Κείμενο: Χάρις Γεωργίου | Φωτογραφία: Χρήστος Διαμάντης
Λιπάσματα 2017: Φεστιβάλ στη Θάλασσα
«Στην Δραπετσώνα πια δεν έχουμε ζωή», είχε γράψει κάποτε ο Τάσος Λειβαδίτης, σε ένα τραγούδι που ερμήνευσε αργότερα ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Κι όμως, το «Φεστιβάλ στη θάλασσα», που διεξάγεται στα Λιπάσματα Δραπετσώνας αυτό το καλοκαίρι, έρχεται να αλλάξει τον ρου της ιστορίας τούτου του τόπου. Τι κι αν η Δραπετσώνα είναι μία περιοχή με δύσκολη πρόσβαση, τι κι αν οι δρόμοι ήταν κλειστοί λόγω του SNF Run 2017, εμείς βρεθήκαμε εκεί, σε μία βραδιά που κατάφερε να μας ενώσει, περνώντας τα δικά της μηνύματα, δημιουργώντας προβληματισμούς και προσδοκίες.
«Στηρίζουμε την ανυπακοή και τη δραστηριότητα», θα πει ο Σωκράτης Μάλαμας, ο οποίος ανοίγει με την εμφάνισή του αυτή τη διοργάνωση. Γιατί αυτό το Φεστιβάλ, είναι κάτι παραπάνω από μουσική. Είναι πολύ περισσότερο μια κραυγή αναγέννησης, μια τζούρα οξυγόνου μέσα στους τόνους εισπνεόμενων χημικών, που βύθιζαν ανάσες και ζωές.
Τα Λιπάσματα
Η ιστορία του προβλήματος, εκκινεί χρόνια πίσω, από τις αρχές του 20ου αιώνα, όπου έκανε την εμφάνισή της η βιομηχανική αυτή ζώνη. Επιβλητικές εργοστασιακές μονάδες της ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ, το εργοστάσιο παραγωγής ρεύματος της ΔΕΗ, οι δεξαμενές καυσίμων της SHELL – οι οποίες αργότερα περιήλθαν στην ιδιοκτησία της BP και ακόμα πιο μετά στην ιδιοκτησία της OilOne του Δημήτρη Μελισσανίδη – και η Ανώνυμος Ελληνική Εταιρία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων, συνυπήρξαν για χρόνια με τους κατοίκους, οι οποίοι μέσα σε αυτές τις ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης, έδιναν καθημερινά τους δικούς τους αγώνες.
Φτώχεια, φτηνά εργατικά χέρια, προσφυγιά, ανέχεια. Τούτες οι λέξεις έρχονται στο μυαλό σαν κανείς μιλά για τη Δραπετσώνα. Τούτες οι λέξεις έρχονταν στο μυαλό μέσα από τις διηγήσεις των κατοίκων. Άνθρωποι ξεκληρισμένοι, πρόσφυγες που γύρευαν ένα κομμάτι ψωμί, διείδαν τη σωτηρία τους σε αυτούς τους βιομηχανικούς τάφους. «Σαν στρείδια στο κατάστρωμα οι μετανάστες όλοι», θα φτάσουν σε τούτη τη γη. «Άλλοι θα χουν τον τρόπο τους και θα ευδοκιμήσουν, και άλλοι ως να πεθάνουνε τη δίψα δε θα σβήσουν», μα όλοι θα εισπνεύσουν για χρόνια τον ίδιο αέρα. Στις προσφυγικές αυτές περιοχές ο χρόνος σταματά και σε ταξιδεύει σε μιαν άλλην πραγματικότητα.
Εικόνες που μεταφέρονται μέσα από ιστορίες˙ να περιγράφουν με τον πιο γλαφυρό τρόπο, τις δυσκολίες που βίωναν καθημερινά. «Φτωχά παιδιά ήμασταν, δεν είχαμε ελπίδα. Ξυπνούσαμε και εισπνέαμε καθημερινά την οργή της βιομηχανίας. Ξυπνούσαμε γυρεύοντας λίγο χώρο να πάρουμε μιαν ανάσα». Τούτες οι λέξεις να μένουν χαραγμένες και να δημιουργούν σκέψεις για τις φτωχογειτονιές του Πειραιά, το Κερατσίνι και τη Δραπετσώνα. Και μαζί με ‘κείνο το ποίημα του Λειβαδίτη, να φτάνουν στα μύχια της ψυχής και να μας ταρακουνούν συθέμελα.
