέχοντας μία συνολική διευθέτηση, στο συγκεκριμένο μέτωπο. Που πρακτικά σημαίνει: 1) Οριοθετείται χώρος που θα γίνει υπνωτήριο, πολιτισμένο και αξιοπρεπές. 2) θα οριστεί το καταλληλότερο σημείο, ώστε να γίνουν Τούρκικες τουαλέτες, οι οποίες πρέπει απαραιτήτως να συνδεθούν με το αποχετευτικό δίκτυο της πόλης. 3) Θα τοποθετηθούν οι κατάλληλες ντουζιέρες, και θα παρέχονται σε τακτά διαστήματα, όλα τα απαραίτητα είδη υγιεινής, καθώς και όσα χρειαστούν για την ένδυση και την υπόδηση τους. 4) Θα τοποθετηθούν οι κατάλληλες ντουζιέρες, για την υγιεινή τους. 5)Θα υποστούν όλοι τη διαδικασία της ιατρικής εξέτασης, με σκοπό να απολυμανθούν όσοι το χρήζουν, ενώ όλοι να παραλάβουν καθαρά και απολυμασμένα ρούχα. 6) Τακτοποιείται, τέλος, οριστικά η τακτική, μεσημεριανή σίτισή τους! Γιατί κανείς άνθρωπος δε θρέφεται μόνον, ένα Σάββατο.
Πέραν, όμως, από τα προηγούμενα, έπρεπε, κατά άμεση προτεραιότητα, ν’ αρχίσει η κολοσσιαία επιχείρηση αποκομιδής τόσο των σκουπιδιών, όσο και των λοιπών βιομηχανικών αποβλήτων, που, εδώ και χρόνια, είχαν συσσωρευτεί στο εργοστάσιο του Λαδόπουλου, καθιστώντας έτσι τη ζωή των συνανθρώπων μας, μαρτυρική. Όσον αφορά, τώρα, το σχεδιασμό της δράσης ήταν, όντως, τέλειος, και κυρίως αποφασιστικός. Όλο το προσωπικό καθαριότητας του δήμου, μαζί με τα περισσότερα απορριμματοφόρα της πόλης θα συμμετείχαν στην επιχείρηση «Κάθαρση». Ή, όπως την αποκάλεσε και ο δήμαρχος, ένα «Ντου» καθαριότητας και απολύμανσης, στο οποίο – πρωτόγνωρο «ανέκδοτο» για τα Ελληνικά δρώμενα – ο ίδιος θα συμμετείχε σαν ισότιμος εργάτης, δίνοντας έτσι στους υπαλλήλους, όχι μονάχα το παράδειγμα, αλλά την καλύτερη απάντηση απέναντι στα στερεότυπα, και τις όποιες πιθανές κωλυσιεργίες, λόγω γραφειοκρατίας.
Μέχρις ότου φτάσαμε στο πρωί της 28ης Ιουλίου. 7.00 το πρωί, στην πιο βροχερή καλοκαιρινή μέρα, λες και ο ίδιος ο καιρός συμμάχησε, ώστε να μην καθαρίσει η Κόπρος του Λαδόπουλου. Γιατί περί αυτού επρόκειτο. Πλην όμως, εκείνο το πρωινό, γράφτηκε μία ιστορική μέρα, για την Πάτρα. Τα νούμερα και οι φωτογραφίες κραυγάζουν. Μονάχα το πρωί της 28ης, 14 μεγάλα φορτηγά (μέχρι και τετραξονικά), τίγκαραν από σκουπίδια και απόβλητα, ενώ 2 βυτιοφόρα του δήμου, με νερό και ειδικό απολυμαντικό, καθάρισαν τον τόπο!!! Θα έπρεπε, εδώ, να βλέπατε τους εργάτες καθαριότητας, ντυμένους σαν αστακούς, με ειδικές στολές και μάσκες, να εργάζονται με αυταπάρνηση, που σπάνια συναντιέται. Λογικά, τα μάτια τους εκείνη τη μέρα, θα είδαν και θα έγραψαν πολλά. Όσο για τον ίδιο τον Πελετίδη, τα λόγια ωχριούν μπροστά στην υπογραφή που έβαλε, σε μία τέτοια Ιστορική στιγμή για την πόλη ∙ ενδεχομένως και για την κοινωνία μας ολόκληρη. Διότι, στις 28 του Ιούλιου, αυτή η στοχευμένη επιχείρηση «Κάθαρσης» ήταν όχι μονάχα ένα τρανταχτό ράπισμα σε κάθε ρατσιστικό στερεότυπο, αλλά πέραν αυτού, ένα σπάνιο υπόδειγμα πολιτικού ήθους. Η εξήγηση προβάλλει εύλογη: ο Πελετίδης αποφάσισε να φορτωθεί στις πλάτες του, τη συνολική διευθέτηση του μεταναστευτικού προβλήματος της Πάτρας, με δεδομένη την αρνητική αντίδραση μίας κυβέρνησης, που κατάντησε υπηρέτης ξένων αφεντάδων.
Η 28η κύλησε στο μύλο του χρόνου. Η βροχή ξέπλυνε τελικά το στοιχειωμένο εργοστάσιο. Όσο για τους μετανάστες, παρακολουθούσαν το «δρώμενο», κι ύστερα έκλαιγαν μπροστά μου, σαν μικρά παιδιά. Ήταν, βλέπεις, που κι αυτοί δεν μπορούσαν να χωρέσουν ότι, έπειτα από τόσους μήνες, θα κοιμούνταν σ’ έναν καθαρό χώρο, αντί για τα ποντίκια και τα τρωκτικά, που έγιναν η δεύτερη οικογένειά τους. Πέρα, λοιπόν, από την οποιαδήποτε κριτική ή αμφισβήτηση, απέναντι στις πολιτικές του επιλογές, ο Κ.Πελετίδης, απέδειξε έμπρακτα στις 28 του Ιούλη, ποιο πραγματικά είναι το μέγεθος της Ποντιακής του τιμής… Κοίταξε μέσα στα μάτια, τους κατατρεγμένους μετανάστες και είπε: ¨Εγώ, είμαι εδώ». Η καλύτερη, ίσως, εκδοχή της Ελληνικής καρδιάς.