Ο καθηγητής και δημοσιογράφος Λεωνίδας Βατικιώτης σχολιάζει με αφορμή τις δηλώσεις του Νίκου Δένδια στο Arab news για την στροφή της χώρας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την παγκόσμια τάση “απεξάρτησης” κρατών από το πετρέλαιο αλλά και τις επίσημες θέσεις της κυβέρνησης για το θέμα.
Διαβάστε προσεκτικά τις ακόλουθες δηλώσεις, χωρίς όμως να στοιχηματίσετε για την προέλευσή τους:
«Η Ελλάδα πιστεύει στις ανανεώσιμες. Η Ελλάδα δεν πρόκειται να αρχίσει να τρυπάει το βυθό της θάλασσας στη Μεσόγειο για να βρει αέριο, για να βρει πετρέλαιο, για έναν πολύ, πολύ απλό λόγο. Χρειαζόμαστε 10 ως 20 χρόνια για να το βρούμε και να το εκμεταλλευτούμε και από πλευρά κόστους θα ήταν πολύ πιο ακριβό από εκείνο της Σαουδικής Αραβίας, για παράδειγμα. Έτσι, οικονομικά δεν οραματίζομαι ότι η Ελλάδα θα γίνει μια πετρελαιο-παραγωγική χώρα. Και με όλο το σεβασμό, το Αιγαίο, για παράδειγμα, είναι ένας παράδεισος στη γη. Δε σχεδιάζουμε να τον μετατρέψουμε σε Κόλπο του Μεξικού. Έτσι, η Ελλάδα ελπίζει ότι θα έχει προσφορά ενέργειας. Η Ελλάδα ελπίζει να έχει πολύ καλές σχέσεις με το Σαουδικό Βασίλειο, αλλά η Ελλάδα δε σχεδιάζει στο ορατό μέλλον να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου».
Τα παραπάνω λόγια δεν ανήκουν σε κάποιον ακτιβιστή της ριζοσπαστικής οικολογίας, διαπρύσιο πολέμιο των εξορύξεων και των ορυκτών καυσίμων. Προέρχονται από τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια, όπως ειπώθηκαν την Πέμπτη 22 Απριλίου σε συνέντευξή του στο δίκτυο Arab News, που αποτελεί όργανο της σαουδαραβικής μοναρχίας. Οι δηλώσεις του Έλληνα υπουργού, που έγιναν σε λιγότερο από μια εβδομάδα από την κοινή συνέντευξή του με τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, η οποία ερμηνεύτηκε ως ελληνική αντεπίθεση απέναντι στις προκλήσεις της Τουρκίας, προκάλεσαν σοκ στην Αθήνα και «θάφτηκαν» από τον φιλοκυβερνητικό Τύπο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στην ιστοσελίδα του υπουργείου όπου μεταφέρεται και η πιο ασήμαντη δήλωση των πολιτικών στελεχών της ελληνικής διπλωματίας, μέχρι το πρωί της Κυριακής τουλάχιστον, δεν υπήρχε η παραμικρή αναφορά. Αντίθετα, κατά την πάγια πρακτική, «κύκλοι» του υπουργείου έσπευσαν με διορθωτικές δηλώσεις να υποβαθμίσουν και να μετριάσουν τη βαρύτητα των υπουργικών δηλώσεων από το Ριάντ.
Οι διορθωτικές δηλώσεις ανέφεραν συγκεκριμένα τα εξής τρία σημεία:
- Είναι προφανές ότι τα λεχθέντα δεν αφορούν το υπάρχον ενεργειακό πρόγραμμα της χώρας.
- Οι απόψεις του υπουργού Εξωτερικών για την πράσινη ενέργεια και την αειφόρο ανάπτυξη είναι γνωστές και διατυπωμένες κατ’ επανάληψη.
- Η παγκόσμια τάση τείνει προς την κατεύθυνση της προστασίας του περιβάλλοντος, της πράσινης ενέργειας και των ανανεώσιμων πηγών και υπηρετείται από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, όπως αποδεικνύεται από το μεγάλο βήμα της απολιγνιτοποίησης.