Η περιοχή των Λιπασμάτων, η οποία πήρε το όνομά της από το ομώνυμο εργοστάσιο, αποτελείται από 640 στρέμματα. 640 στρέμματα γης, τα οποία λυμαίνονται ακόμα και σήμερα βιομηχανίες διαιωνίζοντας μία κατάσταση μη βιώσιμη για τους κατοίκους. Κομμάτι από την πίτα έχουν η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (το οποίο απέκτησε για χρέη του ομίλου Μποδοσάκη στο ελληνικό δημόσιο), η Γαλλική τσιμεντοβιομηχανία Lafarge, ο ΟΛΠ, ο Δήμος Κερατσινιού – Δραπετσώνας, η ΔΕΗ και η εταιρία OilOne.
Και ακόμα και αν η Ανώνυμος Ελληνική Εταιρία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων, αποτελεί παρελθόν ήδη από το 1999, η εκμετάλλευση του τόπου συνεχίζεται, μετά την χορήγηση άδειας λειτουργίας των εγκαταστάσεων της OilOne, το 2015, με την υπ’ αριθμ Δ3/Β/11148.
Το «Πάρκο Εργατιάς».
Από τα 640 στρέματα που αναφέρθηκαν ανωτέρω, τα 160 έχουν περιέλθει στο Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας, ο οποίος κατόρθωσε με την αρωγή των υπαλλήλων του να αναδιαμορφώσει μεγάλο τμήμα τους σε λιγότερο από ένα χρόνο, και να παραδώσει στο κοινό το «Πάρκο Εργατιάς», που περιλαμβάνει ένα ανοιχτό θεατράκι 1000 θέσεων, αθλητικές εγκαταστάσεις, αλλά και το συναυλιακό χώρο στον οποίο διεξήχθη η εμφάνιση του Σωκράτη Μάλαμα.
Τα συμφέροντα πολλά, μα η θέληση των κατοίκων, δυνατότερη.
Ο άλλοτε εγκαταλελειμένος αυτός χώρος με τις εγκαταστάσεις του εργοστασίου Λιπασμάτων και τη χαρακτηριστική πανύψηλη τσιμινιέρα, απέκτησε ζωή. Με καπετάνιους στο όχημα το δήμαρχο Χρήστο Βρεττάκο και την αντιδήμαρχο Σταυρούλα Συρράκου, τους οποίους ευχαρίστησε ο Σωκράτης Μάλαμας, η Δραπετσώνα κατάφερε να μας παρουσιάσει ένα άλλο πρόσωπο επιδιώκοντας έτσι να ξανασυστηθεί στο κοινό.
Ένα πρόσωπο που αγκαλιάζει τον πολιτισμό, που ενώνει μέσα από τη μουσική. Ένα πρόσωπο που μας γεννά αισιοδοξία. Είναι αυτοί οι άνθρωποι, οι καθημερινοί που μας ξυπνούν την ελπίδα. Δε χρειάζονται πομπώδεις δηλώσεις για να σε κάνουν να πιστέψεις. Χρειάζονται πράξεις και θέληση. Θέληση για μιαν ανάσα. Χρειάζεται πολύ περισσότερο γνώση και όραμα, για να δεις το ανέφικτο και να το κάνεις πραγματικότητα.
Και είναι αυτά τα παραδείγματα που μας κάνουν να πιστεύουμε σε εκείνα τα καλύτερα αύριο που έχουμε πλάσει με τη φαντασία μας. Οι δήμοι τούτης της χώρας ανήκουν στους κατοίκους τους, σε εκείνους που αναπνέουν τούτο τον αέρα, που ψάχνουν χώρους για να πάνε να διασκεδάσουν με τα παιδιά τους, σε εκείνους τους τρελούς και τους ονειροπόλους που τραγουδάνε σε συναυλίες, που ερωτεύονται και ονειρεύονται με τα μάτια ανοιχτά. Και αν είναι πολλά τα λεφτά, εμείς με όχημα μια πένα και μια φωτογραφική, πάντοτε θα στηρίζουμε τους τρελούς που φαντάζονται και υλοποιούν οάσεις μέσα στην ασκήμια αυτού του κόσμου. Εκείνους τους τρελούς που ξέρουν πως ο πολιτισμός είναι ανάγκη, είναι επιλογή. Σε ένα υγιές σύστημα που θυσιάζει τον άνθρωπο στο όνομα τους κέρδους, ας είμαστε οι ιοί που φαντάζονται τον κόσμο αλλιώς.
