Το 2015 ήταν ένα πολύ καλό έτος παγκόσμια για την κάνναβη και για τις προσπάθειες αποποινικοποίησης ή νομιμοποίησης αυτής. Πολλές χώρες έλαβαν μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση και άλλες δεσμεύτηκαν να επανεξετάσουν τις πολιτικές τους. Αυτές που έλαβαν μέτρα για μια πιο φιλελεύθερη προοδευτική στάση προς το θέμα της κάνναβης, αψήφησαν τις συμβάσεις του ΟΗΕ.
Συγκεκριμένα, υπάρχει διεθνές νομικό πλαίσιο για τα ναρκωτικά που βασίζεται στις συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών οι οποίες παρέχουν το διεθνές νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση του παράνομου φαινομένου των ναρκωτικών.
Αυτές οι συμβάσεις πλέον φαίνονται να δέχονται πιέσεις από παντού για αλλαγή. Όχι μόνο από χώρες που τις αψηφούν, αλλά και από τον ίδιο τον ΟΗΕ καθώς υπάρχουν αυξανόμενες πιέσεις εντός του οργανισμού για αλλαγή πολιτικής προς την αποποινικοποίηση των ναρκωτικών, παραδεχόμενες ότι ο “πόλεμος κατά των ναρκωτικών” δεν είναι πετυχημένος και αναγνωρίζοντας την ανάγκη για αλλαγή πολιτικών.
Στις 19 Οκτωβρίου, ο γνωστός επιχειρηματίας Richard Branson, ιδρυτής της Virgin Group, επίτιμο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Drug Policy Alliance (κορυφαία οργάνωση προώθησης πολιτικών για τα ναρκωτικά) και μέλος του Global Commission on Drug Policy (μη-κυβερνητικός οργανισμός) διέρρευσε ένα έγγραφο που συντάχθηκε από το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα (UNODC) και είχε ετοιμασθεί για το “The International Harm Reduction Conference” στη Μαλαισία.
Σύμφωνα με αυτό το έγγραφο, το UNODC φάνηκε να κάνει έκκληση στις εθνικές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο για την αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών και της κατοχής για προσωπική κατανάλωση για όλα τα ναρκωτικά. Ωστόσο, λίγες ώρες αργότερα, το UNODC απάντησε ότι το έγγραφο που διέρρευσε, δεν μπορεί να θεωρηθεί οριστικό και δεν πρέπει να ερμηνευθεί ως «δήλωση του UNODC». Παρ’όλα αυτά τις μέρες που ακολούθησαν μέχρι και σήμερα υπάρχουν συνεχή δημοσιεύματα που μιλούν για αλλαγή πολιτικής απο τον UNODC μέσα στο 2016.
Ας δούμε όμως συγκεκριμένα, τι αλλαγές είδαμε το 2015 και πως αναμένεται το 2016.
Καναδάς
Ας αρχίσουμε με τις πιο πρόσφατες εξελίξεις που έρχονται από τον Καναδά. Στον Καναδά, ο Πρωθυπουργός Τζάστιν Τρουντό, από την μέρα της ανάληψης των καθηκόντων του τον Οκτώβριο, έχει δεσμευτεί να προχωρήσει στη νομιμοποίηση της ψυχαγωγικής κάνναβης και πιστεύει πως η νομιμοποίηση της κάνναβης θα ωφελήσει τη κοινωνία.
Ο Καναδάς πριν από 15 χρόνια νομιμοποίησε την ιατρική κάνναβη. Το Υπουργείο Υγείας του Καναδά έχει μέχρι στιγμής εκδώσει 26 άδειες παραγωγής και διανομής σε περίπου 20 επιχειρήσεις. Μόλις η χώρα εφαρμόσει το σύστημα νομιμοποίησης της κάνναβης, ο Τρουντό είπε ότι τα έσοδα από τις πωλήσεις κάνναβης θα χρηματοδοτήσουν τη στήριξη της δημόσιας υγείας και εκπαιδευτικά προγράμματα. Ο Καναδάς σχεδιάζει να νομιμοποιήσει και να ρυθμίσει την κάνναβη να πωλείται σε προσιτές τιμές για τους ενήλικες ώστε να κρατήσει την κάνναβη μακριά από τη μαύρη αγορά.
