Του Κώστα Βλαχόπουλου
Όταν πριν 5 χρόνια πρωτοβρέθηκα στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό του Εδιμβούργου, το μάτι μου καρφώθηκε σε εκείνα τα περίεργα γράμματα πάνω στις λευκές ταμπέλες που έγραφαν τα ονόματα των σταθμών. Τα Γαέλικα (Gaelic), η παραδοσιακή γλώσσα των Σκωτσέζων, που μιλιέται ακόμα και σήμερα σε κάποια χωριά των Highlands, έχει Ιρλανδική ρίζα και είναι εκεί για να θυμίζει στους Σκωτσέζους την ένδοξη καταγωγή τους. Είναι αλήθεια, ότι παρά την ειρηνική συνύπαρξη Άγγλων και Σκωτσέζων τους τελευταίους 3 αιώνες, οι δύο λαοί έχουν αρκετές διαφορές μεταξύ τους.
Η συγκολλητική ουσία όλα αυτά τα χρόνια ήταν το Στέμμα, που λειτουργούσε σαν ομπρέλα και ένωνε τα 4 κράτη που συναποτελούν το Ηνωμένο Βασίλειο (Αγγλία, Ουαλία, Σκωτία, Β. Ιρλανδία). Ηταν βέβαιο, όμως, ότι η στάση της κεντρικής κυβέρνησης του Westminster έναντι του Εδιμβούργου, η οποία πολλές φορές θύμιζε τις πιο μαύρες μέρες της αποικιοκρατίας με συνεχή εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών και περιφρόνηση των δικαιωμάτων των Σκωτσέζων θα οδηγούσε σε αποσχιστικές τάσεις.
Η πρώτη ρωγμή στο status quo στο Νησί ήρθε το 2014, όταν μετά από διάλογο και μια μακρά περίοδο πολιτικών ζυμώσεων, οι Σκωτσέζοι κλήθηκαν εν μέσω ενός κλίματος πρωτοφανούς προπαγάνδας και μιντιακής τρομοκρατίας, να αποφασίσουν για το αν το μέλλον τους θα είναι εντός του Ηνωμένου Βασιλείου, ή θα ακολουθήσουν τον δρόμο της Ανεξαρτησίας. Το αποτέλεσμα μπορεί να δικαίωσε τον Ντέιβιντ Κάμερον και όσους επιθυμούσαν την Ένωση, αλλά όπως αποδείχτηκε το κεφάλαιο δεν είχε κλείσει οριστικά.
Στις 13 Μαρτίου, η Πρωθυπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζεον ανακοίνωσε την πρόθεση της κυβέρνησής της να προχωρήσει σε δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία πιθανότατα τον Σεπτέμβριο του 2018. Υλοποιώντας προεκλογική δέσμευση του κυβερνώντος κόμματος SNP, η οποία ξεκαθάριζε ότι σε περίπτωση εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Σκωτία θα διεκδικήσει εκ νέου την Ανεξαρτησία της, η Στέρτζεον τόνισε ενώπιον των δημοσιογράφων ότι είναι “υποχρέωση της να διαφυλάξει τα συμφέροντα του λαού της” καθώς η φωνή της Σκωτίας δεν ακούγεται πλέον από την κυβέρνηση του Λονδίνου.
Το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας (SNP), ένα κόμμα της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας, με επιρροές από τα σκανδιναβικά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα που μεσουράνησαν τις δεκαετίες του 70’ και 80’, βρίσκεται στην κυβέρνηση από το 2007. Χωρίς να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων σε όλους τους τομείς της διακυβέρνησης, όπως η φορολογική πολιτική, έχει καταφέρει να επιβάλλει ένα διαφορετικό μοντέλο διοίκησης, ξεφεύγοντας από το σκληρό νεοφιλελεύθερο πλαίσιο του Westminster. Και στα δύο δημοψηφίσματα, το SNP που ηγείται της ατζέντας της Ανεξαρτησίας έθεσε το ζήτημα σε οικονομική και αξιακή βάση. Χωρίς να καταφύγει σε στερεότυπα, ανέδειξε το θέμα της έλειψης δημοκρατικότητας και διαφάνειας στην λήψη των αποφάσεων εκ μέρους της κεντρικής κυβέρνησης ως πρώτιστο για τους Σκωτσέζους. Η ατζέντα στηρίζεται και από συσσωμη την αριστερά, η οποία βάζει ακόμα πιο έντονα το ζήτημα της αποδέσμευσης από την κυριαρχία της συντηρητικής κυβέρνησης του Λονδίνου.
Ο δρόμος για την Ανεξαρτησία δεν θα είναι εύκολος. Η Σκωτσέζικη οικονομία, η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου στην Βόρεια Θάλασσα, παραμένει στάσιμη λόγω των χαμηλών τιμών του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές, ενώ η νομισματική της εξάρτηση από την Στερλίνα αποτελεί αγκάθι στα επιχειρήματα των υποστηρικτών της Ανεξαρτησίας. Αν οι επικεφαλής της καμπάνιας του Yes καταφέρουν να αντιμετωπίσουν αυτά τα δύο ζητήματα, είναι βέβαιο ότι ο Σκωτσέζικος λαός θα υποστηρίξει τις επιλογές τους.
Το κεφάλαιο για την Ανεξαρτησία δεν έκλεισε ποτέ μετά το 2014. Πολλοί ήταν βέβαιοι ότι θα επανέλθει άμεσα στο προσκήνιο και επιβεβαιώθηκαν. Όπως πολύ εύστοχα είχε επισημάνει ο σημαντικός διανοητής Ταρίκ Αλί σε ομιλία του στο Εδιμβούργο πριν από το πρώτο δημοψήφισμα «Στις 18 Σεπτέμβρη δεν τελειώνει κάτι. Η μάχη από τους Σκωτσέζους θα συνεχιστεί. Η Σκωτία δεν θα είναι ποτέ πια η ίδια.». Είχε δίκιο.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ στον Δρόμο της Αριστεράς, την Παρασκευή 24.3.2017
Κάθε Σάββατο κυκλοφορεί στα περίπτερα το έντυπο Νόστιμον Ήμαρ ένθετο στον Δρόμο της Αριστεράς.
