Η γνωστή ταινία του Christian Carion, Joyeux Noël έκανε διάσημη αυτή τη στιγμή της ανθρώπινης ιστορίας όπου στο ανθρώπινο σφαγείο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου ανήμερα των Χριστουγέννων σήμανε ανακωχή ανάμεσα στις αντιμαχόμενες δυνάμεις και διεξήχθη ένας ποδοσφαιρικός αγώνας με μια αυτοσχέδια αχυρένια μπάλα. Η ταινία έδειξε πόσο ανθρώπινη έκφραση είναι ο «βασιλιάς των σπορ» και πόσο με συνυφασμένο με την καθημερινότητα των λαών του κόσμου.
Ανθρώπινη έκφραση αποτελεί και η αλληλεγγύη, η βοήθεια προς τον αδύναμο, το να μοιραστείς την τροφή, το νερό, τα ρούχα με τον συνάνθρωπο που το έχει ανάγκη. Εικόνα που συναντάμε από την ελληνική μυθολογία και την Αγία Γραφή μέχρι την εποχή των επαναστάσεων και στις πρώτες ακόμα στιγμές οργάνωσης του εργατικού κινήματος.
Στις δύσκολες μέρες που ζούμε, η αρχή της αλληλεγγύης διέπει όλο και σε μεγαλύτερο βαθμό την καθημερινότητα των απλών λαϊκών ανθρώπων. Αυτό έχει σαν επακόλουθο να αναδεικνύεται και μέσα από ένα βασικό κομμάτι αυτής της καθημερινότητας, το ποδόσφαιρο. Μια ολιγόλεπτη περιήγηση σε διαδικτυακούς ιστότοπους, αθλητικούς και μη, είναι αρκετή για να παρατηρήσουμε τις δράσεις αλληλεγγύης από ποδοσφαιρικά σωματεία και οπαδικούς συλλόγους.
Στις δράσεις αυτές δεν προβαίνουν οι «παραδοσιακά» κοινωνικά ενεργοί σύλλογοι που μας έχουν συνηθίσει και, ας μην το κρύψουμε, έχουν γίνει και γνωστοί γι αυτή τους την κουλτούρα όπως π.χ. η γερμανική St Pauli ή η ιταλική Livorno αλλά και άλλα διάσημα και γυαλιστερά σωματεία των μεγαλύτερων πρωταθλημάτων που δεν διστάζουν είτε τα ίδια είτε οι οπαδοί τους να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους για παράδειγμα στους πρόσφυγες μαζεύοντας ταυτόχρονα χρήματα, ρουχισμό και τρόφιμα για να τα προσφέρουν. Χαρακτηριστικό αυτό που συνέβη αυτή τη σεζόν στα ευρωπαϊκά γήπεδα.
Άλλο ένα από τα πολλά παραδείγματα αποτελούν σύλλογοι οπαδών ομάδων της Θεσσαλονίκης που έχουν λάβει μια σειρά από πρωτοβουλίες. Από τη συλλογή φαρμάκων και ανάδειξη του έργου του Κοινωνικού Ιατρείου Αλληλεγγύης από την Αυτόνομη Θύρα 10 των οπαδών του Ηρακλή μέχρι τη συνδιοργάνωση ημερίδας με την Αντιρατσιστική Πρωτοβουλία και το Κοινωνικό Ιατρείο από οπαδούς του ΠΑΟΚ.
Οι παραπάνω δραστηριότητες δεν είναι ξένες στο χώρο του ποδοσφαίρου ο οποίος στη μοντέρνα του εποχή έχει ταυτιστεί τόσο με το χρήμα, την χλιδή και τα μεγάλα αστέρια. Σε πολλά μέρη του κόσμου από τις αρχές του 20ου αιώνα η αλληλεγγύη και αυτοοργάνωση των εργαζόμενων περνούσε μέσα από τους ποδοσφαιρικούς συλλόγους που είχαν ιδρυθεί ακόμα και από τους ίδιους όπως για παράδειγμα έκαναν οι εργάτες στην Χιλή, την Αργεντινή και την Βόρεια Αγγλία.
Η ανάδειξη του «μπαλέτου της εργατικής τάξης» όπως γλαφυρά χαρακτήρισε το ποδόσφαιρο ο φανταστικός χαρακτήρας μια διάσημης αγγλική κωμωδίας, Alf Garnett σε βασικό κομμάτι της λαϊκής καθημερινότητας το μετέτρεψε ταυτόχρονα και σε μέσο ή κοινωνικό χώρο μέσα από τον οποίον αναδεικνύονται πλέον κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Το πρόβλημα των ανθρακωρύχων της Βορειοανατολικής Αγγλίας που χάνουν τη δουλειά τους δεν θα μπορούσε να αναδειχθεί καλύτερα από τους οπαδούς της Middlesbrough που στον αγώνα με την Manchester United στο γήπεδο Old Trafford σήκωσαν τα κινητά τους τηλέφωνα και με το φως να αναβοσβήνει, έδειξαν την συμπαράσταση τους στους συνανθρώπους τους που μένουν χωρίς δουλειά.
Ακόμα περισσότερο η δράση οπαδών, συλλόγων αλλά και των ίδιων των ποδοσφαιριστών δεν μένει απλά στο συμβολικό αλλά προχωράει και στην πράξη. Όπως για παράδειγμα η κίνηση των πρώην άσσων της Manchester United, Neville και Giggs να παραχωρήσουν ένα εγκαταλελημένο ξενοδοχείο που αγόρασαν σε μια συλλογικότητα που αυτοοργανώνεται για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των αστέγων ή τον ποδοσφαιριστή της Everton, Steven Naismith που αγοράζει εισιτήρια για να τα προσφέρει σε ανέργους του Liverpool μη ξεχνώντας τις καταβολές του από τις εργατικές συνοικίες της Γλασκώβης.
Μέσα από τον χορό των εκατομμυρίων σε μισθούς και τηλεοπτικά δικαιώματα όντας πλέον ένα κατεξοχήν προϊόν των πολυεθνικών το ποδόσφαιρο δεν χάνει τον πραγματικό του χαρακτήρα, αυτόν που κινητοποίησε τόσους ανθρώπους στα γήπεδα και στις οθόνες, αυτόν που έκανε ποιητές και συγγραφείς να το υμνήσουν, αυτόν που έχει δημιουργήσει ιστορίες που έχουν μετατραπεί σε θρύλους, αυτόν που το ανέδειξε ως κοινωνικό φαινόμενο.
Η κυρία Κάρμεν από την συνοικία Vallecas της Μαδρίτης είναι η κατάλληλη να μας πει γι’ αυτόν τον χαρακτήρα του ποδοσφαίρου αφού ο προπονητής, οι παίχτες και οι οπαδοί της Rayo Vallecano ήταν αυτοί που της στάθηκαν και έμπρακτα τη βοήθησαν όταν της έγινε έξωση από το σπίτι της για χρέη που δεν είχε να πληρώσει.
El Balador