Η αλήθεια είναι ότι πυκνώνουν οι ανακοινώσεις το τελευταίο χρονικό διάστημα για διακοπή των σχεδίων εξόρυξης, ακόμη και της εξάρτησης κρατών από το πετρέλαιο. Το πιο πρόσφατο περιστατικό σημειώθηκε στην Καλιφόρνια όπου ο κυβερνήτης της ανακοίνωσε την Παρασκευή 23 Απριλίου ότι η πολιτεία του όχι μόνο θα απαγορεύσει τις σχιστολιθικές εξορύξεις μέχρι το 2024, αλλά ότι σκέφτεται ακόμη και να διακόψει τις εξορύξεις πετρελαίου μέχρι το 2045! Ανάλογη απόφαση έλαβε και η Βουλή της Δανίας στις 3 Δεκεμβρίου 2020, που ως αποτέλεσμα θα έχει μέχρι το 2050 να σταματήσουν όλες οι εξορύξεις στη Βόρεια Θάλασσα. Η απόφαση της Δανίας, που είναι η μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα της ΕΕ και αντλεί πετρέλαιο από τη Βόρεια Θάλασσα από το 1972, αναμένεται πώς θα της κοστίσει 2,1 δισ. δολάρια. Και η Βουλή της Γαλλίας επίσης αποφάσισε το 2017 να απαγορευτεί σε όλα τα εδάφη της μέχρι το 2040 κάθε εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου. Κατά ψήφισαν μόνο οι βουλευτές της Δεξιάς… Η απόφαση, παρότι δεν είναι σημαντική για τις άμεσες συνέπειές της μιας και η ετήσια παραγωγή της Γαλλίας (815.000 τόνοι) ισοδυναμεί με την παραγωγή μόλις λίγων ωρών της Σαουδικής Αραβίας, θα έχει σοβαρότατες έμμεσες επιπτώσεις καθώς συνοδεύτηκε από την απαγόρευση πωλήσεων πετρελαίου και βενζίνης για οχήματα μέχρι το 2040.
Κι αν όλα αυτά ηχούν μακρινά, για να εκτιμήσουμε την ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η διακοπή των εξορυκτικών δραστηριοτήτων αξίζει να παρατηρήσουμε ότι ανάλογα βήματα σημειώνονται και στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, η ισπανική Repsol πρόσφατα ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από τις περιοχές παραχώρησης στην Αιτωλοακαρνανία και την Ήπειρο, προς μεγάλη χαρά όσων αγωνίζονταν ενάντια στον εφιάλτη. Διστακτικά εμφανίζονται και τα Ελληνικά Πετρέλαια ως προς τα σχέδια εξορύξεων στα τρία οικόπεδα που έχει εξασφαλίσει δικαιώματα στη Δυτική Ελλάδα, με ρεπορτάζ να κάνουν λόγο για επανεξέταση και αναθεώρηση του προγραμματισμού των ΕΛΠΕ.
Η ακύρωση των σχεδίων εξόρυξης σε όλο τον κόσμο και στη Δυτική Ελλάδα σχετίζεται τόσο με περιβαλλοντικούς λόγους όσο και με την πτώση της τιμής του πετρελαίου δεδομένου ότι όπως φαίνεται και στο συνημμένο διάγραμμα τα… ελαφροαστικά σχέδια μετατροπής της Ελλάδας σε πετρελαιοεξαγωγική χώρα καταστρώθηκαν μια εποχή που η τιμή του πετρελαίου έφτασε σε ιστορικά υψηλά και μη επαναλαμβανόμενα επίπεδα. Στο Αιγαίο, παρόλα αυτά, η ακύρωση των σχεδίων εξόρυξης δε σχετίζεται με τη στροφή στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την τιμή του πετρελαίου. Η ακύρωση των σχεδίων εξόρυξης στο Αιγαίο αποτελεί πανηγυρική ήττα και εν κρυπτώ άτακτη υποχώρηση της ελληνικής αστικής τάξης μπροστά στην τουρκική απειλή! Πολύ πιθανά να αποτελεί και το μήνυμα το οποίο μετέφερε ο Ν. Δένδιας στην Άγκυρα κατά την πρόσφατη επίσκεψή του, το οποίο κρύφτηκε πίσω από τη λογομαχία στο πλαίσιο των δηλώσεών του με τον Τούρκο ομόλογό του, που αποδεικνύεται προπέτασμα καπνού! Συχνότατα άλλωστε στη διπλωματία και την πολιτική οι πιο μεγάλες υποχωρήσεις κρύβονται πίσω από ηρωικές και πομπώδεις εξαγγελίες. Αυτή τη δοκιμασμένη συνταγή, κοινώς ένα σόου εντυπώσεων, επέλεξε και ο Ν. Δένδιας φεύγοντας από την Άγκυρα με μια επικοινωνιακή επιτυχία, ως ελάχιστο αντάλλαγμα για την ταπεινωτική για την ελληνική αστική τάξη απόθεση στα πόδια του σουλτάνου ενός μεγαλεπήβολου σχεδίου δεκαετίας.
