Χθες Τετάρτη 17 Μαρτίου ο υπουργός Βασίλης Κικίλιας ανακοίνωσε πως ολόκληρη η Ελλάδα γίνεται μία ενιαία Υγειονομική Περιφέρεια, η Αττική προσφεύγει μαζικά στις ιδιωτικές κλινικές για να αποσυμπιεσθεί το ΕΣΥ, και σε αυτή τη φάση χρειάζονται περισσότερα χρήματα από ποτέ για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Απείλησε ακόμα πως αν οι ιδιώτες γιατροί δεν προσέλθουν εθελοντικά στο ΕΣΥ, θα εισηγηθεί την επίταξή τους.
Η κυβέρνηση όμως την ίδια στιγμή που υπόσχεται τεστ σε σχολεία και τόπους εργασίας (rapid test), δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην επιδημιολογική επιτήρηση ακόμα και σε τόπους συγκέντρωσης ηλικιωμένων, όπως έχει δεσμευθεί η υφυπουργός Δόμνα Μιχαηλίδου πολλές φορές, πιο πρόσφατα στα μέσα Ιανουαρίου.
Παρόλα αυτά, χθες διενεργήθηκαν τόσα τεστ όσα ποτέ άλλοτε: 63.654. Τα 38.933 ήταν rapid test. Έναν χρόνο πριν, το νούμερο ήταν 800 τεστ την ημέρα, μόνο μοριακά, που γίνονταν στο Ινστιτούτο Παστέρ και το εργαστήριο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η κυβέρνηση σχεδιάζει τώρα πολλαπλασιασμό των rapid test, ώστε να διευκολύνει το άνοιγμα των σχολείων αλλά και των επιχειρήσεων άνω των 20 ατόμων, με τη διενέργεια τεστ δύο φορές τον μήνα. Όταν αντέτεινα στον υφυπουργό Επικρατείας Άκη Σκέρτσο ότι αυτά τα τεστ είναι λίγα μπροστά σε εκείνα που κάνει η Κύπρος (30-40.000 τεστ ημερησίως με διαρκή τεστ στα σχολεία) μου απάντησε στο facebook: «Κύπρος 1/10 πληθυσμού Ελλάδας. Δεν υπάρχει testing capacity για τέτοια κλίμακα στην Ελλάδα».
Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Η Κύπρος δεν διαθέτει παρά ελάχιστα κρατικά εργαστήρια, αν και το κράτος αγόρασε πρόσφατα έναν μεγάλο όγκο rapid test. Όταν τον Νοέμβριο του 2020 πήγα στο νησί, έκανα τα τεστ μοριακού ελέγχου μου σε ιδιωτικό εργαστήριο, εξυπηρετήθηκα άριστα και πήρα το αποτέλεσμα σε χρόνο ρεκόρ. Τα 38 από τα 40 τεστ που έχω κάνει στην Ελλάδα έχουν γίνει σε ιδιωτικά εργαστήρια. Το κράτος θα μπορούσε να αγοράσει αυτές τις υπηρεσίες από ιδιώτες.
Όταν η κυβέρνηση λέει ότι δεν φτάνει το testing capacity, δηλαδή η δημόσια υποδομή για τεστ, εννοεί ότι δεν υπάρχουν αρκετοί υπάλληλοι για να κάνουν τα τεστ.
Περισσότερα rapid test
Στις αρχές της εβδομάδας, η κυβέρνηση ενόψει της παραδοχής ότι δεν υπάρχει testing capacity, σκέφτηκε να προχωρήσει στην αγορά rapid test που θα κάνουν μόνοι τους οι πολίτες, στους εαυτούς τους η στα παιδιά τους πριν πάνε στο σχολείο. Στις διαβουλεύσεις με τους προμηθευτές κάποιοι τους θύμισαν ότι ακόμα και αν γίνει αυτό, όπως στη Γερμανία, θα πρέπει να αλλάξει ο νόμος καθώς δεν επιτρέπεται για παράδειγμα στα φαρμακεία να πωλούν διαγνωστικά τεστ κάθε είδους (άλλο αν κάποια πουλάνε κάτω από το τραπέζι). Στη συνέχεια έπεσε η ιδέα σε κυβερνητικές συσκέψεις να αγοράσει το κράτος τα τεστ και να τα διαθέτει π.χ. στα σχολεία, όπου θα γίνονται με την ευθύνη του διδακτικού προσωπικού.
Η κυβέρνηση δια του ΕΟΔΥ ήθελε να παραγγείλει πριν από μερικές εβδομάδες 5 εκατομμύρια rapid test, αφού εξαντλήθηκαν αυτά που προήλθαν μεταξύ άλλων από μια μεγάλη δωρεά που είχε πάρει το καλοκαίρι από τον εφοπλιστή Θανάση Μαρτίνο. «Τα αποθέματά μας πριν από αυτόν τον διαγωνισμό είχαν τερματίσει» είπε στο inside story μια κυβερνητική πηγή που ήθελε να παραμείνει ανώνυμη.
