Όταν τα βιβλία δίνουν τη θέση τους στα ναρκωτικά, τότε νικάει το έρεβος». Η φράση ανήκει σε κάτοικο της πλατείας Εξαρχείων.
Το εμβληματικό βιβλιοπωλείο, «Bibliotheque», πολιορκημένο από «ναρκοντελιβεράδες», αναγκάζεται να εγκαταλείψει την πλατεία, που μετατρέπεται σε «μαύρη τρύπα» που καταπίνει κατοίκους και καταστηματάρχες. Το «Έθνος της Κυριακής», απ’ όπου αναδημοσιεύουμε, μίλησε με εργαζομένους καταστημάτων που έζησαν τη «μετάλλαξη»
Οι μαφίες των ναρκωτικών «κερδίζουν» την ιστορική γειτονιά και διώχνουν τους ανθρώπους της. Η πλατεία θα χάσει μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες μία εστία πολιτισμού, σημείο αναφοράς για όλους τους βιβλιόφιλους Εξαρχειώτες. Το «Bibliotheque» μεταφέρεται από τη συμβολή των οδών Θεμιστοκλέους και Βαλτετσίου σε άλλο σημείο, μακριά από αυτούς που του κόβουν το «οξυγόνο».
«Είμαστε λίγοι. Αλλά έχουμε διαρκώς την πόρτα μας ανοιχτή, για να μπαίνει και να βγαίνει όποιος θέλει. Είμαστε εξαρτημένοι. Από τις λέξεις, τους ήχους, τις εικόνες, τις μυρωδιές», έγραφαν παλιότερα οι διαχειριστές του. Δυστυχώς, οι μυρωδιές των βιβλίων «σκεπάστηκαν» από τη μυρωδιά του καμένου ξύλου, που πήγαζε από τις φωτιές που άναβαν κατά καιρούς διακινητές, ακριβώς έξω από το κατάστημα.
«Φέτος το φλουρί στην πλατεία το κέρδισαν οι ναρκομαφίες», έγραψε ένας Εξαρχειώτης στο Facebook. Το 2020 δεν φέρνει μόνο τη φυγή τoυ «Bibliotheque» αλλά και το λουκέτο του γνωστού εστιατορίου «Εξ Αρχής», το οποίο βρίσκεται απέναντι από το βιβλιοπωλείο, στην «καρδιά» της πλατείας. Το μαγαζί «πολιορκούνταν», επίσης, από «ντελιβεράδες» ουσιών και εμπόρους, οι οποίοι έστηναν υπαίθριο παζάρι δίπλα από τα τραπέζια. Οι περίπου 15 εργαζόμενοι του εστιατορίου έκαναν «μαύρα» Χριστούγεννα.
Οι ιδιοκτήτες του μαγαζιού αποχαιρέτησαν την Πρωτοχρονιά πελάτες και φίλους, με ένα σύντομο κείμενό στη σελίδα του «Εξ Αρχής» στο Facebook: «Ήρθε η ώρα να σας αποχαιρετήσουμε, με τις καλύτερες ευχές μας για τη νέα χρονιά, μακάρι να ξαναβρεθούμε κάπου αλλού. Σε όλους τους ωραίους ανθρώπους που γνωρίσαμε αυτά τα εφτά χρόνια, σε όλους όσους μας έφερε το Εξ Αρχής πιο κοντά, ευχόμαστε τα καλύτερα. Αντίο».
Το εστιατόριο «Εξ Αρχής»
Τα κατεβασμένα ρολά έμειναν πίσω για να υπενθυμίζουν την «απώλεια». Το «Εξ Αρχής» άρχισε να «πνίγεται» οικονομικά όταν η πλατεία πέρασε στα χέρια της ναρκομαφίας, με συνέπεια να μην υπάρχει πια η λεγόμενη «περατζάδα». Η χαριστική βολή ήρθε το καλοκαίρι, περίοδος που το κατάστημα -υπό κανονικές συνθήκες- κέρδιζε έσοδα που το κρατούσαν «όρθιο» και το χειμώνα.