Η καναδική ομοσπονδιακή κυβέρνηση ακολουθεί το Κολοράντο, το οποίο νομιμοποίησε τη κάνναβη για ψυχαγωγικούς και ιατρικούς σκοπούς το 2012, και χρησιμοποιεί τα έσοδα για τη χρηματοδότηση μιας σειράς κοινωνικών υπηρεσιών αλλά και προγραμμάτων για τα σχολεία της Πολιτείας. Σε αντίθεση όμως με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ, η οποία απαγορεύει την κάνναβη, το κόμμα των Φιλελευθέρων του Καναδά και ο Πρωθυπουργός Τρουντό έχει ήδη επιληφθεί για την αφαίρεση της χρήσης κάνναβης και κατοχής από τον Ποινικό Κώδικα.
Αντί να τιμωρεί τους ανθρώπους για το κάπνισμα κάνναβης, ο Τρουντό είπε, θα υπάρξουν νέοι νόμοι που τιμωρούν αυστηρά όσους παρέχουν κάνναβη σε ανηλίκους ή αν οδηγούν υπό την επήρεια κάνναβης. Έχοντας εξασφαλίσει την αλλαγή του νόμου περί ποινικοποίησης της χρήσης, ο Καναδάς προχωρά στο 2016 με σταθερό σχέδιο νομιμοποίησης της ψυχαγωγικής κάνναβης.
Οι Φιλελεύθεροι επισημαίνουν ότι περισσότεροι από 600.000 Καναδοί έχουν ποινικό μητρώο για την απλή κατοχή κάνναβης και ο αριθμός συνεχίζει να αυξάνεται. Κάθε χρόνο, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δαπανά 500 εκ. καναδικά δολάρια για την επιβολή της απαγορευσης των ναρκωτικών.
Ωστόσο, ένας μεγάλος αριθμός ατόμων εξακολουθούν να κάνουν χρήση κάνναβης. Για περίπου μια δεκαετία τώρα, οι μελέτες έχουν δείξει ότι η χρήση κάνναβης απο τους Καναδούς ηλικίας 15 έως 24 είναι η υψηλότερη στον ανεπτυγμένο κόσμο, με μια πρόσφατη μελέτη να θέτει το ποσοστό αυτό στο 24,6 τοις εκατό. Για τους ενήλικες ανω των 25 ετών το ποσοστό πέφτει στο 8 τοις εκατό, ενώ στην Ε.Ε. Είναι κοντά στο 4,5%.
Η.Π.Α
Στις Η.Π.Α, σε ομοσπονδιακό επίπεδο, η κάνναβη συνεχίζει να παραμένει παράνομη. Μέχρι σήμερα, 23 Πολιτείες συν την Ουάσινγκτον DC έχουν προχωρήσει σε νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης, ενώ 4 ακόμα (Κολοράντο, Ουάσινγκτον, Όρεγκον, Αλάσκα) έχουν νομιμοποιήσει την ψυχαγωγική κάνναβη.
Στο Κολοράντο η βιομηχανία της κάνναβης αναπτύσσεται ραγδαία και η Πολιτεία πλέον έχει περισσότερα έσοδα από φόρους της ψυχαγωγικής κάνναβης παρά από τους φόρους του αλκοόλ. Σύμφωνα με το Τμήμα Εσόδων του Κολοράντο, από την 1 του Ιουλίου του 2014 μέχρι τις 30 Ιουνίου του 2015 τα φορολογικά έσοδα από την ψυχαγωγική κάνναβη ήταν 70 εκ. δολάρια ενώ τα αντίστοιχα του αλκοόλ ήταν 42 εκ. Επίσης το Κολοράντο τα πήγε τόσο καλά με τα φορολογικά έσοδα όπου βάσει νόμου θα πρέπει να επιστρέψει χρήματα στους πολίτες. Περισσότερα για το Κολοράντο μπορείτε να δείτε σε 2 προηγούμενα κείμενά μου.
