Από τον Δημήτρη Κούλαλη
Είναι κοινός τόπος ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε έναν εργοδοτικό παράδεισο.
Τα αφεντικά, μικρά-μεσαία-μεγάλα, ελέω Μνημονίου, προσδεμένα πάντα, ως λούμπεν στοιχεία, στο ευρωενωσιακό άρμα, επιβάλλουν τους δικούς τους όρους στο παιχνίδι καταστρατηγώντας όλα τα εργασιακά δικαιώματα κάτω απ’ την ομπρέλα της «εθνικής σωτηρίας».
Δυστυχώς, όμως, η αυθαιρεσία της εργοδοσίας και η εξακόντιση της ανεργίας (25%) δεν αποτελούν μόνο ελληνικό φαινόμενο.
Τα ίδια συμβαίνουν παντού· κυρίως, μιλώντας για την Ευρώπη, στις (πάλαι ποτέ) βιομηχανικές χώρες, λόγου χάρη στην Ιταλία, όπου το ποσοστό ανεργίας στους νέους αγγίζει το 37% ή στο Ην. Βασίλειο, όπου σύμφωνα με τον Guardian, σε πολλές περιοχές της επικράτειας, πάνω από το 50% των ατόμων ηλικίας 16-24 ετών είναι άνεργοι.
«Μόνο ένας ανόητος δεν γνωρίζει πως οι κατώτερες τάξεις πρέπει να διατηρούνται φτωχές. Αλλιώς, δεν θα γίνουν ποτέ εργατικές», έγραφε ο κλασικός φιλελεύθερος στοχαστής, Τζον Στιούαρτ Μιλ πριν από μερικούς αιώνες.
Φαίνεται ότι οι ολετήρες του παγκόσμιου κοινωνικού ιστού το γνωρίζουν πολύ καλά αυτό.
Πριν από λίγους μήνες, στο Νταβός της Ελβετίας -πού αλλού;- οι ηγέτες των χωρών που αντιπροσωπεύουν το 65% του συνολικού εργατικού δυναμικού συναντήθηκαν προκειμένου να συζητήσουν την επερχόμενη τέταρτη βιομηχανική επανάσταση. Ηγουν, την πλήρη εισαγωγή της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης στην παραγωγική διαδικασία.
Εκ πρώτης όψεως, εντός του καπιταλιστικού πλαισίου, δεν βρίσκει κανείς κάτι το μεμπτό. Ωστόσο, αν ανατρέξουμε στο πόρισμα της έκθεσης που δημοσιοποιήθηκε μετά τη συνάντηση, με τίτλο «The future of jobs: employment, skills and work strategy for the fourth Industrial Revolution», θα διαπιστώσουμε -σε αδρές γραμμές- ότι η επέλαση των ρομπότ στην αγορά εργασίας θα έχει αποτέλεσμα σε βάθος δεκαπενταετίας να χαθούν ως πλεονασματικές περίπου 7,1 εκατ. θέσεις απασχόλησης, ενώ, αντισταθμιστικά, θα δημιουργηθούν 2,1 εκατ. θέσεις. Μιλάμε, λοιπόν, για απώλεια 5 εκατ. εργαζομένων.
Το τραγελαφικό της όλης υπόθεσης είναι ότι οι ίδιοι παραδέχονται πως «χωρίς επείγουσα και στοχευμένη δράση σήμερα για τη διαχείριση της κοντινής αυτής μετάβασης (…) οι κυβερνήσεις θα (…) αντιμετωπίσουν αυξανόμενη ανεργία και ανισότητες» (Κλάους Σβαμπ, ιδρυτής και πρόεδρος του WEF).
Αλλά, αλήθεια, ποιος πιστεύει ότι αυτοί που βάφτισαν τον εργασιακό μεσαίωνα ανάπτυξη, μαζί με τις κυβερνήσεις εντολοδόχους τους, θα ενδιαφερθούν για τους ανέργους;
Η τεχνολογία από μόνη της δεν είναι ούτε κακή ούτε καλή. Οταν, όμως, τίθεται στην υπηρεσία εξυπηρέτησης του κέρδους το μόνο που μπορεί να αποδώσει είναι φτώχεια και ανισότητα.
