Στο πλαίσιο λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του κορωνοϊού στη χώρα, εκδίδεται τις τελευταίες ημέρες από την κυβέρνηση σειρά αποφάσεων, που αφορούν στην αναπροσαρμογή της λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών. Μέτρα όπως η χορήγηση αδειών ειδικού σκοπού, η εκ περιτροπής και εξ αποστάσεως εργασία, η αποφυγή του συνωστισμού ή συγχρωτισμού, η απολύμανση των γραφείων, η χορήγηση μέσων ατομικής προστασίας και η αναστολή των ωρών κοινού αποσκοπούν αφενός στην περαιτέρω προστασία εργαζομένων και κοινού και αφετέρου στον περιορισμό των μετακινήσεων των πολιτών.
Ακολουθώντας εν μέρει τις παραπάνω εξελίξεις, το ΥΠΠΟΑ εξέδωσε στις 18.3.2020 απόφαση, βάσει της οποίας ορίστηκαν οι “Υπηρεσίες οι οποίες είναι απολύτως απαραίτητες για τη λειτουργία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού”, καθώς και ο αριθμός των εργαζομένων που κρίνεται απαραίτητος για τη λειτουργία καθεμίας από αυτές. Το μέτρο της εκ περιτροπής και εξ αποστάσεως εργασίας τέθηκε σε ισχύ στις υπηρεσίες του Υπουργείου από τη Δευτέρα, 23.3.2020.
Παρότι κατά την εφαρμογή των πρώτων μέτρων, δηλαδή τη χορήγηση αδείας ειδικού σκοπού, οι μόνιμοι, ΙΔΑΧ και ΙΔΟΧ εργαζόμενοι αντιμετωπίστηκαν ισότιμα, σύμφωνα προς την ευρωπαϊκή αρχή της μη διάκρισης στην εργασία και όπως εξάλλου διατυπώνεται και σε αρκετές παραγράφους της ίδιας της ΠΝΠ με τη χρήση της φράσης “υπάλληλοι με οποιαδήποτε σχέση εργασίας”, δεν ίσχυσε το ίδιο κατά την εφαρμογή του μέτρου της εκ περιτροπής εργασίας. Στην πραγματικότητα, όπως πληροφορούμαστε από πηγές μας, οι περισσότεροι ΙΔΟΧ (συμβασιούχοι) εργαζόμενοι ουδέποτε ενημερώθηκαν ότι επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή το σχετικό μέτρο, καμία υπηρεσία δεν τους έλαβε υπόψη κατά το σχεδιασμό του προγράμματος και ως εκ τούτου συνεχίζουν να προσέρχονται καθημερινά στην εργασία τους.
Ας τονιστεί εδώ ότι με την εκ περιτροπής εργασία διαφυλάσσεται το προσωπικό από την επαφή με συναδέλφους, καθώς συχνά το ίδιο γραφείο μοιράζονται περισσότεροι του ενός υπάλληλοι, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να τηρήσουν τις αποστάσεις ασφαλείας που προβλέπουν οι νέοι κανόνες υγιεινής και προστασίας για την αποφυγή εξάπλωσης του κορονοϊού. Σε καμία περίπτωση η λύση για την εκ περιτροπής εργασία δε μπορεί να θεωρηθεί η απόλυση του προσωπικού που “περισσεύει” και οι μειώσεις σε ημέρες και ώρες για τους εναπομείναντες εργαζομένους με αντίστοιχες μισθολογικές και ασφαλιστικές μειώσεις. Η πανδημία δεν μπορεί να αποτελέσει επουδενί ευκαιρία για αισχροκέρδεια, καταπάτηση των εργασιακών δικαιωμάτων και πεδίο για να αναπτυχθεί η μαύρη εργασία.
Εργαζόμενοι στις κατά τόπους Εφορείες Αρχαιοτήτων που έχουν ζητήσει διευκρινίσεις σχετικά με το θέμα, έχουν λάβει προφορικώς διαφορετικές και εν γένει αόριστες απαντήσεις, όπως ότι «η Εφορεία περιμένει οδηγίες από το Υπουργείο για το πως να διαχειριστεί τους συμβασιούχους», ότι «οι επιλέξιμοι κωδικοί του ΕΣΠΑ (σσ. από το οποίο χρηματοδοτείται μεγάλο μέρος των εν εξελίξει έργων του ΥΠΠΟΑ) δεν προβλέπουν σχετική τροποποίηση του τρόπου εργασίας» ή ότι «οι εργαζόμενοι δεν εμπίπτουν στη συγκεκριμένη κατηγορία, επειδή η εργασία τους λαμβάνει χώρα κυρίως στο πεδίο και όχι σε κλειστό χώρο». Παρόλα αυτά, σημειώνουμε ότι οφείλουν καθημερινά να μεταβούν στην εργασία τους, οι περισσότεροι με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις χρειάζεται να μετακινηθούν μαζί με τα συνεργεία (επομένως, περισσότερα των δύο ατόμων ανά Ι.Χ.) σε διαφορετικά εκσκαφικά ή ανασκαφικά μέτωπα.
