Το 1908, αν και ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι έγινε το 1910, οι φοιτητές της Ιατρικής Σχολής της Αθήνας εξαγριώθηκαν, όταν αντίκρισαν ένα πρωτόγνωρο θέαμα στις πανεπιστημιακές αίθουσες. Μία γυναίκα καθηγήτρια. Το όνομα της υφηγήτριας ήταν Αγγελική Παναγιωτάτου και υπήρξε η πρώτη γυναίκα απόφοιτος της Ιατρικής.
Η Αγγελική Παναγιωτάτου (1878 – 1954) από τη Θηνιά Κεφαλλονιάς ήταν η πρώτη γυναίκα που αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών
Σύμφωνα με περιγραφές του Γρηγόριου Ξενόπουλου στο περιοδικό «Διάπλασις των Παίδων», οι φοιτητές ξεσηκώθηκαν και φώναζαν προσβολές στην Παναγιωτάτου. Πιο χαρακτηριστική ήταν η προτροπή «στην κουζίνα!», που είχε ως στόχο να της υπενθυμίσει ποιο ήταν το μέρος που της άρμοζε.
Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος την υποστήριξε, αποκαλώντας τη διδασκαλία της «σοφή», αλλά τα λόγια του δεν ήταν αρκετά για να εξασφαλίσουν τη θέση της στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Τελικά, η Παναγιωτάτου εγκαταστάθηκε στην Αίγυπτο, όπου και εργάστηκε για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της.
«Δεν έχω την τιµή να είµαι Γαλλίδα. Είµαι Ελληνίδα»
Η Αγγελική Παναγιωτάτου και η αδερφή της, Αλεξάνδρα, γεννήθηκαν στη Θηνιά της Κεφαλλονιάς. Η οικογένειά της ήταν ευκατάστατη. Ο πατέρας της έμπορος και η μητέρα της καταγόταν από αρχοντική οικογένειά. Και οι δύο αδελφές διέπρεψαν στα μαθήματα και συνέχισαν τις σπουδές τους στην Κέρκυρα. Εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα, όπου φοίτησαν στο Αρσάκειο και στη Σχολή των Γαλλίδων Καλογραιών. Ήθελαν να συνεχίσουν στην ανώτερη εκπαίδευση, αλλά η είσοδος στο πανεπιστήμιο απαιτούσε απολυτήριο γυμνασίου και στα σχολεία θηλέων δεν υπήρχαν απολυτήριες εξετάσεις.
Στην αυτοβιογραφία της, η Παναγιωτάτου έγραψε πως η ίδια έψαξε τη λύση στα νομικά βιβλία. Εξέτασε τη νομοθεσία και αντιλήφθηκε ότι δεν αναφερόταν πουθενά ρητή άρνηση για μία μαθήτρια να δώσει εξετάσεις και να περάσει στο πανεπιστήμιο. Έτσι κατάφεραν οι δύο αδερφές να γίνουν οι πρώτες φοιτήτριες στην Ιατρική, το 1893.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η γυναικεία παρουσία στη σχολή συνοδεύτηκε από πολλά κακεντρεχή σχόλια, όπως το περίφημο «στην κουζίνα!» Μερικές φορές, χρησιμοποιούσε το φύλο της και για καλό. Κατά τη διάρκεια μιας αναστάτωσης, όπου ένας φοιτητής σημάδεψε με όπλο τον καθηγητή Ρήγα Νικολαΐδη, η Παναγιωτάτου σηκώθηκε όρθια και στάθηκε μπροστά του. Η γυναικεία παρουσία εξέπληξε τον φοιτητή, ο οποίος φάνηκε και συνέρχεται και άφησε το όπλο.
Αποφοίτησε το 1897 Την ίδια χρονια ο πρύτανης και καθηγητής της Φυσικοµαθηµατικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών, Αντώνιος Χρηστοµάνος, ανακοίνωσε πως ήταν μάταιο πια να εμποδίζουν τη χειραφέτηση των γυναικών, καθώς είχε μπει σε τελική ευθεία. Οι άντρες όφειλαν να «ανέχονται τις γυναίκες και να μην παρακωλύουν την επιστημονική ανάπτυξη του γυναικείου φύλου, αλλά ούτε και την ενισχύουν με υπερβολική ενθάρρυνση».
Η Παναγιωτάτου ανάμεσα στους γιατρούς του Ελληνικού Νοσοκομείου Αλεξάνδρειας
Η Παναγιωτάτου ειδικεύτηκε στη μικροβιολογία και εγκαταστάθηκε στην Αίγυπτο, όπου μελέτησε τις τροπικές ασθένειες Παράλληλα με τις ιατρικές έρευνες, οι οποίες βραβεύτηκαν με το παράσημο του Τάγματος του Νείλου, ασχολήθηκε με τη φιλολογία και τη λογοτεχνία. Άνοιξε το πρώτο φιλολογικό σαλόνι της Αλεξάνδρειας και υπήρξε πολύ δραστήρια στην ελληνική κοινότητα.
Όταν βρέθηκε στο Παρίσι για να βραβευτεί από την Ακαδημία Επιστημών για το έργο της, «Εντερική αµοιβάδωσις και εξωεντερικές εντοπίσεις», την παρουσίασαν ως «σοφή Γαλλίδα». Η Παναγιωτάτου αμέσως τους διόρθωσε: «Ευχαριστώ θερµά για την επαινετική προσφώνηση, αλλά δεν έχω την τιµή να είµαι Γαλλίδα. Είµαι Ελληνίδα».
Το 1938 έγινε η πρώτη έκτακτη καθηγήτρια Υγιεινής και Τροπικής Παθολογίας στην Ελλάδα. Το 1947, η πρώτη καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής «τιμής ένεκεν» και το 1950, η πρώτη γυναίκα, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Πέθανε στην Αλεξάνδρεια το 1954.
Οι Ελληνίδες φοιτήτριες
Η Παναγιωτάτου ήταν απ’ τις λίγες Ελληνίδες που κατάφεραν να σπουδάσουν. Το 1884 η Σεβαστή Καλλισπέρα προσπάθησε να γραφτεί στη Φιλοσοφική Σχολή, έγραψε άριστα στις εξετάσεις, αλλά το υπουργείο Παιδείας αρνήθηκε να τις επικυρώσει. Τελικά, αναγκάστηκε να φύγει για τη Γαλλία και να σπουδάσει στη Σορβόννη.
Η Ιωάννα Στεφανοπούλου ήταν η πρώτη φοιτήτρια που γράφτηκε στο πανεπιστήμιο το 1890, προκαλώντας τον πρύτανη να διαμαρτυρηθεί επειδή «αναμειγνύονταν τα φύλα». Εκτός από τους άντρες και τα προσβλητικά τους σχόλια, οι φοιτήτριες είχαν να αντιμετωπίσουν τις «καλοπροαίρετες» συμβουλές γυναικείων περιοδικών. Η «Εφημερίδα των Κυριών» Συνιστούσε στις φοιτήτριες να αποφύγουν κάθε είδους κινητοποίηση ή διαμαρτυρία, γιατί δεν ήταν πρέπον μια κοπέλα να τρέχει στους δρόμους με λυτά μαλλιά ή βρεγμένα ρούχα, σε περίπτωση που τους κατέβρεχε η αστυνομία, ούτε βέβαια να βρίσκεται σε χώρους που μπορούσαν να ακουστούν «αντρικές βρισιές»….