Στην Ουάσινγκτον, κατά το πρώτο έτος, 70 εκ. δολάρια προήλθαν από φορολογικά έσοδα από τις πωλήσεις ψυχαγωγικής κάνναβης. Η Πολιτεία της Ουάσιγκτον αναφέρει ότι η αξια της κάνναβης που πωλήθηκε ήταν πάνω απο 257 εκ δολάρια. Οι ψηφοφόροι της Ουάσινγκτον είχαν εγκρίνει το νόμο το 2012 για να νομιμοποιηθεί η κάνναβη στους ενήλικες άνω των 21 και τα πρώτα καταστήματα άνοιξαν τον Ιούλιο του 2014.
Στις Η.Π.Α, σύμφωνα με μια νέα ομοσπονδιακή μελέτη που δημοσιεύτηκε στα μέσα Δεκέμβρη, περισσότεροι μαθητές στην 12η τάξη, δήλωσαν ότι καταναλώνουν κάνναβη κάθε μέρα, σε σύγκριση με όσους καπνίζουν τσιγάρα καθημερινά. Είναι η πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησε η έρευνα το 1975 όπου η καθημερινή χρήση κάνναβης ξεπέρασε αυτή των τσιγάρων.
Η έρευνα «Παρακολουθώντας το Μέλλον» (μτφρ: Monitoring the future) δείχνει ότι το 6% της 12ης τάξης, χρησιμοποιεί κάνναβη καθημερινά, περίπου το ίδιο ποσοστό με το προηγούμενο έτος, ενώ το 5,5% τής ίδιας ηλικίας ανέφερε ότι καπνίζει τσιγάρα καθημερινά. (Αυτό είναι μια πτώση από το 2014, όταν το 6,7% των παιδιών της 12ης τάξης κάπνιζαν τσιγάρα κάθε μέρα.) Οι αντιλήψεις τους για την κάνναβη επίσης άλλαξαν. Λιγότεροι μαθητές πιστεύουν ότι είναι επικίνδυνη. Σχεδόν το 32% των μαθητών της 12ης ταξης, είπαν πως θεωρούν ότι η τακτική χρήση κάνναβης θα μπορούσε να είναι επιβλαβής, σε σύγκριση με 36% που δήλωσαν το ίδιο το περασμένο έτος.
Ο αριθμός των Αμερικάνων φοιτητών που καπνίζουν κάνναβη σε σχεδόν καθημερινή βάση είναι ο μεγαλύτερος που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία 35 χρόνια. Σε έρευνα του Πανεπιστημίου του Michigan που περιελάμβανε μια σειρά από έρευνες, έδειξε ότι η χρήση της κάνναβης αυξάνεται σιγά-σιγά στις πανεπιστημιουπόλεις της χώρας από το 2006, με 5,9 % των φοιτητών να λένε ότι καπνίζουν κάνναβη σχεδόν κάθε μέρα – ο υψηλότερος αριθμός από το 1980.
Το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά αυξημένο σε σχέση με το 2007 όταν το 3,5 % παραδέχθηκε το ιδιο. Πλέον ένας στους 17 φοιτητές καπνίζει κανναβη σε καθημερινή ή σχεδόν καθημερινή βάση. Το 2006, το 55 % όλων των αποφοίτων λυκείων 19-22 ετών, έβλεπε την τακτική χρήση κάνναβης ως επικίνδυνη, ενώ μόνο το 35 % πίστευε το ίδιο το 2014.
