Σε προηγούμενο δημοσίευμα εξετάστηκε η σημαντικότητα της ποσοστιαίας θετικότητας, και πώς αυτή παραβλέπεται σκοπίμως από τον Ε.Ο.Δ.Υ. και το Υπουργείο Υγείας, παρά στις προτροπές του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) να ελέγχεται συστηματικά.
- του Αντώνη Παπαδακάκη
Το επόμενο ερώτημα που εγείρεται, είναι με ποιον τρόπο αυτή η ποσοστιαία θετικότητα μπορεί να συγκριθεί με άλλες χώρες της Ευρώπης, αλλά και πώς μπορεί να συσχετιστεί με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του lockdown που αυτές έχουν.
Στην παρούσα έρευνα έγινε σύγκριση του ποσοστιαίου αριθμού τεστ ανά πληθυσμό (testing rate), της ποσοστιαίας θετικότητας (positivity rate), καθώς και του λόγου τους (testing rate/positivity rate) στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Συγκεκριμένα, η σύγκριση έγινε μεταξύ των αντίστοιχων μεταβλητών της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Γερμανίας, και της Σουηδίας, την περίοδο Νοεμβρίου 2020 – Ιανουαρίου 2021, από όταν δηλαδή ξεκίνησε το 2ο ολικό lockdown στην Ελλάδα. Ακολούθησε ποιοτική σύγκριση των περιοριστικών μέτρων που επικρατούν την ίδια χρονική περίοδο. Τα δεδομένα ανακτήθηκαν από το Ευρωπαϊκό CDC.
Testing rate
Αρχικά, το testing rate υπολογίζεται βάσει του CDC ως ο αριθμός των συνολικών τεστ που διεξάγονται, διά τον πληθυσμό της χώρας και όλο αυτό επί 100.000 (tests done / population X 100000). Σύμφωνα με την Ανάλυση Διακύμανσης Μονής Κατεύθυνσης (one-way ANOVA), η Ελλάδα είχε στατιστικά σημαντικότατη διαφορά με τις παραπάνω χώρες, πλην της Γερμανίας που δεν υπήρξε διαφορά. Με άλλα λόγια, η Ελλάδα διεξάγει εβδομαδιαίως πολύ λιγότερα τεστ ανά πληθυσμό σε σχέση με την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία (που είναι στην 1η θέση) και τη Σουηδία. Στο παρακάτω γράφημα διακρίνεται ο Μέσος Αριθμός των τεστ ανά πληθυσμό κάθε χώρας.
Positivity rate
Επαναλαμβάνουμε ότι το positivity rate υπολογίζεται βάσει του CDC ως ο αριθμός των νέων κρουσμάτων, διά το πλήθος των συνολικών τεστ που διεξάγονται και όλο αυτό επί 100 (new cases / tests done X 100). Σύμφωνα με την Ανάλυση Διακύμανσης Μονής Κατεύθυνσης (one-way ANOVA), η Ελλάδα είχε στατιστικά σημαντικότατη διαφορά και με τις πέντε ευρωπαϊκές χώρες. Με άλλα λόγια, η ποσοστιαία θετικότητα των τεστ που διεξάγονται στην Ελλάδα είναι στατιστικά πολύ μικρότερη σε σχέση με την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Γερμανία και τη Σουηδία (που είναι στην 1η θέση). Στο παρακάτω γράφημα διακρίνεται το Μέσο ποσοστό θετικότητας κάθε χώρας.
Η σημαντικότητα του λόγου testing/positivity
Επειδή δεν μπορούμε να βγάλουμε ασφαλές συμπέρασμα για το ποια χώρα τα πηγαίνει καλύτερα στο 2ο κύμα πανδημίας, απαιτείται ο υπολογισμός του λόγου αυτών των δύο μεταβλητών, όπου διαφαίνεται καλύτερα η επιδημιολογική κατάσταση μιας χώρας. Σύμφωνα με την Ανάλυση Διακύμανσης Μονής Κατεύθυνσης (one-way ANOVA), η Ελλάδα είχε στατιστικά σημαντικότατη διαφορά και με τις πέντε ευρωπαϊκές χώρες. Με άλλα λόγια, η επιδημιολογική κατάσταση της Ελλάδας είναι στατιστικά πολύ καλύτερη σε σχέση με την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Γερμανία και τη Σουηδία, είναι δηλαδή στην 1η θέση. Στο παρακάτω γράφημα διακρίνεται ο Μέσος Όρος αυτού του λόγου.