Αξίζει κατ’ αρχήν να σταθούμε στη «διάψευση» των κύκλων του υπουργείου Εξωτερικών, που ακολούθησε τη συνέντευξη. Τα τρία σημεία τους βρίθουν αντιφάσεων. Το πρώτο σημείο εννοεί ότι η ακύρωση των εξορύξεων αφορά μελλοντικές παραχωρήσεις κι ότι οι τρέχουσες θα συνεχιστούν κανονικά. Το πόσο κανονικά θα συνεχιστούν φάνηκε από τη στάση της ελληνικής πλευράς με αφορμή την παρενόχληση του γαλλικού ερευνητικού τη Δευτέρα 19 Απριλίου εντός της ελληνικής ΑΟΖ. Μετά τα όσα είπε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών στο Arab News, η δήλωση της κυβερνητικής εκπροσώπου Αρ. Πελώνη επιδέχεται διαφορετικής από την αρχική ερμηνεία. Ας τη θυμηθούμε ξανά: «το περιστατικό αυτό αφορά τη γαλλική πλευρά. Θα επαναλάβω ότι εμείς στόχος μας είναι να αναζητηθούν προοπτικές για μια θετική ατζέντα για να υπάρξει σε μια πρώτη φάση ένα κλίμα αποκλιμάκωσης και το κομμάτι αυτό προωθήθηκε κατά την επίσκεψη του Νίκου Δένδια στην Άγκυρα»…
*δείτε από το 15’24” και μετά
Ακόμη πιο ειλικρινής θα ήταν η δήλωση της Αρ. Πελώνη αν συμπληρωνόταν από μία επιπλέον αλήθεια και μια παραδοχή: Η αλήθεια είναι ότι η θετική ατζέντα στην οποία αναφέρθηκε δεν συμπεριλαμβάνει μόνο τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, αλλά και την απόσυρση της Ελλάδας από τα σχέδια εξορύξεων, με άλλα λόγια ένα μορατόριουμ σε κάθε είδους ερευνητική δραστηριότητα. Η παραδοχή αφορούσε την παράλειψη της ελληνικής κυβέρνησης από την υποχρέωσή της να ενημερώσει και τους άμεσα ενδιαφερόμενους, όπως είναι οι πετρελαϊκές εταιρείες που συνέχισαν το έργο τους.
Το δεύτερο σημείο για «γνωστές και διατυπωμένες κατ’ επανάληψη απόψεις» ήρθε να προσθέσει μια εσάνς ρουτίνας ώστε να καλυφθεί η στροφή 180 μοιρών που συντελείται.
Το τρίτο σημείο της «διάψευσης» είναι η αποθέωση της δημιουργικής ασάφειας και της διγλωσσίας. Από την μια, υπάρχει αναφορά στο «μεγάλο βήμα της απολιγνιτοποίησης» που παραπέμπει στις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού από το βήμα της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο του 2019, όταν εξαγγέλθηκε ο ξαφνικός θάνατος των λιγνιτικών μονάδων μέχρι το 2023, έτσι ώστε να μείνει ανοιχτή η πόρτα για μια ανακοίνωση μετά βαΐων και κλάδων για διακοπή του προγράμματος εξορύξεων. Από την άλλη, δεν υπάρχει καμία αναφορά σε «απο-πετρελαιοποίση» της ελληνικής οικονομίας, ανάλογης αυτής που ψήφισε η Γαλλία ή η Δανία, που να δικαιολογεί την υπενθύμιση της απολιγνιτοποίησης.
