Του Άρη Χατζηστεφάνου
Πολλά (και αρκετά λανθασμένα) γράφτηκαν για τα αίτια της σφαγής στο Ορλάντο. Πολύ λιγότερα ειπώθηκαν, όμως, για τα μπαρ και τα κλαμπ των γκέι –εκεί που γεννήθηκαν οι djs και ξεκίνησε η μάχη για τα δικαιώματα των LGBT.
Εκείνο το βράδυ ήταν όλοι τους όμορφοι, χωρίς το πληγωμένο βλέμμα που είχαν οι αδερφές πριν από δέκα χρόνια.
Αλεν Γκίνσμπεργκ
«Τα γκέι κλαμπ άλλαξαν τον κόσμο» τιτλοφορούσε ο βρετανικός «Guardian» πρόσφατο αφιέρωμά του, που υπέγραφε ο μουσικοκριτικός Αλέξης Πετρίδης. Και αν ο τίτλος φαντάζει εκ πρώτης όψεως υπερβολικός, το περιεχόμενο του κειμένου τον δικαιολογεί απόλυτα.
Ο συντάκτης ξεκινά την ιστορία του με τον περίφημο Francis Grasso, τον πατέρα των djs που άλλαξε για πάντα τη σύγχρονη χορευτική μουσική μιξάροντας κομμάτια σε μια αδιάλειπτη αλληλουχία και αρνούμενος να δεχτεί «παραγγελιές» από τους πελάτες και τους ιδιοκτήτες των μαγαζιών.
Ηταν μια μουσική επανάσταση που ξεκίνησε σε νεοϋορκέζικα κλαμπ όπως το Haven και το Sanctuary –τους τελευταίους χώρους στους οποίους η αστυνομία μπορούσε να εισβάλλει ανενόχλητη και να παρενοχλεί ή να συλλαμβάνει τα μέλη της LGBT κοινότητας.
Λίγο αργότερα σε γκέι κλαμπ όπως το Fire Island θα γεννηθεί η έννοια του remix και θα τεθούν οι βάσεις για τη μουσική house, την acid house και δεκάδες ακόμη παραλλαγές που καθόρισαν την ποπ κουλτούρα σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Καμία από αυτές τις μουσικές επαναστάσεις, όμως, δεν θα είχε πραγματοποιηθεί αν δεν είχε προηγηθεί το 1969 μια αληθινή επανάσταση (για την ακρίβεια, μια εξέγερση) σε ένα γκέι μπαρ της Νέας Υόρκης, το περίφημο Stonewall.
Εκείνη την εποχή η LGBT κοινότητα δεν κινδύνευε από παρανοϊκούς οπλοφόρους αλλά από το ίδιο το κράτος, που έστελνε τα όργανα της τάξης να παρενοχλούν, να συλλαμβάνουν και ενίοτε να στέλνουν αιμόφυρτους στο νοσοκομείο όσους δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις ετεροφυλίας που είχε θέσει ο Αϊζενχάουερ με το διαβόητο προεδρικό διάταγμα 10450 για τις «σεξουαλικές διαστροφές».
Η πρόφαση, μέσω της οποίας εκδηλωνόταν ο πουριτανισμός του αμερικανικού κράτους, ήταν ότι οι γκέι είναι ευάλωτοι σε εκβιασμούς (από κομμουνιστές πράκτορες και άλλους υπαρκτούς και ανύπαρκτους εχθρούς) και συνεπώς πρέπει να αποβάλλονται αλλά και να ελέγχονται από τον κρατικό μηχανισμό.
Εκείνο το βράδυ της 28ης Ιουνίου του 1968, όμως, δεν επικρατούσε ο μακαρθισμός και ο πουριτανισμός αλλά το εξεγερτικό πνεύμα της δεκαετίας του ’60, που είχε εκδηλωθεί μέσα από το αντιπολεμικό κίνημα για το Βιετνάμ και το κίνημα των χίπις.
Οι θαμώνες του Stonewall όχι μόνο δεν ανέχτηκαν τον σχεδόν καθημερινό εξευτελισμό της αστυνομίας αλλά ταμπουρώθηκαν στο μπαρ και ξεκίνησαν μια εξέγερση που κράτησε σχεδόν μία εβδομάδα. Ηταν ένα πρωτοφανές θέαμα που εμπεριείχε στοιχεία καρναβαλιού (οι διαδηλωτές χόρευαν μπροστά στις ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας) αλλά και βίαιες συγκρούσεις με τα αμερικανικά ΜΑΤ.