Ποιοτική σύγκριση αυστηρότητας lockdown
Στην παρακάτω εικόνα, εμφανίζονται ενδεικτικά κάποια από τα καθολικά μέτρα (με εξαίρεση τη λατρεία σε ναούς, που γίνεται υπό προϋποθέσεις) που έχουν εφαρμοστεί στην Ελλάδα κατά την περίοδο της δεύτερης καραντίνας και δίπλα σε κάθε μέτρο, υπάρχει ένας βαθμός αυστηρότητας. Παραδίπλα, υπάρχουν βαθμοί αυστηρότητας των παραπάνω μέτρων και τις υπόλοιπες χώρες.
Οι βαθμοί αυστηρότητας λαμβάνονται ως εξής: αν το μέτρο είναι σε ισχύ όλη την περίοδο μεταξύ Νοέμβριο 2020 και Ιανουάριο 2021, αυτό λαμβάνει τιμή «2». Αν αυτό το μέτρο έχει αποσυρθεί κάποια στιγμή μέσα σε αυτή την περίοδο, λαμβάνει τιμή «1» και αν δεν έχει εφαρμοστεί καθόλου σε κάποια χώρα, λαμβάνει τιμή «0». Στο τέλος διαμορφώνεται το συνολικό σκορ αυστηρότητας κάθε χώρας. Θα πρέπει να επισημανθεί, ότι όπου υπάρχει κίτρινο πλαίσιο με «0» βαθμό αυστηρότητας, αυτό σημαίνει ότι στη συγκεκριμένη χώρα το μέτρο δεν είναι καθολικό, αλλά υπάρχει μερική απαγόρευση.
Από τα παραπάνω, παρατηρούμε ότι η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που έχει ρητή απαγόρευση υπαίθριων συναθροίσεων άνω των 1000 ατόμων. Πιο αναλυτικά θα γίνει αναφορά στο τέλος του άρθρου. Κατόπιν, η Πορτογαλία, με ίδιο αριθμητικά πληθυσμό με την Ελλάδα έχει πολύ πιο χαλαρά μέτρα και ας πασχίζει το ίδιο με το σύστημα υγείας της. Τέλος, οι χώρες συμφωνούν ομόφωνα όσον αφορά την Τηλεργασία, ενώ καμία δε φαίνεται να έχει απαγορεύσει καθολικά τη λατρεία σε ναούς, και μόνο οι μισές (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα) την έχουν απαγορεύσει μερικώς.
Συμπεράσματα
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι η Ελλάδα:
- διεξάγει τα λιγότερα τεστ ανά πληθυσμό (testing rate)
- παρουσιάζει τη μικρότερη ποσοστιαία θετικότητα αυτών των τεστ από κάθε άλλη χώρα (positivity rate) και κατ’ επέκταση
- φέρει την καλύτερη επιδημιολογική κατάσταση (testing rate/positivity rate), με τη διασπορά των κρουσμάτων που ανιχνεύονται στον πληθυσμό της να είναι στατιστικά πολλές φορές μικρότερη…
…συνεχίζει να έχει τα αυστηρότερα μέτρα lockdown την περίοδο Νοεμβρίου 2020-Ιανουαρίου 2021. Μάλιστα, πολλοί από τους περιορισμούς που επικρατούν στην Ελλάδα είναι καθολικοί, ενώ στις περισσότερες χώρες είναι πιο χαλαροί.
Αν και κάποιος θα μπορούσε να υποθέσει ότι αυτή η αυστηρότητα των μέτρων είναι ουσιαστικά εκείνη που έχει βοηθήσει στο μειωμένο επιδημιολογικό φορτίο της Ελλάδας σε σύγκριση με τις άλλες χώρες, η συσχέτιση αυτή δε θα πρέπει να θεωρείται και επιτυχία της δημόσιας υγείας. Γιατί το Εθνικό Σύστημα Υγείας δεν ενισχύεται, ούτε και θωρακίζεται παράλληλα με τα περιοριστικά μέτρα και τους αστυνομικούς ελέγχους που όλο και πληθαίνουν το τελευταίο διάστημα. Δεν πληθαίνουν, επίσης, τα δρομολόγια των ΜΜΜ, όπου επικρατεί ακραίος συνωστισμός με εκπροσώπους της Κυβέρνησης να ισχυρίζονται ότι δεν αποτελούν εστία υπερ-μετάδοσης.
Επιπλέον, η εφαρμογή ευρύτερων καθολικών lockdown αντί για τοπικών, όπως στον πρόσφατο χαρακτηρισμό του Νομού Λασιθίου ως «περιοχή αυξημένου κινδύνου» (κόκκινο), τη στιγμή που μόνο ο Δήμος Αγίου Νικολάου εμφάνιζε υψηλό αριθμό κρουσμάτων, δείχνει ότι τα περιοριστικά μέτρα αποτελούν αυθαίρετη πανάκεια της Κυβέρνησης χωρίς να λαμβάνεται υπ’ όψιν η γεωγραφική κατανομή των κρουσμάτων.