Στο ίδιο πλαίσιο δεν έχει ληφθεί μέριμνα για την εργασία των ΙΔΟΧ εργαζομένων στις ανασκαφικές εργασίες και τις επιβλέψεις των εκσκαφών. Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για χορήγηση ατομικών μέσων προστασίας, π.χ. γάντια, μάσκες, αντισηπτικά, οινόπνευμα, παροχή νερού ή τουαλέτας, τήρηση των αποστάσεων ασφαλείας καθώς πολλοί εργάζονται πάνω σε ένα σκάμμα ή την επίβλεψή του έχουν αναλάβει περισσότεροι των δέκα ατόμων, το οποίο από το Νόμο πλέον τιμωρείται με πρόστιμο. Τι γίνεται όταν στις ανασκαφές είναι παρόντες οι αρχαιολόγοι, οι εργάτες, οι χειριστές μηχανημάτων, οι μηχανικοί και οι εργοδηγοί; Όλοι αυτοί απασχολούνται στο ύπαιθρο και άρα δεν έχουν ανάγκη για επιπλέον μέτρα κατά την κυβέρνηση και το ΥΠΠΟΑ, ασχέτως αν η εργασία τους είναι σε οικόπεδα και εκτάσεις στη μέση του πουθενά ή κοντά πλέον σε κατοικημένες περιοχές αλλά οι πολίτες δεν επιτρέπεται να τους προσεγγίσουν και να τους παράσχουν πρόσβαση σε σπίτια ή καταστήματα λόγω των μέτρων απαγόρευσης της κυκλοφορίας και του συνωστισμού. Πώς όλοι αυτοί, λοιπόν, οι “προνομιούχοι” εργαζόμενοι της υπαίθρου, αρχαιολόγοι, εργάτες, συντηρητές, σχεδιαστές κλπ., θα έχουν πρόσβαση σε βασικά αγαθά, όπως οι τουαλέτες, το τρεχούμενο νερό και το σαπούνι ή το αντισηπτικό που αποτελούν τα βασικά μέσα προστασίας από τον κορονοϊό;
Απόπειρες του Συλλόγου Εκτάκτων Αρχαιολόγων να επικοινωνήσει με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, προκειμένου να λάβει διευκρινίσεις για όλα τα θέματα που ανέκυψαν, έχουν αποβεί άκαρπες, όπως επίσης παραμένει επί του παρόντος αναπάντητο και το αίτημα που έχει κατατεθεί ήδη από τις 13.3.2020 περί «λήψης μέτρων προστασίας εργαζομένων από τον κορονοϊό» για τα ποικίλα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στο πεδίο συνάδελφοι. Κρίνουμε ότι η συμμόρφωση του ΥΠΠΟΑ με τα μέτρα προστασίας για μέρος, και όχι για το σύνολο των εργαζομένων είναι προβληματική τόσο απέναντι στους συμβασιούχους εργαζόμενους, όσο και απέναντι σε όλους τους εργαζόμενους.
Η άνιση στάση του ΥΠΠΟΑ απέναντι στους ΙΔΟΧ εργαζόμενους δημιουργεί ερωτήματα για τις προθέσεις πίσω από τις ασαφώς διατυπωμένες οδηγίες προς τις διευθύνσεις και τις υπηρεσίες αρμοδιότητάς του. Ενδεχομένως μπορεί να συνδεθεί με την εμμονή που επιδεικνύει το ΥΠΠΟΑ και η Κυβέρνηση στη με κάθε τρόπο ταχεία συνέχιση των έργων, ακόμη και σε περιόδους κρίσης. Είναι χαρακτηριστική η προσπάθεια που παρακολουθούμε στις δημόσιες δηλώσεις για διαβεβαίωση του κοινού ότι τα έργα και τα προγράμματα του Υπουργείου λειτουργούν κανονικά. Δεδομένου ότι η συντριπτική πλειονότητα των συγχρηματοδοτούμενων έργων του ΥΠΠΟΑ εκτελούνται – στο πεδίο τουλάχιστον – από συμβασιούχους, ενώ γραφειοκρατικά υποστηρίζονται από το μόνιμο προσωπικό, το οποίο μπορεί να εργαστεί και εξ αποστάσεως, η παράλειψη του ΙΔΟΧ προσωπικού από τον προγραμματισμό της εκ περιτροπής εργασίας γεννά ερωτήματα. Με αυτό το καθεστώς λειτουργίας, η εκτέλεση των κατά τόπους έργων θα μπορέσει να συνεχίσει με τον ίδιο ρυθμό και μόλις παρέλθει η κρίση του κορωνοϊού, η Κυβέρνηση και το ΥΠΠΟΑ θα έχουν τη δυνατότητα να παρουσιάσουν το επόμενο success story.
Διάβάστε την σχετική Ανακοίνωση του ΣΕΚΑ: ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΣΕΚΑ 22.3.2020