Όσο για την ταύτιση της απολιγνιτοποίησης με την προαγωγή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αποτελεί πολιτική απάτη. Στην Ελλάδα η απολιγνιτοποίηση δεν συντελείται για χάρη των φωτοβολταϊκών και των ανεμογεννητριών, αλλά για χάρη του Μυτιληναίου. Απολιγνιτοποίηση σημαίνει «φυσικοαεριοποίηση» της ελληνικής οικονομίας, την ίδια ώρα που το φυσικό αέριο χαρακτηρίζεται ελέφαντας στο δωμάτιο και εντείνεται η δημόσια συζήτηση για την απαλλαγή των κρατών. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση Μητσοτάκη, προς εξυπηρέτηση των ιδιωτών, βαφτίζει το φυσικό αέριο ΑΠΕ…
Προσπερνώντας το γράμμα των κυβερνητικών δηλώσεων η συνέντευξη Δένδια σηματοδοτεί τους τίτλους τέλους σε ένα ακόμη αφελές και μικρομέγαλο σχέδιο της ελληνικής αστικής τάξης, που ήθελε την κατοχύρωση των απειλούμενων κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στο Αιγαίο μέσω της συνεργασίας με τον ιμπεριαλισμό. Το σχέδιο στη χειρότερη εκδοχή του προέβλεπε να κερδίσει ο ιμπεριαλισμός τα πετρέλαια και η Ελλάδα τα θαλάσσια σύνορα, τα οποία πλέον θα εγγυούνταν οι «άσπονδοι» φίλοι μας. Το… ακράδαντο επιχείρημα που συνόδευε την υπεράσπιση αυτής της θέσης ήταν ότι Αμερικάνοι, Γάλλοι και Ισραηλινοί θα είχαν υλικό συμφέρον από την επέκταση των ελληνικών οικονομικών συνόρων! Καθηγητές πανεπιστημίου, γεωπολιτικοί αναλυτές και ιδρύματα υπεράνω πάσης… υποψίας θυσίασαν εκατομμύρια λέξεων για να εξηγούν γιατί ό,τι είναι καλό για την Ελλάδα θα είναι καλό για τις ΗΠΑ, ακόμη κι ότι οι χώρες που θα εκμεταλλευτούν τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες θα αποτελούσαν ασπίδα προστασίας για την Ελλάδα! Η αντίδραση της Τουρκίας θεωρήθηκε εντελώς αδιάφορη για να εκτιμηθεί. Ό,τι ανοησίες πίστευε κι ο Ε. Βενιζέλος, πριν εκατό χρόνια. Η διαφορά, ευτυχώς για την Ελλάδα, σε σχέση με τότε είναι πως η Τουρκία σήμερα βρίσκεται σε υποχώρηση… Η κρίση του καθεστώτος Ερντογάν και οι οικονομικοί τριγμοί όπως αντανακλώνται στην υποχώρηση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας θέτουν κάποια όρια στα μέτωπα που μπορεί να ανοίξει. Το παραπάνω μικρόνουν, επεκτατικό, απειλητικό για την ειρήνη και εχθρικό απέναντι στους λαούς σχέδιο καταστρώθηκε και τροχοδρομήθηκε επί κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου πριν ακριβώς δέκα χρόνια και υπηρετήθηκε ανεπιφύλακτα και δραστήρια απ’ όλες τις επόμενες κυβερνήσεις: ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ.
Και τι έμεινε στο τέλος;
Η αγαστή συνεργασία της Ελλάδας με το κράτος-τρομοκράτη του Ισραήλ, η περαιτέρω πρόσδεση της Ελλάδας στο αμερικανικό άρμα σε βαθμό ώστε ο πρέσβης των ΗΠΑ, Τζέφρι Πάιατ, να γράφει στο Βήμα της Κυριακής 25 Απριλίου «δεν υπάρχει όριο σε αυτό που μπορούμε να κάνουμε μαζί ΗΠΑ και Ελλάδα» και δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ νέων αγορών πολεμικού υλικού από Γαλλία και ΗΠΑ, το οποίο θα προσφέρεται γενναιόδωρα στο εγκληματικό καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας, όπως συμφώνησε ο Ν. Δένδιας κατά την επίσκεψή του στο Ριάντ. Καθόλου άσχημα για τον ιμπεριαλισμό και την ελληνική αστική τάξη…