Συνέντευξη στον Θωμά Γιούργα
Πάνο, πες μας μερικά πράγματα για τον δίσκο σου που πρόκειται να κυκλοφορήσει. Από που προήλθε η έμπνευση, ποιες είναι οι βασικές επιρροές και τι θέλεις να επικοινωνήσεις με την μουσική σου;
Ο δίσκος τιτλοφορείται “Finchley Road” και πήρε το όνομα του από τον ομώνυμο δρόμο του Λονδίνου. Είναι ένας δίσκος με φόντο την Αγγλία όπως εγώ την βίωσα κατα το διάστημα της παραμονής μου εκεί. Τα περισσότερα τραγούδια τα εμπνεύστηκα εκεί, η αφετηρία τους, αν μπορούμε να το πούμε έτσι, είναι στο Λονδίνο, αλλά είναι ιστορίες που τις έφερα μαζί μου και τις έκανα τραγούδια εδώ. Όλο το πράγμα ξεκίνησε από έναν άνθρωπο που συναντούσα κάθε μέρα στον σταθμό του μετρό στο Finchley, ήταν ένας άστεγος σε αναπηρικό καροτσάκι. Κάποια μέρα πιάσαμε κουβέντα, τον ρώτησα αν θέλει βοήθεια, αν έχει κάπου να μείνει και εκείνος μου απάντησε “man, there is no way down on Finchley road”. Αυτή η ατάκα καρφώθηκε στο μυαλό μου και ήταν η αφορμή να γραφτεί αυτός ο δίσκος, ο οποίος, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, επικεντρώνεται στην έννοια του “σπιτιού” και ό,τι αυτό σημαίνει για τον καθένα. Φυσικά όχι για τα ντουβάρια αλλά για όλα τα άλλα πράγματα που σε κάνουν να νιώθεις σπίτι σου. Μιλάει για τον έρωτα και για τον άνθρωπό σου, την ουσία της ύπαρξης του και τον φόβο της απώλειας του. Μιλάει για γέννηση του παιδιού σου και από την άλλη μιλάει για ανθρώπους που από τη μια στιγμή στην άλλη έχασαν το σπίτι τους χωρίς να το επιλέξουν. Μιλάει για το νόστο.
Σε συνθετικό επίπεδο, οι βασικές μουσικές επιρροές του δίσκου αυτού είναι ο David Bowie, ο Nick Cave και ο Leonard Cohen, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι ο ήχος του δίσκου είναι ο ήχος τους. Βασικό ρόλο στη διαμόρφωση του τελικού μουσικού αποτελέσματος έχουν παίξει τα μέλη της μπάντας μου. Ο καθένας έχει βάλει τη δική του πινελιά και νομίζω ότι καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα δικό μας ξεχωριστό ήχο και μια δική μας ατμόσφαιρα.
Ο δίσκος έχει συνολικά 10 κομμάτια και θα κυκλοφορήσει στις 23 Νοεμβρίου.
Ένα από τα πιο όμορφα και δυνατά κομμάτια είναι το “The Boat”, τι είχες στο μυαλό σου όταν το έγραφες;
Το τραγούδι αυτό γράφτηκε με αφορμή το ναυάγιο μιας βάρκας προσφύγων στο Φαρμακονήσι με πολλά θύματα. Αυτό συνέβη τα πρώτα χρόνια της προσφυγικής κρίσης και εγώ ως κοινωνικός λειτουργός ήρθα σε άμεση επαφή με κάποιους από τους πρόσφυγες αυτούς που είχαν χάσει τους δικούς τους ανθρώπους στο ναυάγιο. Βίωσα από πολύ κοντά το τραύμα τους και ήταν, μπορώ να πω, και για εμένα μια τραυματική εμπειρία. Τα συναισθήματα τους, η απώλεια, ο φόβος, ο πόνος, η οργή τους με έκαναν να γράψω το “ the boat”.
Για ποιο λόγο η μουσική που γράφεις και τραγουδάς έχει αναφορές σε κοινωνικά θέματα; Ποια είναι τα κοινωνικά ζητήματα που σε απασχολούν περισσότερο;
Εγώ δεν κάνω μουσική για τη μουσική μόνο. Ούτε θεωρώ ότι πρέπει απαραιτήτως να κάνεις μουσική αν δεν έχεις κάτι να πεις. Αυτή η εποχή που ζούμε θεωρώ ότι έχει πολύ έντονα κοινωνικά ερεθίσματα και προβλήματα και θεωρώ πολύ σημαντικό η τέχνη να καταπιάνεται με αυτά τα θέματα, γιατί στην κοινωνία απευθύνεται. Μιλάμε συνεχώς για την οικονομική κρίση ενώ στην πραγματικότητα βιώνουμε μια βαθιά ανθρωπιστική κρίση και μια κρίση ηθικής και αξιών, γι΄ αυτό και δεν ξεπερνιέται εύκολα. Από αυτή την βαθύτερη κρίση πηγάζουν όλα τα σύγχρονα προβλήματα, η προσφυγική κρίση, η γενική κατάθλιψη ακόμα και τα προσωπικά προβλήματα του καθενός όπως η δυσκολία στον έρωτα, στην φιλία, στην εμπιστοσύνη, στην αλληλεγγύη. Αυτά είναι τα κοινωνικά ζητήματα που με απασχολούν και δεν μπορώ να μην τα θίξω μέσα από τη μουσική μου.
