Απόγευμα καθημερινής σε μια μονοκατοικία στα Μελίσσια, η Ιωάννα και ο Ναντίρ πίνουν τον καφέ τους και διαβάζουν ειδήσεις στο ίντερνετ. Οι δύο τους είναι συγκάτοικοι τον τελευταίο ενάμιση μήνα και γνωρίστηκαν μέσω της δράσης refugees welcome που από τον περασμένο Οκτώβριο δραστηριοποιείται και στην Ελλάδα.
Το refugees welcome είναι μια διεθνής εθελοντική πρωτοβουλία που στοχεύει στη δημιουργία ενός εναλλακτικού τρόπου υποδοχής και ένταξης των προσφύγων, φέρνοντας σε επαφή πρόσφυγες που αναζητούν στέγη με οικογένειες και άτομα που θέλουν να μοιραστούν το σπίτι τους.
“Οι οικογένειες και τα άτομα που προσφέρουν το χώρο, βοηθούν ένα συνάνθρωπό τους που βρίσκεται σε δύσκολη θέση, γνωρίζουν έναν άλλο πληθυσμό μια άλλη κουλτούρα και συγχρόνως οι πρόσφυγες, εντάσσονται πολύ πιο ομαλά” μας λέει η Χριστίνα Ψαρρά, επικεφαλής της οργάνωσης στην Ελλάδα. “ Η ιδέα ήταν πολύ απλή, και βασίστηκε στο ερώτημα γιατί να υπάρχουν μόνο χώροι υποδοχής ή ξενώνες, για την υποδοχή των προσφύγων. Γιατί να μην μπορούν οι πρόσφυγες να συγκατοικήσουν με νέους ανθρώπους, με οικογένειες με άτομα, με καθημερινούς ανθρώπους;
Το πρόγραμμα που δραστηριοποιείται σε Βερολίνο, Αυστρία, Ισπανία, Πορτογαλία, Σουηδία, Πολωνία και Ελλάδα έχει προσφέρει στέγη σε εκατοντάδες πρόσφυγες μέσω του μοντέλου της συγκατοίκησης. ”
Η Ιωάννα είναι από τους πρώτους που έκαναν αίτηση για συγκατοίκηση με κάποιον πρόσφυγα. Σχεδόν ένα μήνα μετά, μια μέρα χτύπησε το τηλέφωνο και οι άνθρωποι της refugees welcome της είπαν ότι υπάρχει υποψήφιος.
Η πρώτη επαφή
“Όταν με πήραν τηλέφωνο από το refugees welcome στην αρχή είχα ένα άγχος. Άρχισα να σκέφτομαι και το πώς θα είναι να ζει κάποιος άγνωστος μέσα στο σπίτι και πόσο άνετα θα νιώθω εγώ. Η πρώτη μου σκέψη ήταν πως θα κυκλοφορώ με το μπουρνούζι… Ή αν θα μπορώ να βάζω μουσική. Μετά με απασχόλησε πολύ το θέμα των γονιών και της αδερφής μου, γιατί μπορεί να μένω μόνη μου εδώ αλλά το σπίτι είναι όλων, και έπρεπε να τους κάνω μια κουβέντα στον καθένα ξεχωριστά. Όλοι τους συμφώνησαν σχεδόν αμέσως. Κάτι που με απασχολούσε πολύ, ήταν κατά πόσο θα ταίριαζαν οι κουλτούρες μας, κατά πόσο θα μπορούσε να σεβαστεί ο ένας τον τρόπο ζωής του άλλου.
Είχα να παλέψω με δικές μου προκαταλήψεις και ευτυχώς τα είχα λύσει στο μυαλό μου πριν γνωρίσω τον Ναντίρ. Αλλά ταιριάζουμε πάρα πολύ στον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα.”
Αντίστοιχα για τον Ναντίρ, η συγκατοίκηση με την Ιωάννα είναι εύκολη υπόθεση. Ο Ναντίρ δεν είναι από το κύμα προσφύγων που έφτασε στην Ελλάδα το τελευταίο διάστημα. Έχει αρκετά χρόνια στην χώρα μας αλλά επειδή έμεινε χωρίς δουλειά και είχε πρόβλημα με την νόμιμη παραμονή του, δεν μπορούσε να νοικιάσει σπίτι. Έκανε αίτηση στο refugees welcome και γνώρισε την Ιωάννα.