Το πρόβλημα είναι πως ο διαγωνισμός του ΙΦΕΤ «κόλλησε» σε προσφυγή. Έως ότου αυτή κριθεί από την ανεξάρτητη αρχή προσφυγών και υπογράψει τη σύμβαση το Ελεγκτικό Συνέδριο, θα χρειαστεί ένα δίμηνο: Το κράτος δικαίου α λα ελληνικά είναι απαράσκευο για μία παγκοσμιοποιημένη κρίση (το ίδιο συνέβη και με τις 900 συσκευές υψηλής ροής οξυγόνου που δωρήθηκαν από το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στα νοσοκομεία του ΕΣΥ αλλά μπλοκαρίσθηκαν από προσφυγή, έως ότου τα ξεμπλόκαρε παρέμβαση του ίδιου του Κυριάκου Μητσοτάκη).
Μία άλλη πηγή μου μίλησε για 500.000 τεστ πλέον στα αποθέματα, δηλαδή αρκετά για 10-12 ημέρες.
Οι βασικοί προμηθευτές του κράτους πάντως, οι εταιρείες Abbot και Roche, ενημέρωσαν ότι διαθέτουν rapid test σε αφθονία και ότι θα μπορούσαν να προμηθεύσουν το κράτος εφόσον τα παραγγείλει.
«Πιθανότερη λύση είναι να παραγγείλει τα rapid test το υφυπουργείο Πολιτικής Προστασίας με απευθείας ανάθεση, αν θέλουμε να κάνουμε τεστ μεσούντος του τρίτου κύματος και να μην πάμε στο τέταρτο για να τα πάρουμε», είπε αστειευόμενη στο inside story πηγή του υπουργείου Υγείας.
Το περασμένο Σάββατο έγινε σύσκεψη για το θέμα των τεστ με την συμμετοχή αρκετών υπουργών και υπηρεσιακών παραγόντων και κατέληξε σε καυγά. Τη δεύτερη εβδομάδα του χρόνου η υφυπουργός Δόμνα Μιχαηλίδου είχε υποσχεθεί rapid test στους οίκους ευγηρίας. Με επιστολές τους σε υπουργούς, οι επιχειρήσεις αυτές τούς θυμίζουν ότι ακόμα πληρώνουν από την τσέπη τους μερικές χιλιάδες ευρώ για την αγορά των τεστ κάθε μήνα. Οι οίκοι ευγηρίας άνοιξαν έναν δρόμο πάντως, διότι το λιμενικό, η αστυνομία και οι εκπαιδευτικοί ζήτησαν και εκείνοι τεστ με τη σειρά τους (βέβαια όταν το υπουργείο Παιδείας τα πρόσφερε στους εκπαιδευτικούς, μόλις το 8% έκανε τεστ, κάπου 16 στις 200.000).
Τώρα επειδή η κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί σε όλα αυτά τα αιτήματα, ζητά να μάθει πόσοι σε κάθε δομή και σε κάθε σώμα υπαλλήλων έχουν εμβολιασθεί, για να υπολογίσει να δώσει τα τεστ σε όσους είναι ακάλυπτοι από το εμβόλιο. «Έχουμε στείλει τα στοιχεία αυτά τρεις φορές από τον Δεκέμβριο, αισθανόμαστε ότι το κράτος μας κοροϊδεύει…» είπε στο inside story στέλεχος μιας επιχείρησης που διαθέτει αλυσίδα οίκων αυξημένης φροντίδας.
Τον Φλεβάρη ο Δημήτρης Κοσσιώνης από τον «Θαλερό», έναν οίκο ευγηρίας στο Μαρούσι που είχε χτυπηθεί από τη βρετανική μετάλλαξη, μου είχε πει πως ούτε η περιφέρεια βοήθησε την επιχείρησή του, αν και του είχε υποσχεθεί βοήθεια. «Λίγα αντισηπτικά έστειλαν και αυτό ήταν όλο». Ο Κοσσιώνης κράτησε την επιχείρησή του όρθια παρά το κύμα του Ιανουαρίου, που χτύπησε την πόρτα του πριν από οποιονδήποτε άλλον στην Αττική. Οι τρόφιμοι και το προσωπικό είχαν κάνει το εμβόλιο και αυτό περιόρισε τις ανθρώπινες απώλειες.
Αλλά καθώς η πανδημία παίρνει συνέχεια νέες πιο μεταδοτικές μορφές, ακόμα και o,τι έκανε το κράτος πριν από δύο μήνες δεν αρκεί. Πρέπει να κάνει διαρκώς περισσότερα και γρηγορότερα. Όπως και ο ιός.