Κεντρικό θέμα στο τοπίο της επικαιρότητας η προοπτική ενός ενιαίου φορέα της Κεντροαριστεράς, που θα λειτουργήσει ως πόλος απέναντι στη ΝΔ με στόχο την ρεαλιστική διακυβέρνηση της χώρας. Αρκεί όμως ο αντιπολιτευτικός λόγος για να φέρεις τους πολίτες στην κάλπη; Μπορεί να υπάρξει πρόταση διακυβέρνσης και αν ναι, προς ποια κατεύθυνση;
Ως κοινωνικό κράτος μπορεί να νοηθεί εκείνο που παρεμβαίνει στη λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας, προκειμένου να αμβλύνει τις ανισότητες, αναδιανέμοντας το εθνικό εισόδημα σε όφελος των οικονομικά ασθενέστερων. Θα λέγαμε, λοιπόν, πως η παρέμβαση του κοινωνικού κράτους είναι αναδιανεμητική και μετριάζει τις παρενέργειες της οικονομίας της αγοράς.
Στόχος του; Η δικαιότερη κοινωνική ισορροπία.
Κοινωνικό κράτος δικαίου
Το κοινωνικό κράτος δικαίου αποτελεί ύψιστο σκοπό μιας δημοκρατικής διακυβέρνησης, μέσω της εξέλιξης του συνταγματικού κράτους, ενώ αποτελεί μορφή πολιτειακής οργάνωσης.
Ο μοναδικός τρόπος, όμως, για να μιλάμε για κοινωνικό κράτος δικαίου είναι η διαρκής συνομιλία αυτού με την κοινωνία. Να αποτελεί ένα συμμετοχικό και δημοκρατικό κράτος με διευρυμένη κοινωνική βάση, αναγνώριση δικαιωμάτων κοινωνικής συμμετοχής, έντονη συμμετοχική αυτό-οργάνωση και πολιτική βούληση. Ένα σχήμα κοινωνικού κράτους όπου η βάση, η ίδια η κοινωνία, μέσω της εκπροσώπησής της, θα καθορίζει την οικονομική και κοινωνική πολιτική του κράτους.
Ο ρόλος της Κεντροαριστεράς
Ιστορικά μόνο η αριστερά και η κεντροαριστερά έχουν καταφέρει να εκφράσουν τις λαϊκές διεκδικήσεις για κοινωνική ευημερία, ισορροπία, ισονομία, καλύτερη ζωή, προοπτική και πρόοδο.
Σήμερα, η κεντροαριστερά οφείλει να γίνει η φωνή που παρεμβαίνει ενεργά στους όρους επιβίωσης των ανθρώπων και δίνει μάχες για τα κοινωνικά δικαιώματα. Να γίνει η δύναμη που προσδοκά και διεκδικεί ολοκληρωτική αλλαγή. Πλήρη στροφή, από τον σημερινό σκοταδισμό προς την κατεύθυνση του «κράτους κοινωνικής επένδυσης».
Ο αναπροσανατολισμός της κοινωνικής πολιτικής προς την κοινωνική επένδυση είναι τεχνικά και δημοσιονομικά εφικτός. Τα εμπόδια είναι πολιτικά, καθώς βιώνουμε ιδεοληπτικές αρνήσεις σε οτιδήποτε έχει μέσα την έννοια του κοινωνικού κράτους, με μοναδική, για την κυβέρνηση, θεραπεία την συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα σε κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής.
Το κοινωνικό κράτος επένδυσης ως πρόταση διακυβέρνησης
Η ελληνική οικονομία χρειάζεται ένα κοινωνικό κράτος που να επενδύει στην υγεία, στις δεξιότητες εργαζομένων και ανέργων, στις νέες οικογένειες. Αυτό συνεπάγεται αποφασιστική στροφή στην κοινωνική πολιτική.
Το ΔΝΤ σε πρόσφατη έκθεσή του, σημειώνει πως η πανδημία επιβεβαίωσε τα πλεονεκτήματα της ίσης πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες –υγειονομική περίθαλψη, ποιοτική εκπαίδευση, και ψηφιακές υποδομές– καθώς και σε αγορές εργασίας χωρίς αποκλεισμούς και με αποτελεσματικά κοινωνικά δίχτυα ασφαλείας.
Το κοινωνικό κράτος επένδυσης μπορεί να λειτουργήσει ως επιταχυντής της οικονομικής ανάπτυξης, συνδυάζοντας υψηλές επιδόσεις στους τομείς της αποτελεσματικής προστασίας των πολιτών, στην διευκόλυνση της απασχόλησης, στην ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και στην επένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο.
Η μαζική επέκταση των υπηρεσιών κοινωνικής επένδυσης (π.χ. στην κατάρτιση, στην προσχολική εκπαίδευση, στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, στην ανοιχτή φροντίδα ηλικιωμένων), με την αρχική υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης ή του ΕΣΠΑ, μπορεί να επιταχύνει τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Αυτό μπορεί να συμβεί με τρεις τρόπους:
- Διευκολύνοντας τις επιχειρήσεις να μεγαλώσουν και να κάνουν προσλήψεις.
- Προετοιμάζοντας τους εργαζόμενους και τους ανέργους να ανταποκριθούν στις ευκαιρίες.
- Δημιουργώντας θέσεις εργασίας σε δημόσιες υπηρεσίες υψηλότερης απόδοσης.
Για να επιχειρηθεί επιτυχώς αυτή η στροφή θα πρέπει να υποστηριχθεί πειστικά από τις προοδευτικές δυνάμεις αυτού του τόπου.
Αυτή είναι και η ιδεολογία στην οποία θα πρέπει να στηρίζεται η πρόταση διακυβέρνησης που ζητά η κοινωνία ως εναλλακτική πρόταση από την κεντροαριστερά. Όχι η μονοκαλλιέργεια της τοξικής αντιπολίτευσης. Αυτού του τύπου η διαχείριση ανήκει στον χώρο της δεξιάς, η οποία δημιουργεί ηθικούς πανικούς, εφευρίσκει προβλήματα για να προωθεί τις δικές τις λύσεις και κατευθύνει την ατζέντα κατά το δοκούν.