του Κώστα Βλαχόπουλου
Η νέα ταινία του Ken Loach, Sorry we missed you έκανε πρεμιέρα στην Ελλάδα στο Διεθνές Φεστιβάλ της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας σε μια ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα, παρουσία της πρωταγωνίστριας Debbie Honeywood.
O Ρίκυ και η οικογένειά του ζουν στην βόρεια Βρετανία, κοντά στο Μάντσετερ. Βιώνουν έναν καθημερινό αγώνα για να ανταπεξέλθουν στην αποπληρωμή παλαιότερων χρεών (την αποπληρωμή ενός δανείου) που προέκυψαν από τις επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης του 2008. Ο Ρίκυ εργάζεται σε περιστασιακές δουλειές και η γυναίκα του Abbie φροντίζει κυρίως ηλικιωμένους ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Ξαφνικά παρουσιάζεται μια ευκαιρία εργασίας σε μεταφορική εταιρεία που εξασφαλίζει την δυνατότητα στον Ρίκυ να δουλέψει ως ανεξάρτητος μεταφορέας, σαν ελεύθερος επαγγελματίας δηλαδή, με δικό του όχημα και ευέλικτο ωράριο που το ρυθμίζει ο ίδιος. Ο Ρίκυ θεωρεί σημαντικη αυτή την προοπτική και αρχίζει να κάνει όνειρα για μια καλύτερη ζωή. Όλα αυτά βέβαια, πριν ξεκινήσει στην νέα του δουλεια, η οποία αποδεικνύεται εξοντωτική με απάνθρωπες συνθήκες για τους εργαζόμενους. Η δουλειά της Abbie είναι και αυτή τρομερά απαιτητική και σταδιακά η ζωή τους μετατρέπεται σε μια καθημερινή κόλαση με αποτέλεσμα να απειλείται η συνοχή της οικογένειας.
Στο Sorry we missed you, o Loach, ένας από τους πιο εμβληματικούς εκπροσώπους του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, καταπιάνεται ξανά με καταστάσεις που βιώνει η Βρετανική κοινωνία στην καθημερινότητά της. Εδώ εστιάζει στο απαράδεκτο εργασιακό καθεστώς των Συμβολάιων Μηδενικών Ωρών (Zero Hours Contracts). Τα ZHC’s είναι η αποθέωση της επισφάλειας. Ο εργαζόμενος υποτίθεται, ότι έχει την ελευθερία και την ευελιξία να δουλέψει όποτε επιθυμεί ο ίδιος, χωρίς να καλύπτεται από καμία σύμβαση που να ορίζει το ωράριό του ή τις ημέρες εργασίας κατα την διάρκεια του μήνα. Το τυράκι που δίνουν οι εργοδότες είναι, ότι όλα εξαρτώνται από τον ίδιο τον εργαζόμενο. Αν θέλει να βγάλει περισσότερα χρήματα, θα δουλέψει περισσότερο. Η πραγματικότητα όμως είναι τελείως διαφορετική. Ο εργοδότης μπορεί να απασχολήσει τον εργαζόμενο για όσες ώρες και όποτε κρίνει εκείνος. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι ένας υπάλληλος μπορεί να εργαστεί ένα πλήρες οκτάωρο την μία ημέρα ή και παραπάνω, μία ώρα την επόμενη και να γυρίσει ξανά στη δουλειά μετά από μία εβδομάδα. Το συγκεκριμένο καθεστώς δεν αποτελεί εξαίρεση. Είναι πλέον κανόνας στην Βρετανία. Πολύ μεγάλες επιχειρήσεις, όπως η Sports Direct, δουλεύουν μόνο με ZHC’s. Μέσα σε μια δεκαετία τα Συμβόλαια Μηδενικών Ωρών έχουν οκταπλασιαστεί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Εθνικής Στατιστικής Αρχής της Βρετανίας, το 2015 υπήρχαν πάνω από 800 χιλιάδες εργαζόμενοι υπό αυτό το καθεστώς.
Τρία χρόνια μετά το I, Daniel Blake, o Loach βγάζει και πάλι τα ‘άπλυτα’ του βρετανικού τρόπου ζωής και της βρετανικής οικονομίας στην φόρα, αυτή την φορά, όμως με πιο χιουμοριστικό και γλυκό τρόπο. Ο Loach λειτουργεί σαν ρεπόρτερ, αφού αποτυπώνει με τρομερή ακρίβεια, και χωρίς ίχνος υπερβολής την κατάσταση στην Βρετανία του Brexit και κυρίως σε πόλεις του Βρετανικού βορρά, μακριά από την φούσκα του Λονδίνου. Παρουσιάζει μια κοινωνία σε βαθιά κρίση, που ζει στα όρια της αποσύνθεσης, χωρίς καμία ασφάλεια για το μέλλον και ένα κράτος ξεχειλωμένο, όσον αφορά τις κοινωνικές υποθέσεις, το οποίο υπάρχει μόνο μέσα από την τεράστια γραφειοκρατία του, με ελάχιστη παρέμβαση στην ζωή των ανθρώπων. Ένα κράτος βαθιά πληγωμένο, που διαμορφώθηκε τα 30 τελευταία χρόνια με συνταγές Θατσερικής απορρύθμισης, οι οποίες ακολουθούνται κατα γράμμα έως σήμερα