Είναι ηθικό χρέος του καλλιτέχνη, να ασχολείται ή και να τοποθετείται δημόσια πάνω σε κοινωνικά ζητήματα;
Για μένα ναι, απολύτως. Οφείλεις να παίρνεις ξεκάθαρη θέση, με οποιοδήποτε κόστος.
Τα τελευταία χρόνια πολλοί μεγάλοι και παγκοσμίως επιδραστικοί μουσικοί έχουν πεθάνει. Ποια είναι η μεγαλύτερη, η πιο δυσαναπλήρωτη απώλεια για την μουσική;
Για τη μουσική γενικά δεν ξέρω, αλλά για εμένα οι μεγαλύτερες μουσικές απώλειες ήταν αυτές του Leonard Cohen και του David Bowie. Βέβαια το 2016 ήταν μια χρόνια μεγάλων απωλειών για όλα τα μουσικά είδη. Όλοι χάσαμε κάποιον αγαπημένο.
Πόσο δύσκολο είναι να ζεις ως καλλιτέχνης στην Ελλάδα;
Γενικά είναι δύσκολο να ζεις στην Ελλάδα, όχι μόνο ως καλλιτέχνης. Πρέπει να θες πολύ να μείνεις εδώ για να μην φύγεις έξω. Πρέπει να αγαπάς πολύ αυτό που κάνεις, να συνεργάζεσαι με ανθρώπους που αγαπάνε πολύ επίσης αυτό που κάνετε μαζί, πρέπει να μην περιμένεις ότι θα ζήσεις από τη μουσική, πρέπει να είσαι υπομονετικός και πολύ εφευρετικός για να μπορείς να βρεις το τρόπο να κάνεις δίσκους και να ολοκληρώνεις σωστά τις δουλειές σου, πρέπει να ξεπεράσεις πολλά εμπόδια για να ακουστεί η μουσική σου παραέξω.
Πως ξεκίνησες να ασχολείσαι με την μουσική; Τι είναι αυτό που σε γεμίζει, που σου δίνει την μεγαλύτερη ευχαρίστηση; Η σύνθεση, το τραγούδι, ένα live;
Ξεκίνησα περίπου στα 11 μου χρόνια να ασχολούμαι με τη μουσική. Από μικρή ηλικία η μουσική με συγκινούσε πολύ και κάπως αυτόματα με τράβηξε κοντά της. Όταν ήμουν πιο μικρός στο μυαλό μου είχα πολύ έντονα το live και όλα τα συναισθήματα που συνδέονται με μια ζωντανή εμφάνιση. Και τώρα με συγκινεί πολύ η ζωντανή αναπαραγωγή των τραγουδιών μόνο που πλέον πρώτα από όλα πιστεύω ότι πρέπει να έχεις καλά τραγούδια για να τα μοιραστείς. Το μαγικό συναίσθημα της δημιουργίας ενός τραγουδιού είναι για εμένα κάτι αξεπέραστο πλέον.
Εργάζεσαι και ως κοινωνικός λειτουργός. Πως το επέλεξες, με ποιο ζήτημα ασχολείσαι και πως συνδέεται με την μουσική;
‘Οπως και η μουσική, και αυτή η δουλειά με τράβηξε κοντά της. Έδωσα πανελλαδικές μόνο για να μπω σε αυτή τη σχολή και να ασχοληθώ με τις κοινωνικές ομάδες που με ενδιέφεραν και ασχολούμουν ούτως ή άλλως και πριν την σχολή. Δουλεύω κυρίως με πρόσφυγες σε ο,τι να κάνει με την ένταξη τους στην ελληνική πραγματικότητα. Η μουσική, όπως έχω καταλάβει, είναι ο θεραπευτής μου. Αντί να πληρώνω θεραπευτή, πληρώνω τη μουσική.
Ποια είναι τα 5 αγαπημένα σου albums;
- Leonard Cohen “Songs of love and hate”
- Velvet underground and Nico “Banana”
- David Bowie “The rise and fall of Ziggy Stardust and the spiders from Mars”
- Nick Cave “God is the house”
- Neil Young “Harvest”
Που μπορούμε να σε ακούσουμε live;
Στις 23 Νοεμβρίου θα παρουσιάσω επίσημα το νέο album στη σκηνή του Faust στο κέντρο της Αθήνας και με χαρά θα σας περιμένω όλους εκεί.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ στον “Δρόμο”, τo Σάββατο 14.10.2017
