Συνέντευξη στον Γιάννη Μπάκο
Η κομπανία των “πλήρη ντάξει” δημιουργήθηκε στη Θεσσαλονίκη το Μάρτιο του 2012, με πρωτοβουλία του Λευτέρη Τσικουρίδη και αποτελείται από τους Κατερίνα Δούκα (τραγούδι, ζίλια, κουτάλια), Μανώλη Πορφυράκη (κιθάρα, τραγούδι), Λευτέρη Τσικουρίδη (μπουζούκι, τραγούδι) και Χρήστο Παππά (μπουζούκι, μπαγλαμά, τραγούδι).
Το ρεπερτόριό τους εξαρχής διαμορφώθηκε και επηρεάστηκε από τρεις βασικούς παράγοντες:
Ο πρώτος σχετίζεται με το κοινό ενδιαφέρον των τεσσάρων για την απόδοση και εκτέλεση τραγουδιών και οργανικών σκοπών που προέρχονται από την πλούσια λαϊκή παράδοση και το ρεμπέτικο, όπως αυτό αποτυπώνεται στην πρώτη μεγάλη περίοδο της δισκογραφίας των δεκαετιών 1910, ’20 και ’30, κυρίως στην Ελλάδα και στην Αμερική, αλλά και στην Τουρκία.
Ο δεύτερος παράγοντας αφορά τη σύνθεση του ίδιου του συνόλου (τέσσερις φωνές, μπουζούκια, λαϊκή κιθάρα και μπαγλαμάς), που αποτελεί τον κατεξοχήν κλασικό τύπο λαϊκής ορχήστρας. Τέτοια σύνολα εμφανίστηκαν την δεκαετία του ’30 και δημιούργησαν, με βάση τις παραδοσιακές συνθετικές φόρμες, τη δικιά τους μουσική.
Τρίτος και εξίσου σημαντικός παράγοντας είναι η μελέτη και η χρήση συγκεκριμένων τεχνικών έκφρασης, ερμηνείας και εκτέλεσης, προερχόμενες κυρίως από το παραδοσιακό ύφος [ηχόχρωμα φωνών, ισοκρατήματα, χρήση κουρδισμάτων (ντουζένια) κ.ά.].
Αυτό το ρεπερτόριο αρχίζει να παρουσιάζεται από τον αμέσως επόμενο μήνα σε διάφορα στέκια της Θεσσαλονίκης (Ίγγλις, 4Εποχές) και μέρος αυτού μαγνητοσκοπείται τον Ιούνιο για την τηλεοπτική μουσική σειρά “Ανοιχτά μικρόφωνα” του Κώστα Κρικέλη με τίτλο Ρεμπέτικα των 78 στροφών. Το ίδιο διάστημα οι “πλήρη ντάξει” συνθέτουν και ετοιμάζουν καινούργια τραγούδια. Τρία του Μανώλη, σε στίχους της Ειρήνης Καρανικόλα, και κάποια του Χρήστου. Τότε γεννιέται και η ιδέα της ηχογράφησης του υλικού αυτού και η αποτύπωσή του σε δίσκο βινυλίου. Την ίδια στιγμή η κομπανία συμμετέχει στα εγκαίνια της έκθεσης “Samkura-Περιπλάνηση” του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στα πλαίσια του “Φεστιβάλ των Αοράτων Πόλεων-Μια Κοσμογραφία” που συνδιοργανώνουν το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, ανοίγει τη συναυλία των “Χειμερινών Κολυμβητών” στο club του Μύλου (Θεσσαλονίκη) και προετοιμάζει την ηχογράφηση του πρώτου τους υλικού.
Ακολουθεί σειρά εμφανίσεων σε Ηγουμενίτσα και Θεσσαλονίκη καθώς και συμμετοχή σε δύο ντοκιμαντέρ: το πρώτο, για την ΕΤ3 και την εκπομπή “Πραγμάτων Ύλη Μαγική” με θέμα το μπαγλαμαδάκι και το δεύτερο, παραγωγή του γαλλικού καναλιού France 3 National, για την εκπομπή “Le Grand Tour” με τίτλο La Grèce.
Το Νοέμβριο του ίδιου έτους οι “πλήρη ντάξει” κυκλοφορούν το πρώτο τους άλμπουμ, που περιέχει δέκα καινούργια κομμάτια, εκ των οποίων εννιά τραγούδια και ένας οργανικός σκοπός. Στα τρία από αυτά, σε στίχους της Ειρήνης Καρανικόλα, τη μουσική υπογράφει ο Μανώλης. Τα υπόλοιπα έχει συνθέσει ο Χρήστος και σε ένα από αυτά συνυπογράφει με τον Λευτέρη. Η διανομή του δίσκου γίνεται από την εταιρία MLK.