Ο τζίρος του περασμένου καλοκαιριού ήταν ο χειρότερος των τελευταίων ετών. Και αυτό διότι οι τουρίστες εγκατέλειψαν την πλατεία. Οι πληροφορίες που είχαν οι ξεναγοί και οι ταξιδιωτικοί πράκτορες για πολλά κρούσματα ληστειών είχαν ως αποτέλεσμα να προτιμώνται άλλες περιοχές του κέντρου. Ο χειμώνας που ακολούθησε ήταν εξίσου δύσκολος και κάπως έτσι το εστιατόριο, με τις καλές κριτικές και το ποιοτικό φαγητό, «λύγισε».
Το «Εξ Αρχής» είναι το πέμπτο κατάστημα της πλατείας που κλείνει τα τελευταία χρόνια. Ένα από τα πιο «εκκωφαντικά» λουκέτα ήταν αυτό του ιστορικού «Φλοράλ», του καφέ που ήταν «πολιτογραφημένο» στα Εξάρχεια. Ο πολυχώρος έκλεισε το 2016 και έκτοτε η εμβληματική γωνία, στο ισόγειο της περίφημης «μπλε πολυκατοικίας», παραμένει έρημη. Ο τελευταίος ιδιοκτήτης του έκανε λόγο για «συμμορίες ναρκωτικών που αποθαρρύνουν κάθε πρωτοβουλία που δεν είναι εναρμονισμένη με τα μέτρα τους». Την ίδια τύχη είχε και ένα καλαίσθητο κοκτέιλ-μπαρ στον ίδιο δρόμο, το οποίο έκλεισε πριν από περίπου δύο χρόνια, χωρίς να ανοίξει στη θέση του κάποιο άλλο μαγαζί.
Διακινητής στο πόστο του, μπροστά από τα καταστήματα
Η ιστορική πλατεία άρχισε να αλλάζει «χαρακτήρα» σταδιακά. Τον τελευταίο χρόνο, ωστόσο, οι έμποροι και οι διακινητές ναρκωτικών «επιβλήθηκαν». Το «Έθνος της Κυριακής» μίλησε με εργαζομένους καταστημάτων που έζησαν τη «μετάλλαξη» και δέχτηκαν να περιγράψουν την κατάσταση, υπό τον όρο της ανωνυμίας, για να μη δεχτούν -όπως λένε- «αντίποινα»:
«Οι έμποροι έχουν μοιράσει την πλατεία. Οι Αλβανοί έχουν την πρωτοκαθεδρία. Σκληροί παίχτες, όμως, είναι και Αφγανοί, Αλγερινοί, Τυνήσιοι και Μαροκινοί. Όταν μία ομάδα προσπαθεί να επεκτείνει το πόστο της, τότε ξεσπούν άγριες συμπλοκές. Υπάρχουν έμποροι ναρκωτικών που κυκλοφορούν με όπλα. Ομάδες αναρχικών προσπαθούν να διώξουν τους διακινητές αλλά μάταια. Οι αναρχικοί βγαίνουν με ρόπαλα, τους κυνηγάνε, εκείνοι φεύγουν για λίγο και μετά επιστρέφουν στα πόστα τους».
Αριστερά το Φλοράλ όπως είναι σήμερα. Δεξιά όπως ήταν πριν το λουκέτο
Οι περισσότεροι καταστηματάρχες προσπαθούν με δυσκολία να ανταπεξέλθουν. «Μην μπλέκετε. Θα μας κάψουν το μαγαζί», είναι η συνηθέστερη φράση που μπορεί να ακούσει κάποιος. Τι γίνεται όμως με τις συλλήψεις διακινητών που ανακοινώνει η Αστυνομία; «Υπήρχαν ημέρες τους τελευταίους μήνες που η Αστυνομία έκανε συλλήψεις ακόμα και δύο φορές την ημέρα.
Συλλήψεις, όμως, καθόλου αποτελεσματικές. Βλέπαμε άτομα να συλλαμβάνονται το πρωί και το βράδυ (ή την επόμενη ημέρα) να είναι στα πόστα τους, σαν να μη συνέβη τίποτα. Στις περιπτώσεις που δεν επιστρέφει το ίδιο άτομο στο πόστο του, τότε τα κυκλώματα το αντικαθιστούν αμέσως. Είναι γι’ αυτούς αναλώσιμοι. Έχουν επιστρατεύσει και ανήλικους. Πιτσιρίκια 15 και 16 ετών».