” Γενικά στη ζωή μου έχω συγκατοικήσει πολλές φορές. Δεν βλέπω δυσκολίες. Δεν υπάρχει κάποιο θέμα ή κάποιο πρόβλημα που να με ενοχλεί. Η Ιωάννα μου έχει δώσει τον αέρα σαν αν είμαι σε δικό μου σπίτι” λέει ο Ναντίρ.
“Οι περισσότερες προσφορές συγκατοικήσεων και προσφορές διαμερισμάτων γίνονται από καθημερινούς ανθρώπους, λέει η Χριστίνα Ψαρρά. Πρόκειται για άτομα που συνήθως συνοδεύον τις αιτήσεις τους με μηνύματα, είτε μας γράφουν απευθείας στο email και μας λένε ότι έχουν ένα διαθέσιμο δωμάτιο και θα ήθελαν να το μοιραστούν με μία οικογένεια. Λαμβάνουμε μηνύματα από άτομα που δεν έχουν χώρο να διαθέσουν και μας γράφουν ότι είναι έτοιμοι να μοιραστούν το χώρο τους με κάποιον άλλο και να δώσουν το δικό τους δωμάτιο. Λάβαμε ένα μήνυμα από μία μαμά, η οποία μας έγραψε ότι θα μοιράζεται το δωμάτιο με το γιό της για δύο τρεις μήνες ώστε να μπορεί αν διαθέσει το δικό της χώρο, σε πρόσφυγες.”
Χωρίς παρεμβάσεις
Το refugges welcome, μεσολαβεί ουσιαστικά για να γνωριστούν μεταξύ τους οι υποψήφιοι συγκάτοικοι και έχει αρχικά μια ευθύνη παρακολούθησης της συγκατοίκησης αλλά στη συνέχεια οι συγκάτοικοι ρυθμίζουν μόνοι τους τα θέματά τους.
“Όταν συναντηθήκαμε πρώτη φορά όλοι μαζί, μας είπαν ότι εάν προχωρούσαμε με τη συγκατοίκηση αυτοί θα ήταν μεν εκεί αν χρειαστούμε κάτι, αλλά η διαδικασία λειτουργούμε με το σκεπτικό ότι είμαστε ενήλικες ικανοί να λύσουμε τα προβλήματα μας μόνοι μας. Και δεν έχει προκύψει κάποιο θέμα. Αν ήταν να λήξει η συγκατοίκηση βέβαια θα τους το λέγαμε. Αν δεν τα βρίσκαμε. Αλλά ούτε είναι παρεμβατικοί, ούτε εμείς τους έχουμε χρειαστεί έκτοτε” λέει η Ιωάννα.
Πως είναι όμως η μέχρι τώρα εμπειρία για τους δύο συγκάτοικους και τι έχει αλλάξει στη ζωή της Ιωάννας σε πρακτικό επίπεδο; “Το σπίτι ήταν λειτουργικό και πριν έρθει ο Ναντίρ, δεν έχει αλλάξει κάτι στον τρόπο που λειτουργούν τα πράγματα. Ως προς την καθαριότητα τις αγορές κτλ. Όπως ήταν πριν συνεχίζουν. Αν χρειάζεται κάτι άλλο ο Ναντίρ το φροντίζει μόνος του. Ας πούμε τηλεόραση στο σπίτι δεν υπάρχει. Αν θέλει τηλεόραση θα πρέπει να φροντίσει μόνος του να βρει μια τηλεόραση. Κατά τα άλλα όλα είναι κοινόχρηστα. Επειδή δεν περνάμε πολύ ώρα στο σπίτι, δεν είναι και ο ένας μες στα πόδια του άλλου. Εγώ σίγουρα θα πρότεινα σε κάποιον να το προχωρήσει κρίνοντας από την δική μου εμπειρία. Δεν είναι κάτι δύσκολο, εφόσον υπάρχει ο χώρος και η διάθεση όλα τα άλλα βρίσκονται” λέει η Ιωάννα.
“Βοηθώντας ανθρώπους παρέχοντάς τους στέγαση κάπου σε μια γωνία του σπιτιού, δεν νομίζω ότι θα λείψει κάτι από αυτό το σπίτι, αρκεί να ταιριάζουν οι άνθρωποι μεταξύ τους και να ξέρουν προς τα πού βαδίζουν” καταλήγει ο Ναντίρ. “Είναι ωραίο, είναι μια καινούργια εμπειρία για τους ανθρώπους που είναι από διαφορετικές κουλτούρες, πολιτισμούς, για να βρουν μήπως έχουν ένα σημείο που τους φέρνει πιο κοντά.”