Από τον Γιάννη Μπρούζο
Έχω αυτό το κουσούρι να ξεκινάω πάντα με κάποια προσωπικά βιώματα. Θα σας διηγηθώ λοιπόν την πρώτη “συνάντησή” μου με τον Στίβεν Χόκινγκ που κλείνει αύριο τα 75.
Ήμουν γύρω στα 16 και έπαιρνα το λεωφορείο κάθε Τετάρτη και Παρασκευή και ταξίδευα την παραλία μέχρι τα Εξάρχεια όπου ήταν το ωδείο που έκανα μαθήματα πιάνου. Τότε δεν είχαμε smartphones και εγώ προσωπικά ποτέ δεν συμπαθούσα τα mp3s οπότε έβγαζα την σχεδόν μονόωρη διαδρομή με βιβλία.
Τότε διάβαζα δύο συγκεκριμένα: τον “Ηλίθιο” του Ντοστογιέφσκι, και το “Χρονικό του Χρόνου” του Χόκινγκ. Ξέρετε με συνέπαιρνε πάντα και η λογοτεχνία και ο συναισθηματικός και κοινωνικός κόσμος αλλά και το απέραντο σύμπαν και οι φυσικοί νόμοι. Τότε -όπως αναγκάζονται και τώρα τα παιδιά άλλωστε- έπρεπε να διαλέξω και “κατεύθυνση” σαν μαθητής λυκείου θεωρητική ή θετική. Και αυτά τα δύο βιβλία ήταν το βαρόμετρό μου.
Δεν ξέρω πως αλλά στην εφηβική μου ψυχή, ίσως με αρκετή δόση “ηλιθιότητας” και “αφέλειας” με οποιαδήποτε έννοια ντοστογιεφσκική ή μη, κέρδισε ο Στίβεν και η φυσική. Δεν το ξέρει προφανώς ο ίδιος αλλά είμαι ένας από τους πολλούς που μαγεύτηκαν από το συγκλονιστικό αυτό βιβλίο το μόνο με επιστημονικό περιεχόμενο που στέκει δίπλα στα πιο κλασικά όλων των εποχών, δίπλα στη Βίβλο και το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, δίπλα στο Φύλακα της Σίκαλης, το Σφαγείο νο 5 και τον Μεγάλο Γκάτσμπυ. Δεν το ξέρει προφανώς ο ίδιος αλλά 10 και κάτι χρόνια αφού διάβασα το βιβλίο του υποστήριξα το διδακτορικό μου στη φυσική γιατί απλά δεν μπορούσα να μην συνεχίσω να αναρωτιέμαι σχεδόν για τα ίδια πράγματα που μου άναψε την περιέργεια τότε στα 16 μου.
Οφείλω λοιπόν στον Στίβεν Χόκινγκ, σε αυτό το τεράστιο μυαλό καθηλωμένο σε μια αναπηρική καρέκλα, που επικοινωνεί μαζί μας μόνο μέσω μηχανικής υποστήριξης, ένα μεγάλο ευχαριστώ κι ας ήταν αυτό το ταξίδι στην επιστήμη γεμάτο δυσκολίες και απογοητεύσεις αλλά και μικρές αλλά σημαντικές εκλάμψεις έμπνευσης και χαράς.
Εξάλλου αν με δίδαξε κάτι ο Στίβεν Χόκινγκ, δεν είναι ότι πάντα θα κάνουμε τις σωστές υποθέσεις, ή θα πηγαίνουν όλα πρίμα και προς τα μπρος. Αντίθετα παρά τις τεράστιες επιτυχίες του στην αστροφυσική, στις μαύρες τρύπες, στην ακτινοβολία που διαφεύγει από μέσα τους και πήρε το όνομά του, αλλά και στη σύνδεση με την κβαντική φυσική και τα παράλληλα σύμπαντα, ο Στίβεν έκανε και αρκετά λάθη. Έχασε μερικά μεγάλα στοιχήματα-προβλέψεις -η τελευταία ήταν ότι δεν θα βρεθεί το σωματίδιο Higgs- είχε όμως το θάρρος της γνώμης του, και επίσης το ακόμα μεγαλύτερο θάρρος να παραδεχτεί το λάθος του- και να προτείνει τον Peter Higgs για το βραβείο Νόμπελ.
Συναντηθήκαμε με τον Στίβεν Χόκινγκ και όταν χαρακτήριζε τον πόλεμο στο Ιράκ “έγκλημα πολέμου” ή όταν μποϊκοτάρισε συνέδριο στο Ισραήλ λόγω του παλαιστινιακού. Και άλλες φορές δεν συναντηθήκαμε ή και διαφωνήσαμε.
Η τελευταία μας συνάντηση ήταν η ταινία που βγήκε πρόσφατα όπου τον υποδύθηκε ο πραγματικά εξαιρετικός Eddie Redmayne, που τιμήθηκε πολλάκις για την ερμηνεία του. Εκεί είχα την ευκαιρία να μάθω περισσότερα για την ζωή και το έργο του, και την συστήνω ανεπιφύλακτα.
Δεν σας κρύβω ότι μετά από την ταινία, άρχισα δειλά να ξαναπιάνω εκείνο το σκονισμένο αντίτυπο του Χρονικού που ο δεκαεξάχρονος εαυτός μου είχε γεμίσει με σημειώσεις, ερωτηματικά και πολλά θαυμαστικά! Και το διαβάζω τις νύχτες έτσι κρυφά και λίγο λίγο όπως διαβάζουν το Ευαγγέλιο οι Χριστιανοί.
Και αν νομίζετε ότι σας μίλησα περισσότερο για μένα παρά για τον Στίβεν, συγχωρέστε με. Είναι γιατί πιστεύω ότι ο μόνος τρόπος να μιλήσεις για κάποιον τόσο μεγάλο, είναι να μιλήσεις για το πόσο σε μεταμόρφωσε η συνάντηση μαζί του. Είναι ο μόνος τρόπος να εκφράσεις την αγάπη σου, και να πεις απλά ότι αξίζει να τον συναντήσουν κι άλλοι πολλοί.
Γιατί εκφράζοντας την άποψη του για το δικαίωμα στην ευθανασία -ένας άνθρωπος τόσο χτυπημένος από ασθένεια όσο αυτός- προφανώς και το δέχεται. Αλλά το θεωρεί λάθος απόφαση καθώς “όσο άσχημη και να μοιάζει η ζωή πάντα μπορείς να κάνεις κάτι και να πετύχεις σε αυτό. Όσο υπάρχει ζωή, υπάρχει ελπίδα.”
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ στον Δρόμο της Αριστεράς, την Παρασκευή 6.1.2017
Κάθε Σάββατο κυκλοφορεί στα περίπτερα το έντυπο Νόστιμον Ήμαρ ένθετο στον Δρόμο της Αριστεράς.