Ανισότητα μεταξύ εργαζομένων, κρατών, φύλων, με μόνο σκοπό να αλλάξει η μορφή της δουλειάς: «Δουλειά οπουδήποτε, δουλειά οποτεδήποτε».
Αυτός είναι ο τρόπος σκέψης των ισχυρών.
Δεν τους ενδιαφέρει αν στην Ευρώπη των «28» αυτή τη στιγμή 22 εκατ. άνθρωποι είναι άνεργοι. Ούτε αν στην Αμερική, εταιρείες-κολοσσοί, όπως οι γνωστές σε όλους μας «hp», «Microsoft» και τόσες άλλες, στέλνουν χιλιάδες εργαζομένους στην ουρά του ταμείου ανεργίας.
Οχι, αυτό δεν τους νοιάζει.
Για τους εκφραστές του υλικού σολιψισμού που αδηφάγα, υποτάσσοντας την ανθρωπότητα στις ρυθμίσεις της εξουσίας τους, θρέφουν τις αρπακτικές τους ορέξεις, οι 50 χιλιάδες Γάλλοι που προστέθηκαν μόνο τον περασμένο Αύγουστο στα μητρώα του γαλλικού ΟΑΕΔ ή τα 4 εκατ. νέοι κάτω των 25 που αντιμετωπίζουν το φάσμα της ανεργίας στην Ε.Ε. δεν αποτελούν τίποτα περισσότερο από «παράσιτα».
Ασήμαντες κουκκίδες στον χάρτη ενός κόσμου όπου οι «μεγάλοι» δεν καταπατούν μόνο κάθε έννοια εργατικού δικαίου, αλλά ετσιθελικά προσπαθούν να επιβάλουν τον αυτοπροσδιορισμό του υποκειμένου μέσα στα δικά τους σαδιστικά καλούπια.
Μόνο οι κεκοιμημένοι αφελείς ή οι ευπειθείς βαλέδες της Δεξιάς, που λέει και ο Ροβήρος Μανθούλης, δεν αντιλαμβάνονται ότι η διαδικασία της «επισφαλειοποίησης», σε συνδυασμό με την «ανάγκη αξιοποίησης» (sic) των δημόσιων αγαθών με μόνο σκοπό το κέρδος, όπως η νέα συμφωνία για το εμπόριο υπηρεσιών (TISA), στοχεύουν στον ολικό εκβαρβαρισμό του ανθρώπου.
Δεν θέλουν εργαζομένους, θέλουν δούλους. Ρομπότ, που πειθήνια θα υπακούν και θα σωπαίνουν μπροστά στην αθλιότητα.
Άλλωστε, «στο μυαλό ήταν πάντα ο στόχος».
Πάντα, εκεί· στην αυτοαναγνώριση του προσώπου μόνο εντός του νεοφιλελεύθερου πλαισίου, εν είδει ενός ασφαλούς τρόπου επιβίωσης, έτσι ώστε να διαρραγεί έστω και αυτή η ισχνή ταξική συνοχή και να καμφθούν ακόμη και οι τελευταίες εστίες αντίστασης.
Υπάρχουν, βέβαια, και εκείνοι, πνευματικά αμβλύωπες, που πιστεύουν ότι παραχωρώντας την ελευθερία τους θα εξασφαλίσουν την ασφάλεια και την ομαλότητα στη ζωή τους.
Φευ! Πάντα υπήρχαν τέτοιοι.
Οι δέλτοι της Ιστορίας, όμως, δεν τους κατέγραψαν πουθενά.
«Μπορείς να αδιαφορείς για τα πάντα», έγραφε στη «Φαινομενολογία της αντίληψης»* ο Μερλό Ποντί, «να αισθάνεσαι αυτόνομος, να κλείνεις τα μάτια, η φυσική και κοινωνική τάξη θα συνεχίσει να είναι εκεί. Οσες ψευδείς πραγματικότητες και αν δημιουργήσεις, η αληθινή στην οποία ζούμε όλοι λειτουργεί πάντα ως κριτήριο». Εμείς, απλώς προσυπογράφουμε.
*Νήσος, 2016