Ο Σωκράτης Μάλαμας
Ευτυχείς λυπημένοι και πότες, μαχόμαστε εκείνον τον αέρα που κυκλώνει τη ζωή, την πόλη μας, το σπίτι, την αυλή, γιατί τίποτα δεν χάθηκε, ποτέ από κανέναν. Γινόμαστε αέρας πεχλιβάνης, μέσα σε βιομηχανικές ζώνες, συνθέτουμε ιστορίες με νεράιδες και ξωτικά και ξεχυνόμαστε σαν ποτάμι που κυλλά, ορμητικό ενάντια σε όλη εκείνη τη μιζέρια που βαφτίζουμε ανάπτυξη στο όνομα του κέρδους.
Ας είμαστε, λοιπόν, αυτοί που τραγουδούν στίχους, που πίνουν μπύρες δίπλα στη θάλασσα, που ταξιδεύουν με τη φωνή του Σωκράτη Μάλαμα και της Λαμπρινής Καρακώστα, το βιολί του Φώτη Σιώτα, τα τύμπανα του Νίκου Μαγνήσαλη, το κοντραμπάσο του Γιάννη Παπατριανταφύλλου, το νέυ του Νίκου Παραουλάκη, την τρομπέτα του Παντελή Στόικου και το λαούτο και το μπουζούκι του Κυριάκου Ταπάκη. Με το Βαγγέλη Λάππα και τον Πάνο Ηλιόπουλο στον ήχο, το Χρήστο Λαζαρίδη στα φώτα και τον Δημήτρη Κατέβα τεχνικό σκηνής.
Ας είμαστε αυτοί που χορεύουν με τη Γωγώ, που ζουν τους στίχους και τη μουσική. Ας είμαστε για πάντα εκείνα τα ασυμβίβαστα παιδιά που μέσα στο σκοτάδι που απλώνεται σε όλης της γης την πλάση, μια χαραμάδα αφήνουνε το φως για να περάσει.
Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ
Εγκαινιάζουμε τις συναυλίες αυτού του φεστιβάλ δυναμικά και ανανεώνουμε το ραντεβού μας, στον ίδιο τόπο μιας και αναμένουμε πολλές βραδιές ακόμα, οι οποίες είναι με δωρεάν είσοδο στο κοινό.
Αναλυτικά, τα ονόματα που θα εμφανιστούν: Νίκος Ζωιδάκης (25/6), Χρήστος Νινιός, Παντελής Κυραμαργιός και Πλέγμα (29/6), Jazz βραδιά με τους Στέφανο Κοντραφούρη, Γιώργο Ανδρεάδη, Μichalis Katachanas quartet, Sugahspank! and the Swing Shoes (30/6), Λαϊκή Ορχήστρα Μίκης Θεοδωράκης. Τραγουδούν: Κώστας Μακεδόνας, Ζωή Παπαδοπούλου, Κίτρινα Ποδήλατα (2/7), Φωτεινή Βελεσιώτου. Μαζί της ο Σωτήρης Μπαλλάς (7/7), Last Drive και Lost Bodies (8/7), Κρατική Ορχήστρα Αθηνών: Υπό την μουσική διεύθυνση της διακεκριμένης μαέστρου Ελίζας Γώγου και με τη σύμπραξη των ταλαντούχων ηθοποιών Ορέστη Τζιόβα και Τάσου Δημητρόπουλου (9/7), Θανάσης Βασιλόπουλος. Μαζί του ο Γιώργος Σαρρής (14/7), Γλυκερία : «Σμυρνέικο Μινόρε». Συμμετέχουν η Dilek Koc και η Αρετή Κετιμέ (15/7), Koza Mostra και Θραξ Πανξ (17/7), Συναυλία Rock με τους Mr Highway και τους Empty Frame (21/7), Haig Yazdjian και Δημήτρης Υφαντής (27/7), Θοδωρής Κοτονιάς και Σαββέρια Μαργιολά. Αφιέρωμα στον Νίκο Παπάζογλου (7/8), Social Waste και Βέβηλος (2/9).