Μετά από μια χρονιά στον «δρόμο», με πολλές εμφανίσεις και συνεργασίες ανά την Ελλάδα, το 2014 εκδίδουν το δεύτερό τους ALBUM CD με τίτλο «ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ».
Το 2015 βρήκε τους “πλήρη ντάξει” ανάμεσα σε εμφανίσεις και promo της δεύτερης δουλειάς τους και συνεχίστηκε με την ηχογράφηση και κυκλοφορία του τρίτου δίσκου τους με τίτλο ”πλήρη ντάξει – Τρίτos Δίskos”, που πλαισιώθηκε από ζωντανές παρουσιάσεις που λαμβάνουν χώρα μέχρι και σήμερα σε στέκια της Θεσσαλονίκης, στην Κρήτη (Ρέθυμνο, Ιεράπετρα, Αγ. Νικόλαο, Αρχάνες) και στην δυτική Ελλάδα (Καστοριά, Γρεβενά, Ιωάννινα κ.α.).
Είδαμε τους “πλήρη ντάξει” στον Σταυρό του Νότου τον περασμένο Νοέμβριο και κάναμε μαζί τους μια σύντομη αλλά ενδιαφέρουσα κουβέντα.
Σε πρώτη φάση ας μιλήσουμε λίγο για το σημείο που βρίσκεται το σχήμα αυτή την περίοδο. Παρατηρούμε, μελετώντας το βιογραφικό σας, μια συνεχή μετακίνηση, δώστε μας το στίγμα σας…
Βρισκόμαστε στον έκτο χρόνο της δραστηριότητάς μας έχοντας υλοποιήσει συναυλίες σε Ελλάδα και εξωτερικό σε διάφορους χώρους, διοργανώσεις και φεστιβάλ. Επίσης έχουμε εκδώσει τρία album CD ( πλήρη ντάξει – 2013, ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ – 2014, Τρίτος Δίσκος – 2015 ). Έχουμε συνεργαστεί με πολλούς καλλιτέχνες από άλλους χώρους κατά τη διάρκεια αυτής της δραστηριότητας.
Αυτό το διάστημα οργανώνουμε την ηχογράφηση του καινούργιου υλικού που έχουμε και επιμελούμαστε των εμφανίσεων που έρχονται την άνοιξη σε Αυστραλία και Μεγάλη Βρετανία. Είμαστε σε ωραία και χαλαρή διάθεση και συνεχίζουμε τις εμφανίσεις μας σε στέκια στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Η προσέγγιση της μουσικής σας συνύπαρξης κλείνει το μάτι στο παραδοσιακό προπολεμικό τραγούδι. Ποια σχολή σας εκφράζει περισσότερο;
Σίγουρα η σύνθεση των οργάνων και των φωνών, που αποτελούν την κομπανία μας, παραπέμπει στο ηχόχρωμα της Πειραιώτικης Σχολής. Ωστόσο, έχοντας αναπτύξει ένα κεντρικό αισθητικό άξονα ερμηνείας και απόδοσης, δανειζόμαστε και αναπαράγουμε στοιχεία από όλη την προπολεμική περίοδο της δισκογραφίας, τα οποία προσαρμόζουμε στο δικό μας τύπο. Αυτό μας δίνει την ευκαιρία να προσεγγίσουμε και να μελετήσουμε σφαιρικά την παλαιότερη τραγουδοποιία σαν συνέχεια μιας παράδοσης, αλλά βοηθάει και τους ακροατές μας να αναγνωρίσουν το εύρος της λαϊκής δημιουργίας.
Από όσο γνωρίζω και διορθώστε με αν κάνω λάθος, δεν βιοπορίζεστε από τα μουσικά πεπραγμένα του σχήματος, αυτό παίζει ρόλο στις επιλογές σας; Σας κάνει πιο εκλεκτικούς και σας παρέχει ασφάλεια αναφορικά με ενδεχόμενη αλλοίωση που θα υπήρχε αν αναγκαζόσασταν να παίζετε για το «μεροκάματο»;
Πιστεύουμε ότι έχουμε βρει μια ισορροπία ανάμεσα στην κοινή μας δραστηριότητα και στις ατομικές μας. Βάζουμε ένα μέτρο για να μπορούμε να διαχειριζόμαστε τις εντάσεις που, αναπόφευκτα, δημιουργούνται. Προσπαθούμε με αργά, σταθερά και προσεκτικά βήματα να διατηρήσουμε τον πυρήνα που έχουμε δημιουργήσει, ενώ παράλληλα να ανεβάσουμε την ποιότητά του.