Τα κυκλώματα αποθηκεύουν ναρκωτικά και λαθραία τσιγάρα σε κάθε πιθανό και απίθανο σημείο: «Μια φορά καθώς πάρκαρα το αυτοκίνητό μου για να πάω στη δουλειά, ακούω κάποιον να μου φωνάζει: ‘Μην το βάζεις εδώ’. Αφού έκανα λίγο πιο μπροστά και κατέβηκα κάτω, διαπίστωσα ότι πατούσα με το αυτοκίνητο ένα σιδερένιο καπάκι της ΕΥΔΑΠ. Το άτομο που μου φώναζε είχε κρύψει κάτω από αυτό κούτες με λαθραία τσιγάρα, με αποτέλεσμα να του εγκλωβίζω το εμπόρευμα. Τα ναρκωτικά τα κρύβουν στα ρολόγια της ΔΕΗ, πάνω σε τέντες, μέσα σε φυτά».
Οι «ναρκοντελιβεράδες» συχνά κοιτούν με… μισό μάτι τους εργαζομένους στα μαγαζιά, θεωρώντας ότι μπορεί να τους καταγγείλουν στην Αστυνομία: «Καμιά φορά φεύγω από τη δουλειά αργά το βράδυ και μέχρι να φτάσω στο αυτοκίνητο κοιτάω πίσω με την άκρη του ματιού μου. Δεν είναι και δύσκολο να τους αγριέψεις. Θυμάμαι ότι είχαν χτυπήσει έναν Ιάπωνα τουρίστα, ο οποίος ήταν πασιφανές ότι δεν έχει καμία σχέση με τα Εξάρχεια, γιατί έβγαλε σέλφι με τη γυναίκα του στην πλατεία. Πως λοιπόν να μην μαραζώσει η περιοχή; Το νέο φαινόμενο είναι να νοικιάζονται με Airbnb σπίτια, οι ιδιοκτήτες των οποίων πηγαίνουν να ζήσουν σε άλλες περιοχές».
«Τα Εξάρχεια δεν θα φτιάξουν ξαφνικά»
Το οξύμωρο είναι ότι το ασταμάτητο εμπόριο ναρκωτικών γίνεται στην περιοχή με τις ισχυρότερες αστυνομικές δυνάμεις. Η επιμελήτρια εκδόσεων, Γιούλα Κουγιά, η οποία είναι κάτοικος Εξαρχείων εδώ και 38 χρόνια, εξηγεί στο «Έθνος της Κυριακής» ότι «ο Δήμος έχει κάνει προσπάθειες στην πλατεία, ωστόσο, αυτές πέφτουν δυστυχώς στο κενό. Καθάρισαν, φύτεψαν δέντρα, αναμόρφωσαν το άγαλμα. Λίγο μετά έγιναν όλα ρημαδιό.
Ο υποφωτισμός είναι, επίσης, ένα θέμα. Όσες φορές και να αλλάξουν οι λάμπες από τα συνεργεία του Δήμου, αυτοί που λυμαίνονται την πλατεία τις σπάνε για να κάνουν αθέατοι τις συναλλαγές τους. Πέραν αυτών, όμως, εκτιμώ ότι έχει γίνει μία αρχή για να γίνει αντιληπτό ότι η περιοχή υπακούει στους νόμους. Πέρασαν πολλά χρόνια για να φτάσουν στα Εξάρχεια στην κατάσταση που βρίσκονται σήμερα. Συνεπώς με την ίδια χρονική ευρύτητα θα επανέλθουν, εάν ποτέ επανέλθουν, σε μία υγιή κατάσταση. Όταν χτίζεται επί χρόνια ένα χάος, καταλαβαίνεται ότι τα προβλήματα έχουν ριζώσει και έχουν αποκτήσει πολλά παρακλάδια».
Η κ. Κούγια εξηγεί τις… ιδιαιτερότητες της περιοχής: «Δεν έχουμε ταχυδρομείο, ενώ εάν θες να βρεις ΑΤΜ πρέπει να πας μέχρι το Κολωνάκι ή μέχρι την Ομόνοια. Μέχρι πρότινος όταν γινόταν ένα τροχαίο στο δρόμο κάτω από το σπίτι μου, οι εμπλεκόμενοι οδηγοί έπρεπε να μετακινήσουν με κάποιο τρόπο τα οχήματά τους στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, προκειμένου να επιληφθεί του περιστατικού η Τροχαία. Ευτυχώς, τουλάχιστον αυτό έχει αλλάξει και η Τροχαία πλέον έρχεται όταν την καλείς».