«Μόνο την ώρα του θανάτου μας είναι που η ζωή μας – σε αυτό το σημείο ανεξιχνίαστη, διφορούμενη, ανεσταλμένη -παίρνει νόημα», είχε πει ο Πιερ Πάολο Παζολίνι το 1967. Οκτώ χρόνια αργότερα, στις 2 Νοεμβρίου του 1975, βρέθηκε άγρια δολοφονημένος στην παραλία της Όστια, κοντά στη Ρώμη, σε μια θέση χαρακτηριστική των μυθιστορημάτων του. Λίγο πριν, είχε μόλις ολοκληρώσει την ταινία του Σαλό ή 120 μέρες στα Σόδομα, για τη φύση του φασισμού, η οποία αποτέλεσε μία από τις πλέον αμφιλεγόμενες ταινίες της παγκόσμιας κινηματογραφικής ιστορίας, λόγω των σκηνών βίας και σεξουαλικής ωμότητας. Το κύκνειο άσμα του Παζολίνι, απεικονίζει σε όλη του την έκταση τον αντιφασισμό του.
Πέπλο μυστηρίου συνεχίζει να καλύπτει ακόμη και σήμερα τη δολοφονία του μεγάλου κινηματογραφιστή, ποιητή και συγγραφέα, καθώς δεν έχει διασαφηνιστεί εάν επρόκειτο για άγριο έγκλημα πάθους ή πολιτική δολοφονία.
*Πατήστε επάνω στις εικόνες
Το κορμί του Παζολίνι κομματιάστηκε από ένα αυτοκίνητο, το οποίο πέρασε από το κορμί του δεκάδες φορές. Για τη δολοφονία του καταδικάστηκε ως ένοχος ένας εκπορνευόμενος νεαρός, ο 17χρονος τότε, Πίνο Πελόζι. Ύστερα από 30 χρόνια ωστόσο, η ιστορία της δολοφονίας του ήρθε και πάλι στο προσκήνιο, όταν ο Πελόζι απέσυρε την ομολογία του, ισχυριζόμενος ότι δεχόταν απειλές για τον ίδιο και την οικογένειά του, ώστε να μην αποκαλύψει τους πραγματικούς ενόχους.
Μετά τον θάνατο των εκβιαστών του, παραδέχτηκε, το 2005, ότι στο φονικό συμμετείχαν 3 άντρες, οι οποίοι ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου τον Παζολίνι, βρίζοντάς τον χυδαία για την ομοφυλοφιλία του και φωνάζοντάς τον «βρωμοκομμούνι». Πολλές ήταν οι αναφορές ότι το έγκλημα διεπράχθη από νεοφασίστες. Δυστυχώς, λόγω έλλειψης στοιχείων αν και η έρευνα είχε ξεκινήσει και πάλι δεν άργησε να παγώσει.
Απόσπασμα από την Έκθεση πραγματογνωμοσύνης στο πτώμα του Παζολίνι, «Corriere della sera», 2.11.1977:
«Το πτώμα ήταν μπρούμυτα, όταν βρέθηκε, το ένα χέρι του ματωμένο και το άλλο σκεπασμένο από το κορμί. Τα μαλλιά του κολλημένα από το αίμα, έπεφταν στο πρόσωπο που ήταν γδαρμένο και σχισμένο. Το πρόσωπο παραμορφωμένο από το πρήξιμο ήταν μελανιασμένο, από τους μώλωπες και τις πληγές. Μελανά και γεμάτα μώλωπες και κόκκινα από το αίμα ήταν και τα χέρια του. Τα δάχτυλα του αριστερού χεριού σπασμένα και κομμένα. Το αριστερό σαγόνι τσακισμένο. Η μύτη σπασμένη έγερνε προς τα δεξιά. Τα αυτιά κομμένα στη μέση και το αριστερό αυτί ξεριζωμένο. Πληγές στου ώμους, στον θώρακα, στα ισχία, με φανερά τα ίχνη από λάστιχα του αυτοκινήτου, κάτω από το οποίο είχε συνθλιβεί. Ένα φρικτό σχίσιμο ανάμεσα στον λαιμό και στον αυχένα. Δέκα πλευρά σπασμένα, σπασμένο το στέρνο. Το συκώτι τρυπημένο σε δύο σημεία. Η καρδιά διαλυμένη».
Πέρα από τον θάνατό του, υπάρχουν κι άλλες πλευρές του Παζολίνι που παραμένουν διφορούμενες: Ένας υπό αναίρεση καθολικός που δεν έχασε ποτέ τη θρησκευτική του κοσμοθεωρία και ένας δια βίου μαρξιστής που εκδιώχθηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα επειδή ήταν ομοφυλόφιλος, ο Παζολίνι ήταν ένας καλλιτέχνης και διανοητής που δεν προσπάθησε ποτέ να βάλει τέλος στις αντιφάσεις του, αλλά αντίθετα τις ενσωμάτωσε πλήρως.
Με το χάρισμά του στην πρόκληση και την τάση του προς το σκάνδαλο, ήταν σχεδόν αναπόφευκτο το ότι κατηγορούταν διαρκώς για βλασφημία και αισχρολογία και δέχτηκε επιθέσεις τόσο από το δεξιά όσο και από τα αριστερά.