Ακούγοντας τα τραγούδια που έχετε γράψει, ποιες εικόνες σας έρχονται στο μυαλό;
Οι πιο δυνατές εικόνες είναι από τις πρόβες και τις ηχογραφήσεις των τραγουδιών. Η αγωνία για την ενορχήστρωση, το ψάξιμο των στίχων, η ενασχόληση με την απόδοση και την ερμηνεία. Επίσης οι συζητήσεις για τον τρόπο ηχογράφησης, της επεξεργασίας, αλλά και την αισθητική των εκδόσεων με τους συνεργάτες μας. Όλο αυτό είναι μια διαδικασία που απαιτεί υψηλού βαθμού οργάνωση και επίπονη εργασία, πράγμα το οποίο μας έχει δώσει σπουδαίες εμπειρίες.
Διαβάζοντας για τους «πλήρη ντάξει», θεωρώ την συμμετοχή στην εκπομπή “Le Grand Tour” του καναλιού France 3 National ένα σπουδαίο παράσημο αναγνώρισης. Πως ζήσατε τον ρόλο του εκπροσώπου μιας μουσικής γενιάς στην Γαλλική τηλεόραση;
Η πρόσκληση για συμμετοχή στο εν λόγω ντοκιμαντέρ μας βρήκε στο πρώιμο στάδιο της δημιουργίας μας και την αποδεχτήκαμε με ιδιαίτερο ενθουσιασμό. Η συνεργασία ήταν άψογη. Οι άνθρωποι αυτοί αναγνώρισαν αμέσως τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν την κομπανίας μας καθώς και το περιβάλλον στο οποίο αυτά αναπτύσσονται, καταφέρνοντας ένα καταπληκτικό, κατά την άποψή μας, αποτέλεσμα. Η προβολή της λειτούργησε πολύ υποστηρικτικά σε εμάς και κυρίως μας έδειξε τη δυνατότητα που έχουν τα δικά μας τραγούδια να υποστηρίξουν τη δημιουργία ενός αυτόνομου πεδίου καλλιτεχνικής έκφρασης. Τέτοια ωραία βιώματα μας δίνουν δύναμη για τη συνέχεια…
Ο στίχος των τραγουδιών σας παρατηρώ πως έχουν κύρια θεματολογία τον έρωτα και σε έναν βαθμό αισθάνομαι πως υμνούν την γυναίκα, με τον τρόπο που το έκαναν και οι ρεμπέτες της πρώιμης περιόδου. Η άποψη σας;
Το τραγούδι που υμνεί τον έρωτα είναι μια παλιά ιστορία. Ακόμη και αυτοί τους οποίους αναφέρετε ως “ρεμπέτες της πρώιμης περιόδου” αποτελούν μέλη μιας πανάρχαιας παράδοσης με βαθιές ρίζες και σαφή ιστορική εξέλιξη. Ο έρωτας προκαλεί ισχυρή δόνηση στην ψυχή των ανθρώπων και αποτελεί, στα πλαίσια της συναναστροφής, κοινό βίωμα. Μπορείς να εκφραστείς, χρησιμοποιώντας ένα ευρύ πεδίο εμπειριών και γνώσεων, μέσα από μια ευχάριστη διαδικασία όπως αυτή της τραγουδοποιίας.
Οι μουσικές επιρροές που έφεραν στον Ελλαδικό χώρο οι πρόσφυγες μετά την Μικρασιατική καταστροφή αποτελούν βασικό συστατικό στοιχείο του ρεμπέτικου τραγουδιού, στρέφοντας το ενδιαφέρον του κοινού από τις καντάδες στην ρεμπέτικη μουσική. Πιστεύετε πως η παγκόσμια προσφυγική κρίση δημιουργεί «ευκαιρίες» για την γέννηση παρόμοιων τάσεων σήμερα;
Είναι αλήθεια ότι οι μικρασιάτες πρόσφυγες υπήρξαν θεμελιωτές του αστικού τραγουδιού. Ήταν άνθρωποι μορφωμένοι και με άποψη. Δυστυχώς οι λόγοι που τους οδήγησαν στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στην Αμερική, στην Ασία και στην Αυστραλία, είναι ο πόλεμος και η προσφυγιά. Οι συνθήκες φαίνονται ίδιες με τις σημερινές και η κλίμακα έχει αυξηθεί. Ζούμε σε μια εποχή που, λόγω της διάδρασης μεταξύ των ανθρώπων διαφορετικών καταβολών, γεννιούνται καθημερινά νέες μορφές τέχνης. Ελπίζουμε σύντομα να λήξει ο αγώνας προς όφελος των ανθρώπων που ταλαιπωρούνται και βασανίζονται.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ στον “Δρόμο”, τo Σάββατο 16.12.2017
