Του Γιάννη Μπάκου
“Εκδίκηση μας θα είναι το γέλιο των παιδιών μας!”
Στις 10 Απριλίου 1981 εκλέγεται στο Βρετανικό κοινοβούλιο ο φυλακισμένος απεργός πείνας Bobby Sands, σύμβολο του αγώνα των Ιρλανδών απέναντι στους Άγγλους και το παλάτι. Ο ξαφνικός θάνατος του ανεξάρτητου βουλευτή Frank Maguire, οδήγησε σε εσπευσμένες εκλογές στην περιφέρεια Fermanagh και South Tyrone, όπου ο Bobby Sands αν και κρατούμενος διατηρούσε το δικαίωμα να θέσει υποψηφιότητα. Οι οπαδοί του Sands έκαναν μια τεράστια εκστρατεία να μην χαθούν ψήφοι σε πολλούς υποψηφίους με αποτέλεσμα οι υπόλοιπες ριζοσπαστικές παρατάξεις να αποσυρθούν και ο Bobby Sands, στις 10 Απριλίου, 40 μέρες μετά την έναρξη της απεργίας πείνας να βρεθεί στο κοινοβούλιο, ο νεότερος βρετανός βουλευτής στην ιστορία της Μεγάλης Βρετανίας.
Ο Bobby Sands υπήρξε μέλος του IRA, που έγραψε ιστορία όταν έχασε την μάχη για την ζωή στις 5 Μαΐου 1981, σε ηλικία 27 ετών, εξήντα πέντε ημέρες αφού ξεκίνησε απεργία πείνας με αιτήματα: το δικαίωμα να μην φοράει την στολή του κρατούμενου, tο δικαίωμα να μην κάνει καταναγκαστική εργασία στην φυλακή, tο δικαίωμα να συναναστρέφεται με τους υπόλοιπους κρατούμενους και να μπορεί να οργανώνει εκπαιδευτικές δραστηριότητες, ο δικαίωμα της μιας επίσκεψης, ενός γράμματος και ενός δέματος ανά εβδομάδα και να αφεθεί ελεύθερος.
Αγωνιστής από μικρή ηλικία, ο Bobby Sands συνελήφθη πρώτη φορά για κατοχή πυρομαχικών αλλά αφέθηκε ελεύθερος, για να συλληφθεί ξανά το 1977 και να φυλακιστεί αυτή την φορά. Το 1981 οργάνωσε την απεργία πείνας που οδήγησε στον θάνατο του, καθηλώνοντας όλη την Μεγάλη Βρετανία και γιγαντώνοντας τον μύθο του. Το παλάτι και η Thatcher έδειξαν όλη τους την σκληρότητα στον Sands, λογοκρίνοντας ακόμα και το τραγούδι που έγραψε για την ελεύθερη Ιρλανδία, απαγορεύοντας το, γεγονός που απλά συνέβαλλε στην αύξηση της δημοτικότητας του Ιρλανδού επαναστάτη, αφού σύμφωνα με στοιχεία που υπάρχουν στο διαδίκτυο, έχει ηχογραφηθεί από διάφορους καλλιτέχνες πάνω από 1000 φορές. Χρειάστηκε να περάσουν μήνες και να χάσουν τη ζωή τους άλλοι εννιά απεργοί πείνας για να παραχωρηθούν σταδιακά τα δικαιώματα που διεκδικούσαν οι κρατούμενοι, χωρίς ωστόσο να τους δοθεί ποτέ το στάτους των πολιτικών κρατούμενων. “Δεν υφίσταται πολιτική δολοφονία, πολιτικός βομβαρδισμός ή πολιτική βία. Υπάρχει μόνο εγκληματική δολοφονία, εγκληματικός βομβαρδισμός και εγκληματική βία,” επέμενε η Θάτσερ και αρνούνταν κατηγορηματικά κάθε συζήτηση.
Μέχρι το 1976, όσοι κρατούμενοι είχαν καταδικαστεί για τη δράση τους σε οργανώσεις όπως ο IRA, αντιμετωπίζονταν ως πολιτικοί κρατούμενοι και είχαν δικαιώματα που δεν ίσχυαν για τους κοινούς εγκληματίες, φορώντας δικά τους ρούχα και όχι τις στολές της φυλακής και διατηρώντας το δικαίωμα της συνάθροισης με τους συγκρατούμενους τους, χωρίς να συμμετέχουν στις αναγκαστικές εργασίες της φυλακής. Το 1976, όμως, η βρετανική κυβέρνηση προχώρησε στην αφαίρεση του στάτους του πολιτικού κρατούμενου με σκοπό να ποινικοποιήσει τη δράση του IRA.
Άμεσα ξεκίνησαν οι αντιδράσεις, με τους κρατούμενους να κυκλοφορούν γυμνοί αρνούμενοι να φορέσουν τις στολές των φυλακισμένων, ενώ γέμιζαν με περιττώματα τους τοίχους και με ούρα τους διαδρόμους των φυλακών σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Όταν το 1980 η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο, οι κρατούμενοι αποφάσισαν να προβούν σε απεργία πείνας. Σε αυτή την πρώτη απεργία δεν συμμετείχε ο Sands, αλλά σημαντικά μέλη του IRA, όπως ο Brendan Hughes, ο Tommy McKearney, ο Sean McKenna και άλλοι. Μετά από 53 μέρες και όταν ο McKenna βρισκόταν στο χείλος του θανάτου, η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα συνθηκολογούσε με τους κρατούμενους. Η απεργία έληξε χωρίς να πεθάνει κανείς, αλλά πολύ γρήγορα αποκαλύφθηκε ότι το κείμενο που είχαν συντάξει οι Βρετανοί ήταν γεμάτο γενικολογίες και αόριστες υποσχέσεις, που ουσιαστικά δεν άλλαζαν τίποτα. Άμεση ήταν η αντίδραση του Bobby Sands, ο οποίος οργάνωσε και την επόμενη απεργία πείνας που θα οδηγούσε και στον θάνατο του.
Στις 25 Σεπτεμβρίου 2006, ο Nicky Wire, μπασίστας των Ουαλών ροκ σταρς Manic Street Preachers κυκλοφορεί το album του “I Killed the Zeitgeist”, το οποίο περιλαμβάνει το τραγούδι “Bobby Untitled“, έναν φόρο τιμής στον Bobby Sands.