Η κατάργηση των φοιτητικών παρατάξεων είναι ένα αίτημα που ακούγεται όλο και περισσότερο. Αλλά δεν είναι ένα νέο αίτημα. Στην πραγματικότητα είναι παλιό όσο και το αίτημα για κατάργηση των κοινοβουλευτικών κομμάτων.
- του Φοίβου Τσέκερη
Κι ενώ θα κοιτούσαμε στραβά κάποιον που μιλάει για κατάργηση των κοινοβουλευτικών κομμάτων δεν κοιτάμε εξίσου στραβά κάποιον που μιλάει για κατάργηση των φοιτητικών παρατάξεων. Αντίστοιχα, σε κάποιους δεν κακοφαίνεται που η Υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως προαναγγέλλει Ενιαίο Φοιτητικό Ψηφοδέλτιο, δηλαδή ισοπέδωση κάθε έννοιας δημοκρατίας στα ελληνικά πανεπιστήμια, που είναι άλλωστε κι ο στόχος της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Από την εξίσωση τίτλων ΑΕΙ-Κολλεγίων και τις διαγραφές φοιτητών μέχρι την ίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας και την ελεγχόμενη είσοδο στις σχολές, είναι φανερό πως βάζει στο στόχαστρο τον φοιτητικό συνδικαλισμό.
Σε αυτή την προσπάθεια βρίσκει συμμάχους σε διάφορες «ανεξάρτητες» κινήσεις φοιτητών (Project ΠάΝΚΣ κλπ). Πρόκειται για ομάδες που εμφανίζονται από το πουθενά κάθε φορά που η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας χρειάζεται νομιμοποίηση από ένα κομμάτι της ακαδημαϊκής κοινότητας για να περάσει τα αντιδραστικά της μέτρα. Πατούν πάνω σε υπαρκτά και, τις περισσότερες φορές, σε ανύπαρκτα προβλήματα μέσα στους ακαδημαϊκούς χώρους και χτίζουν ένα αφήγημα περί «κάθαρσής» τους από αυτά. Κοινή συνισταμένη όλων αυτών των κινήσεων είναι η απαξίωση των συλλογικών διαδικασιών, η επίθεση στον δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα του πανεπιστημίου και η προώθηση των «μεταρρυθμίσεων” που φέρνει το Υπουργείο Παιδείας. Ενίοτε γίνεται και λόγος για «κατάργηση των παρατάξεων».
Τι σημαίνει όμως «κατάργηση των παρατάξεων»;
Ουσιαστικά σημαίνει κατάργηση της πολιτικής στα πανεπιστήμια, κατάργηση της ελεύθερης διακίνησης ιδεών. Υπό μια ευρεία έννοια, παράταξη μπορεί να θεωρηθεί οποιαδήποτε ομάδα φοιτητών με κοινές πολιτικές θέσεις, είτε είναι νεολαία ενός κόμματος, είτε είναι ένα σχήμα, είτε μια απλή πρωτοβουλία. Γιατί λοιπόν τόση αγανάκτηση με τον φοιτητικό συνδικαλισμό; Γιατί μπαίνει εμπόδιο στην κυρίαρχη πολιτική. Σε τελική ανάλυση, κατάργηση της πολιτικής στα πανεπιστήμια σημαίνει αποδοχή της κυρίαρχης πολιτικής.
Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα ήταν πάντοτε χώρος αμφισβήτησης της καθεστηκυίας τάξης. Η ιστορία αυτή ξεκινά πριν ακόμα από τη δικτατορία του Μεταξά, περνά από την αντιδικτατορική πάλη και φτάνει στους αγώνες της μεταπολίτευσης. Η αμφισβήτηση των κεκτημένων του φοιτητικού κινήματος δεν πηγάζει από απλή άγνοια, έχει βαθύ ιδεολογικό χαρακτήρα. Εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, του καπιταλισμού που δημιουργεί κατακερματισμένες προσωπικότητες και κοινωνίες. Σε αυτό το ιδεολογικοπολιτικό σχήμα δεν υπάρχει κανένας χώρος για συλλογική δράση. Σε αυτές τις συνθήκες η προάσπιση του δημοκρατικού χαρακτήρα των διαδικασιών, η ισχυροποίηση των φοιτητικών συλλόγων και η συμμετοχή στις κινητοποιήσεις για τον δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα του πανεπιστημίου, είναι μονόδρομος.