«Όσον αφορά το φύλο, δεν νομίζω ότι τα θέματα τα σεξουαλικά είναι κατώτερα ή ανώτερα από άλλα θέματα. Όταν κανείς πάει να δει μία πολιτική ταινία, δεν είναι επισημειωμένος σαν κάποιον που πάει να δει πολιτικές ταινίες. Μα αν κανείς πάει να δει μία ερωτική ταινία, λένε: “Αα, πάει να δει μια ερωτική ταινία, δεν ενδιαφέρεται παρά για το σεξ”. Βάλαν σε ιεραρχία τα ενδιαφέροντα: επί κεφαλής τα θρησκευτικά θέματα, έπειτα τα πολιτικά θέματα, και κάτω-κάτω, στο τέλος, το φύλον. Μία ιεραρχία αυτού του είδους είναι φυλετισμός και κομφορμισμός, απ’ όπου και να έρχεται αυτός που την καθιερώνει. Ο αντικειμενικός μου σκοπός υπήρξε να κάνω ταινίες όπου θα ξαναβρισκόταν η έννοια η υπαρξιστική του σώματος της φυσιογνωμίας, η ζωτική αυτή ορμή που χάνουμε. […] Να κάνω ταινίες, που δεν θα μπορούσαν ποτέ να είναι δεκτές από τους επισήμους, «καλώς» σκεπτόμενους. Μένει βέβαια η ιδεολογία μου. Εάν μεταμόρφωσα τους αστούς του Βοκάκιου σε προλετάριους, είναι γιατί οι προλετάριοι μ’ ενδιαφέρουν εκατό φορές περισσότερο από τους αστούς. Θα ‘θελα ακόμη να προσθέσω κάτι. Δεν είναι αλήθεια ότι τα σεξουαλικά προβλήματα είναι έξω από την πολιτική. Είναι πολιτικά. Γιατί σαράντα τώρα χρόνια δεν μιλούν για τον ελεύθερο έρωτα στα μαρξιστικά κείμενα; Γιατί; Ο Μαρξ μιλούσε για τον ελεύθερο έρωτα. Και κανείς δεν μιλάει πλέον. Είναι γιατί ο μαρξισμός ξαναπήρε τις συνήθειες του πολιτισμού από τον οποίον εγεννήθηκε. Καθιερώθηκε η μεγάλη σταλινική καταστολή που εξακολουθεί ακόμα στην Ρωσία και που θέτει απαγορεύσεις δια λόγους ηθικής: δεν πρέπει να μιλά κανείς για το σεξ/φύλον. Και αυτό συμβαίνει επίσης στην Ιταλία. Οι μαρξιστές είναι ένοχοι ηθικολογίας».
Η ταινία του Σαλό ή 120 Μέρες στα Σόδομαολοκληρώθηκε μόλις μερικές εβδομάδες πριν τη δολοφονία του. Πρόκειται για μία ωμή και σκληρή καταβύθιση στη φύση του φασισμού. Και αποτελεί το πλέον αμφισβητούμενο έργο του «προκλητικού» Παζολίνι, καθώς σε αυτό περιέχονται σκηνές βίας, οργίων, σεξουαλικής υποταγής, παρά φύση βιασμού, αιμομειξίας, ψυχρών βασανιστηρίων και δολοφονίας.
Η τανία βασίζεται στο βιβλίο 120 Μέρες των Σοδόμων τουΜαρκήσιου ντε Σαντ, ενώ η δομή του θυμίζει την Θεία Κωμωδία του Δάντη. H ιστορία του έργου διαδραματίζεται στην Δημοκρατία του Σαλό, ένα εικονικό κρατίδιο που είχαν ιδρύσει οι φασίστες του Μουσολίνι κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τέσσερις εκπρόσωποι της ιταλικής φασιστικής εξουσίας, ανακοινώνουν ότι θα αναλάβουν τη διαπαιδαγώγηση νέων αγοριών και κοριτσιών και τα παραλαμβάνουν με τη συγκατάθεση των οικογενειών τους. Στη συνέχεια τα υποβάλλουν σε απίστευτα μαρτύρια σεξουαλικών οργίων, βασανιστηρίων και τελετών κοπρολαγνείας, μετατρέποντάς τους σε δούλους.
Η οργή που προκάλεσε το «Σαλό» ήταν τόσο σφοδρή, που φίλοι του ποιητή, διανοούμενοι και καλλιτέχνες της Ιταλίας, ισχυρίστηκαν πως ο Παζολίνι δεν δολοφονήθηκε από τον Πελόζι αλλά από νεοφασίστες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Michelangelo Antoniοni είχε πει πως ο Παζολίνι έγινε «το θύμα των ίδιων του των χαρακτήρων».
Ο ίδιος ο Παζολίνι λίγο πριν τη δολοφονία του, είχε πει για την ταινία:
Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι έφυγε από τη ζωή, με τόσο τραγικό τρόπο, σε ηλικία 53 ετών, έχοντας αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι του στον παγκόσμιο κινηματογράφο και την ευρωπαϊκή διανόηση. Το σώμα του ετάφη στην Καζάρσα, στο αγαπημένο του Φριούλι.
tvxs.gr