Το φαινόμενο Τραμπ δεν αφορά (μόνο) την Αμερική
”Το να πρέπει να επιλέξω ανάμεσα σε έναν δημοκρατικό και σε έναν ρεπουμπλικάνο υποψήφιο για πρόεδρο των ΗΠΑ, είναι σαν να πρέπει να επιλέξω για να φάω ανάμεσα σε ένα πιάτο με ζεστά και σε ένα πιάτο με κρύα σκατά”.
Αυτό έγραφε σε ένα βιβλίο του την δεκαετία του 1970 ο-από επιλογή-περιθωριακός Τσαρλς Μπουκόφκσι. Αλλά τότε μπορούσε να υπάρξει και ένα περιθώριο για να ακουστούν φωνές σαν και αυτή. Σήμερα, αφού το σύστημα κατάπιε το περιθώριο, γυρεύει να καταπιεί και την ίδια την κοινωνία. Και όσο προχωράμε, άλλο τόσο και συντηρητικοποιούνται οι κυρίαρχες απόψεις και τα διλήμματα που γεννάνε.
Το φαινόμενο Τραμπ δεν αφορά την Αμερική, ούτε και εμφιλοχωρεί σε αυτήν μονάχα. Αποτελεί την πιο ωμή απαίτηση ενός κομματιού της κοινωνίας να καταργηθούν όλες οι προοδευτικές αντιθέσεις του έθνους κράτους, όπως αυτές κατακτήθηκαν από την ανθρωπότητα στην ιστορική της πορεία, και να αντικατασταθούν από αυθαίρετες ομαδοποιήσεις συμφερόντων, με ακραία επιθετικό προσδιορισμό. Άλλοτε οριοθετημένων με βάση την τάξη, άλλοτε με βάση την γεωγραφική καταγωγή, άλλοτε με βάση το χρώμα του δέρματος. Ή, ακόμα και πέρα από αυτά. Τα πρωτεία, εξάλλου, τα κρατά το ύψος του τραπεζικού λογαριασμού.
Αυτός είναι ο ναζισμός της νέας εποχής: Διαφέρει από τον χιτλερισμό, στον βαθμό που ο πυρήνας του ναζισμού αφορούσε σε έναν εξουσιαστικό συγκεντρωτισμό με κέντρο το κράτος. Ο σημερινός ναζισμός συνδέεται με τον ολοκληρωτισμό των νεοφιλελεύθερων αξιών. Με βάση αυτές το κράτος πρέπει να απολέσει και τις ύστατες αναδιανεμητικές του μορφές. Την ιδεολογική του ισχύ, σαν σύνολο αντιτιθέμενων τάξεων. Η καταστολή και ο φανατισμός των ηλιθίων είναι η νέα ιδεολογία. Ο λαϊκισμός, η βαθιά αποδιάρθρωση της γνώσης και η επικέντρωση στα πιο ζωώδη από τα ένστιχτα των μαζών τα απλά, καθημερινά του εργαλεία.
Αυτό αντιστοιχεί σε πολιτικό επίπεδο στο φαινόμενο ότι οι δισεκατομμυριούχοι βγάζουν από την άκρη όχι απλά τους παραδοσιακούς πολιτικούς, μα την ίδια την πολιτική, σαν παρωχημένα και αποτυχημένα μοντέλα διαχείρισης της κοινωνίας των ιδιωτών. Που ένα κομμάτι της πλέον διεκδικεί να αυτοκαταργηθεί, ακόμα και σαν τέτοια.
Για ποιον λόγο μία πλούσια πολιτεία να συνυπάρχει με μία φτωχή; Για ποιον λόγο να συνυπάρχουν οι αστοί με τους προλετάριους, όταν πλέον οι πρώτοι αναπαράγονται σαν τάξη και δίχως την εκμετάλλευση της εργασίας; Η εργασία και οι φορείς της τείνουν όχι απλά να είναι άχρηστοι αναφορικά με την αναπαραγωγή του συστήματος, αλλά ουσιαστικά και περιττοί σαν τάξη. Δεν υπάρχει λόγος να μοιράζονται το ίδιο έδαφος, την ίδια σημαία με τους πλούσιους, ακριβώς όπως δεν πρέπει να μοιράζονται όχι τα δικά τους νοσοκομεία, αλλά ούτε καν άλλα, κρατικά, με ”δημόσιο” χρήμα.
Αν αυτό είναι το οικονομικό περιτύλιγμα της εποχής, το περιεχόμενο για αυτήν την ιστορική κίνηση το δίνει από μόνο του το σύστημα στην έσχατη πνευματική παρακμή από την οποία διέπεται εδώ και δεκαετίες. Πρόκειται για την πλέον παράλογη εποχή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ο,τι είναι όμορφο και ανθρώπινο διώκεται ως παράνομο.
Σε αυτό το επίπεδο διεξάγεται η ταξική πάλη της εποχής μας. Ανάμεσα στις δυνάμεις που διεκδικούν να εξαφανιστεί ο άνθρωπος μέσα από τον άνθρωπο, να καταργηθούν οι κοινωνίες, και στις δυνάμεις που αντιστέκονται. Τάξη εναντίον τάξης, αλλά με μεσολαβημένα μεσαία στρώματα, και με πυρήνα την ίδια την επιβίωση του κόσμου. Και είναι μία μάχη που πρέπει να κερδηθεί.
Ας είμαστε αισιόδοξοι: Οξύνονται οι αντιστάσεις στην Αμερική για το φαινόμενο Τραμπ. Εμπροσθοφυλακή για να σώσουν τον κόσμο, και πάλι οι πιο καταπιεσμένοι και αποκλεισμένοι. Ομάδες αντίστασης εχτές ακύρωσαν ομιλία του Τραμπ, εν μέσω συγκρούσεων με την αστυνομία και τους οπαδούς του. Αρκετοί κατάφεραν και μπήκαν και στο στάδιο όπου θα γινόταν η ομιλία.
Όπως αυτός ο εδώ ο τύπος, μέλος του αντιρατσιστικού κινήματος Black Lives Matter, που τον βλέπουμε να σκίζει το πλακάτ με το όνομα του Τραμπ και τον υπότιτλο-σλόγκαν: ”Να κάνουμε την Αμερική μεγάλη ξανά”.
Το ξέρει ότι αν μεγαλώσει και άλλο η Αμερική θα γίνει ενάντια σε αυτόν, ενάντια στους φτωχούς της χώρας του, στους εκατοντάδες μαύρους που δολοφονούνται κάθε χρόνο από την αστυνομία εκεί, ενάντια και σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο που ξέρουν από πρώτο χέρι τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό που ζεσταίνει τις μηχανές του για νέους ολέθρους.
Όχι, ποτέ ο Τραμπ να μην αποκτήσει την δικαιοδοσία να πατήσει το κόκκινο κουμπί. Αλλά ακόμα και αν όντως ποτέ δεν γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ, το φαινόμενο του, οι κοινωνικές συμμαχίες που εκπροσωπεί πρέπει να ηττηθούν παντού στον κόσμο.