Στον γενικότερο οικονομικό τομέα, παράλληλα με την νομιμοποίηση της ιατρικής και ψυχαγωγικής κάνναβης, παρατηρείται μια οικονομική ανάπτυξη όλων των επιχειρήσεων που ασχολούνται με τον κλάδο ή επωφελούνται από αυτόν. Η Wall Street Journal αναφέρει ότι η βιομηχανία της κάνναβης είχε τον Απρίλιο του 2015, χρηματιστηριακή αξία πάνω από 3 δις δολάρια, με πάνω απο 50 εταιρίες εισηγμένες στο χρηματιστήριο. Το New Frontier Financials εκτιμά ότι η βιομηχανία αυτή θα αγγίξει τα 15 δις δολάρια μέχρι το 2020.
Ευρώπη
Στην Ευρώπη μπορούμε να ξεχωρίσουμε τις περιπτώσεις της Πορτογαλίας (η οποία έχει αποποινικοποίησει όλα τα ναρκωτικά από το 2001), της Τσεχίας (η οποία έχει προχωρήσει στην αποποινικοποίηση της χρήσης κάνναβης),της Ισπανίας ( η οποία έχει υιοθετήσει το μοντέλο των Κοινωνικών Λεσχών Κάνναβης -λεπτομέρειες υπάρχουν σε προηγούμενο κείμενο μου-) και της Ολλανδίας (μοντέλο ανεκτικότητας και πώληση μέχρι 5 γραμμαρίων από coffee shops).
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Τσεχία, άνοιξε το Διεθνές Ινστιτούτο Kάνναβης και Κανναβινοειδών (ICCI) στις 15 Δεκέμβρη στην Πράγα με Αμερικανούς και Καναδούς επενδυτές να συμβάλλουν μισό δισεκατομμύριο κορώνες, τα οποία ο Υπουργός Υγείας Svatopluk Němeček είπε είναι η μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση στην Τσέχικη ιατρική έρευνα τα τελευταία χρόνια. Το Ινστιτούτο επιθυμεί να συμβάλει στην προώθηση της χρήσης της κάνναβης στη θεραπεία διαφόρων ασθενειών με βάση την έρευνα και στην εμπειρία των ασθενών.
Σχετικά με την Ολλανδία, υπάρχουν πιέσεις τόσο από κόμματα όπως το D66 και από την Ένωση Ολλανδικών Δήμων ώστε να νομιμοποιηθεί και να ρυθμιστεί πλήρως η κάνναβη, δηλαδή η παραγωγή, διανομή και πώληση. Παρ’όλα αυτά η κυβέρνηση δεν φαίνεται διατεθειμένη προς το παρόν να αλλάξει την υφιστάμενη κατάσταση που εξυπηρετεί μόνο το παράνομο εμπόριο και την παράνομη παραγωγή.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι πιέσεις προς αποποινικοποίηση και νομιμοποίηση της κάνναβης διαρκώς αυξάνονται. Αξίζει να τονιστεί πως πριν απο 2 μήνες, το θέμα είχε συζητηθεί στο κοινοβούλιο (Westminster Hall) μετά απο διαδικτυακό αίτημα το οποιο ειχε συγκεντρώσει πάνω απο 221.000 υπογραφές. Οι βουλευτές υποστήριξαν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να αντλήσει παραδείγματα από τις πολιτείες των ΗΠΑ, όπως το Κολοράντο.
Επιπλέον, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες ανακοίνωσαν τη σύσταση ομάδας εμπειρογνωμόνων για να διαπιστωθεί ποια νομική αγορά για την κάνναβη θα μπορούσε να λειτουργήσει στη Βρετανία. Κυριώς οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες έχουν ιστορικά υποστηρίξει της αλλαγή της νομοθεσίας για τα ναρκωτικά. Στο προεκλογικο τους πρόγραμμα δεσμέυονται να επιτρέψουν στους γιατρούς να συνταγογραφούν κάνναβη για ιατρική χρήση.