Ηδη από τη δεύτερη ημέρα των ταραχών συγκεντρώθηκαν στο Stonewall οργανώσεις της Αριστεράς αλλά και μέλη από τους Μαύρους Πάνθηρες (το σημαντικότερο ένοπλο, επαναστατικό κίνημα της σύγχρονης Αμερικής). Είναι χαρακτηριστικό ότι το κίνημα για τα δικαιώματα των LGBT που γεννήθηκε εκείνη την εβδομάδα δανείστηκε συνθήματα από τους Μαύρους Πάνθηρες (το «Black is Beautiful» και το «Black Power» έγιναν «Gay is good» και «Gay power», αντίστοιχα).
Μάλιστα, μία από τις πρώτες οργανώσεις που δημιουργήθηκαν μετά την εξέγερση, το Απελευθερωτικό Μέτωπο των Ομοφυλόφιλων, δανείστηκε το όνομά της από το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο του Βιετνάμ, που μαχόταν τους Αμερικανούς εισβολείς.
Στην πρώτη τους διακήρυξη, η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Rat», ανέφεραν χαρακτηριστικά: «Είμαστε μια επαναστατική ομάδα ομοφυλόφιλων ανδρών και γυναικών που δημιουργήθηκε με την πεποίθηση ότι η ολοκληρωτική σεξουαλική απελευθέρωση όλων των ανθρώπων δεν μπορεί να επιτευχθεί εάν δεν καταργηθούν οι υπάρχοντες κοινωνικοί θεσμοί. […] Η Βαβυλώνα μάς εξώθησε να αφιερώσουμε τη ζωή μας σε ένα και μόνο πράγμα… την επανάσταση».
Ελάχιστα στοιχεία από το επαναστατικό πνεύμα του Stonewall έχουν παραμείνει σήμερα ζωντανά –με εξαίρεση τα Gay Pride που γεννήθηκαν το 1969 σαν φόρος τιμής στην εξέγερση.
Αντίθετα, αρκετοί από τους φερόμενους υποστηρικτές της LGBT κοινότητας χρησιμοποιούν σήμερα τη λεγόμενη πολιτική της ταυτότητας (Identity politics) για να αποστασιοποιηθούν από υπαρκτά προβλήματα της κοινωνίας και να απομονώσουν το κίνημα από κάθε άλλη διεκδίκηση.
Δυστυχώς πολύ πιο ανθεκτικός αποδείχτηκε ο πουριτανισμός των ΗΠΑ και άλλων δυτικών κοινωνιών.
Στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας «Guardian», που εξυμνούσε τη μουσική επανάσταση των γκέι κλαμπ, ο αρθρογράφος Οουεν Τζόουνς προσπαθούσε να εξηγήσει ότι η σφαγή στο Ορλάντο δεν ήταν, γενικά και αόριστα, μια επίθεση εναντίον της ανθρωπότητας.
Ηταν μια ομοφοβική επίθεση απέναντι στην LGBT κοινότητα (ακόμη και αν ο δράστης ήταν κατά τα φαινόμενα και ο ίδιος γκέι). «Δεν αρκεί να καταδικάζουμε τη βία -σημείωνε ο Οουεν Τζόουνς- πρέπει να κατανοήσουμε γιατί υπάρχει και πότε εμφανίζεται».
*Στίχος από το τραγούδι «Gay Bar» των Electric Six, το video clip του οποίου διαδραματίζεται μέσα στον Λευκό Οίκο.
Info
► Διαβάστε
«In defense of disco» (περιοδικό «Gay Left» τ.8)
Ο καθηγητής Richard Dyer από το King’s College του Λονδίνου εξηγεί με όρους μαρξιστικής ανάλυσης γιατί η disco είναι κάτι περισσότερο από ένα προϊόν του καπιταλισμού.
«Last Night a DJ Saved My Life» (εκδ. Grove Press)
Η ιστορία των disk jockey από τα νεοϋορκέζικα γκέι κλαμπ της δεκαετίας του ’70 μέχρι τις μέρες μας