Ακόμα, ένα lockdown που όλο και παρατείνεται, με διάρκεια 3 μηνών πλέον, πλήττει σθεναρά και την ψυχική υγεία των πολιτών, που δε βρίσκουν διέξοδο από τα συνεχή λουκέτα στις επιχειρήσεις τους, την έλλειψη ανθρώπινης επαφής και την καταστρατήγηση ατομικών, κοινωνικών και πολιτικών ελευθεριών (π.χ. έκφραση, διαδήλωση). Με ένα lockdown που όλο παρατείνεται και καταπνίγει τη νοοτροπία ζωής που έχουν συνηθίσει οι Έλληνες, και που δεν ασπάζεται η πλειονότητα των ευρωπαϊκών λαών, είναι δεδομένο ότι όσο περνάει ο καιρός, τόσο αυτό δε θα ακολουθείται πιστά. Δεν μπορούμε να μιλάμε επομένως για επιτυχία των αυστηρών μέτρων αν προσεγγίσουμε την κατάσταση ολιστικά.
Εγείρεται, επιπροσθέτως, το ερώτημα αν αυτή η συνεχής αυστηρότητα των μέτρων που ακολουθεί η Ελλάδα -παρά την εξαιρετικά καλύτερη επιδημιολογική κατάστασή της συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες-, με την αιτιολογία της θωράκισης του ΕΣΥ και την αποφυγή όσο το δυνατόν περισσότερων απωλειών, είναι μια στρατηγική που επιδιώκει το πολιτικό σύστημα προς όφελός του.
Η εκμετάλλευση της πανδημίας, μιας πρωτόγνωρης κατάστασης, καθώς και του φόβου που αυτή γεννά, προκειμένου να τυφλωθεί ο μέσος πολίτης σε επερχόμενους δυνητικούς κινδύνους (π.χ. οικονομική κρίση, εργασιακά δικαιώματα, ελευθερία λόγου, κ.ο.κ.), σίγουρα δεν είναι κάτι που γίνεται μόνο από τους Έλληνες πολιτικούς. Είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο.
Η μεγάλη αυστηρότητα των μέτρων στον βωμό της υγείας και η ταυτόχρονη ενίσχυση της Αστυνομίας τόσο σε αριθμό «προστατών» όσο και σε εξοπλισμό, ενδέχεται να αποτελεί στρατηγική από την Κυβέρνηση ώστε να επιβάλλει νομοσχέδια με όσο το δυνατόν λιγότερη αντίσταση, καθώς πλέον οι διαδηλώσεις κρίνονται παράνομες και σχηματίζονται δικογραφίες σε βάρος των διοργανωτών τους.
Ένα είναι το σίγουρο: το ελληνικό lockdown, αν και το πιο αυστηρό σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δεν είναι και «καθολικό». Είναι ένα lockdown στην ψυχαγωγία, αφού δεν υπάρχει πρόβλεψη για κινηματογράφους και θέατρα, στην έκφραση αντιδράσεων, αντιμετωπίζοντας τους συμμετέχοντες διαδηλώσεων ως εγκληματίες, και εν γένει είναι ένα lockdown στην ανθρώπινη επαφή. Και αυτό επειδή το lockdown δεν υφίσταται για κάποιους τομείς εργασίας, καθώς εκείνη εντατικοποιείται μέσω της τηλεργασίας (και όπως είδαμε ομόφωνα μεταξύ των 6 χωρών που έγινε η σύγκριση). Το lockdown δεν υφίσταται στην καταναλωτική εκτόνωση, από τη στιγμή που δεν υπήρχε η κατάλληλη οργάνωση και μέτρα προστασίας για την εφαρμογή του click-in-shop, δημιουργώντας συνωστισμό και ουρές εκτός των καταστημάτων. Παράλληλα, ο Αρχηγός της Αστυνομίας εξέδωσε αστυνομική διάταξη που απαγορεύει τις υπαίθριες συναθροίσεις άνω των 100 ατόμων. Δύο μέτρα και δύο σταθμά, λοιπόν, τη στιγμή που η επιδημιολογική εικόνα της χώρας δίνει το πράσινο φως για χαλάρωση των μέτρων.
Κλείνοντας, και όσον αφορά την αστυνομική διάταξη του Αρχηγού της Αστυνομίας, η βάση δεδομένων του Ευρωπαϊκού CDC μας πληροφορεί ότι η Ελλάδα έχει ονομάσει το νέο αυτό μέτρο ως «Greece,”OutdoorOver1000″,2021-01-26». Με ισχύ από 26/1/2021 δηλαδή, απαγορεύονται οι υπαίθριες συναθροίσεις άνω των 1000 και όχι άνω των 100 ατόμων. Ορθογραφικό λάθος ή πολιτική σκοπιμότητα;