Την ίδια στιγμή μια μελέτη απο το Ινστιτούτο Κοινωνικών και Οικονομικών Ερευνών κατέληγε στο ότι “η νομιμοποίηση της κάνναβης θα μπορούσε να εξοικονομήσει 200 εκ. Λιρες απο τα δικαστήρια και την αστυνομία και να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα κάθε έτους”. Η μελέτη αναφέρει ότι 216 τόνοι κάνναβης καταναλώθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά το προηγούμενο έτος και ότι 2,2 εκατομμύρια άνθρωποι ηλικίας 16 έως 59 πιστεύεται ότι έχουν χρησιμοποιήσει κάνναβη σε αυτό το διάστημα.
Οι αναλυτές της Κυβέρνησης έκριναν ότι η μελέτη από το Ινστιτούτο Κοινωνικών και Οικονομικών Ερευνών, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η χορήγηση αδειών κάνναβης θα μπορούσε να αυξήσει μέχρι και £ 1,25δις τα έσοδα σε ένα χρόνο, ήταν πιθανώς μια υπερεκτίμηση. Η έκθεση ωστόσο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η νομιμοποίηση και ρύθμιση της αγοράς κάνναβης «θα δημιουργήσει αξιοσημείωτα φορολογικά έσοδα», καθώς και εξοικονόμηση 200 εκ λιρών από τα δικαστήρια και την αστυνομία.
Παράλληλα, ένα νέο φαινόμενο που παρατηρείται στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι οι χρήστες κάνναβης να μην συλλαμβάνονται έπειτα από απόφαση της τοπικής αστυνομίας. Για παράδειγμα, η αστυνομία του Durham δεν θα έχει πλέον ως στόχο άτομα που έχουν φυτά κάνναβης στο σπίτι, αφού δήλωσε ότι η παράνομη αυτή δραστηριότητα δεν θα αποτελεί προτεραιότητα. Αλλά επίσης δήλωσαν ότι θα εξακολουθούν να διώκουν τους εμπόρους κάνναβης και την παράνομη αγορά.
Η αστυνομία του Durham και ο Επίτροπος για το Έγκλημα Ron Hogg δήλωσαν: “Δεν θέτουμε ως προτεραιότητα τα άτομα που έχουν ένα μικρό αριθμό φυτών κάνναβης για προσωπική τους χρήση. Φυσικά εναπόκειται στην κυβέρνηση να αλλάξει τον νόμο, αλλά εμείς προσπαθούμε να ανοίξουμε μια συζήτηση σχετικά με τα ναρκωτικά και την πολιτική. »
Λατινική Αμερική
Στην Λατινική Αμερική, αξίζουν να σημειωθούν οι περιπτώσεις της Κολομβίας και της Ουρουγουάης για το 2015, και οι 2 όμως για διαφορετικούς λόγους.O Πρόεδρος της Κολομβίας υπέγραψε διάταγμα για τη νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης. Ο Juan Manuel Santos είπε ότι η κίνηση αυτή, θα θέσει την Κολομβία στην ομάδα των χωρών που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή όσον αφορά τη χρήση φυσικών πόρων για την καταπολέμηση ασθενειών. Όπως είπε, η χώρα θα εξακολουθεί να καταπολεμά τη παράνομη παραγωγή ναρκωτικών.
Πλέον, όποιος επιθυμεί να παράγει κάνναβη πρέπει να υποβάλει αίτηση στο Εθνικό Συμβούλιο των Ναρκωτικών για τη χορήγηση άδειας. Η ιατρική κάνναβη θα χρησιμοποιείται για ιατρικές παθήσεις όπως η νόσος του Crohn, οι επιληπτικές κρίσεις, HIV και ναυτία. Πέρυσι, ο Santos, ο οποίος έχει παραδεχθεί ότι κάπνιζε κάνναβη ενώ ένας φοιτητής στο Κάνσας το 1970, δήλωσε ότι η νομιμοποίηση θα πάρει την παραγωγή της κάνναβης από τα χέρια των εμπόρων ναρκωτικών.
Απο την άλλη η Ουρουγουάη, ήδη από το 2013 έχει προχωρήσει σε ψήφιση νόμου για τη νομιμοποίηση της ψυχαγωγικής και ιατρικής κάνναβης με στόχο να αποσπάσει τον έλεγχο του εμπορίου από τις συμμορίες, ενώ επίσης ρυθμίζει και την φορολόγηση της κατανάλωσης.(λεπτομέρειες σε προηγούμενο κείμενο μου για την Ουρουγουάη).
Μέχρι σήμερα, οι πρακτικές δυσκολίες εφαρμογής αυτού που ψηφίστηκε ήταν μεγάλες. Τον επόμενο χρόνο όμως ξεκινάει η κάνναβη να πωλείται στα φαρμακεία, και οι Ουρουγουανοί θα είναι σε θέση να επιλέξουν από τρεις ποικιλίες, επικυρωμένες από το κράτος. Κάθε ποικιλία θα έχει διαφορετικά επίπεδα της ψυχοδραστικής ένωσης τετραϋδροκανναβινόλης (THC) και της κανναβιδιόλης (CBD).
Οι αρχές έχουν αναπτύξει ανιχνεύσιμα, γενετικά διαφορετικά φυτά για να εξασφαλιστεί ότι δεν θα αφήσει τα σύνορα της Ουρουγουάης ή να καταλήξει στη μαύρη αγορά. Οι εκτιμήσεις της κυβέρνησης είναι ότι οι εγγεγραμμένοι χρήστες κάνναβης θα είναι σε θέση να αγοράσουν κάνναβη από τα φαρμακεία στα μέσα του 2016, όταν οι δύο αδειούχοι παραγωγοί της χώρας αρχίσουν να πωλούν το πρώτο εμπορικό φορτίο τους, περίπου τέσσερις τόνους.
Η κάνναβη θα πωλείται στην Ουρουγουάη σε περίπου $1 ανά γραμμάριο, με τους ντόπιους να έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν έως και 40 γραμμάρια ανά μήνα. Ο πρωτοποριακός νόμος κάνναβης στην Ουρουγουάη έχει επιστήσει την προσοχή του κόσμου. Τον περασμένο μήνα, ο Μεξικανός πρόεδρος Ενρίκε Πένια Νιέτο δήλωσε ότι θα ανοίξει μια εθνική συζήτηση για την αναθεώρηση της νομοθεσίας κάνναβης της χώρας μετά από δικαστική απόφαση ορόσημο.
Ελλάδα
Στην Ελλάδα δεν συζητιέται καν. Προφανώς οι πολιτικοί και η κυβέρνηση δεν νοιάζονται για τα ίδια θέματα που νοιάζεται ο Καναδάς, οι 23+4 Πολιτείες των Η.Π.Α, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Τσεχία, η Ολλανδία, η Ουρουγουάη και άλλες τόσες χώρες. Φαίνεται δεν νοιάζονται για τα ατομικά δικαιώματα που έχει κάθε χρήστης/καταναλωτής κάνναβης, δεν νοιάζονται για την δημόσια υγεία, για τη νεολαία, για όλα αυτά τα θέματα που θα έλυνε η νομιμοποίηση της κάνναβης.
Προφανώς δεν νοιάζονται για τους χιλιάδες ασθενείς που επιθυμούν ελεύθερη πρόσβαση στην ιατρική κάνναβη και σε έναν μακρύ κατάλογο παθήσεων και ασθενειών (άνω των 20 στις Η.Π.Α). Τέλος, φαίνεται ότι προτιμούν να γονατίζουν την κοινωνία με φόρους, παρά να προχωρήσουν σε άλλα μέτρα αύξησης φορολογικών εσόδων όπως πχ η νομιμοποίηση, ρύθμιση και φορολόγηση της ψυχαγωγικής και ιατρικής κάνναβης.
Επίσης, φαίνεται να προτιμούν να κόβουν πόρους από νοσοκομεία, παρά να κόβουν πόρους από την αστυνομία για το κυνήγι της κάνναβης και την επιβολή της απαγόρευσης. Να μας χαιρόμαστε.