Της Εβίνας Κυπραίου
Η στέγαση των προσφύγων αποτελεί ένα φλέγον και πολυσύνθετο κοινωνικό πρόβλημα το οποίο συχνά γίνεται αντικείμενο πολιτικής κατάχρησης, αντί ουσιαστικού διαλόγου για την επίλυση του. Η πλειοψηφία των πρακτικών στεγαστικής φιλοξενίας στην Ελλάδα υλοποιείται με την μορφή διαβίωσης σε πρόχειρους καταυλισμούς. Πρόκειται για μορφές στέγασης που δεν διασφαλίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εξαίρεση στη λογική των καταυλισμών αποτελεί το πρόγραμμα ESTIA που προσφέρει στέγαση αιτούντων άσυλο σε κοινωνικά διαμερίσματα.
Το πρόγραμμα δίνει την δυνατότητα στους δικαιούχους να διαμένουν σε χρηματοδοτούμενα διαμερίσματα (95%) και κτίρια (5%). Μέχρι σήμερα έχουν επωφεληθεί 61.895 ωφελούμενοι και οι θέσεις στέγασης ανέρχονται σε 25.545. Σε συνδυασμό με τη στεγαστική μέριμνα παρέχονται μηνιαία προπληρωμένες κάρτες. Το οικονομικό βοήθημα ορίζεται βάσει των μελών της οικογένειας, ποσό προσαρμοσμένο στο ύψος του κοινωνικού εισοδήματος αλληλεγγύης. Οι ωφελούμενοι επιβλέπονται από εξειδικευμένο προσωπικό (κοινωνικούς επιστήμονες, διερμηνείς, κ.α.) για τις ανάγκες που ενδέχεται να προκύψουν, σε όλη την διάρκεια της διαμονής τους.
Σημαντική δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι φορείς υλοποίησης είναι η επιλογή των δικαιούχων που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα, η οποία ορίζεται από τον βαθμό ευαλωτότητάς τους. Πρόκειται για μια διαδικασία σύγκρισης και κατηγοριοποίησης ενός πληθυσμού που ούτως ή άλλως βρίσκεται σε ανάγκη. Επίσης, η σύνδεση των ωφελούμενων με υπηρεσίες ένταξης, όπως η εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας για ενήλικες, επαφίεται στην καλή θέληση της κοινωνίας των πολιτών, στις πρόσθετες υπηρεσίες που προσφέρουν οι Μ.Κ.Ο. και στην θέληση των δικαιούχων. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε αδυναμία κοινωνικής αυτονόμησης των ωφελουμένων. Η αδυναμία στεγαστικής και κοινωνικής χειραφέτησης των ωφελούμενων, εξαιτίας αυτών των ελλείψεων, έχει ως αποτέλεσμα την απουσία εκροών και, κατά συνέπεια, τη στεγαστική υπερπληρότητα του προγράμματος.
Ακόμα λοιπόν και σε καλύτερες, συγκριτικά με αυτές των καταυλισμών, στεγαστικές λύσεις παρατηρούνται σημαντικά εμπόδια για την κοινωνική ένταξη των προσφύγων. Επομένως, συνολικά οι στεγαστικές συνθήκες που προσφέρονται για τον προσφυγικό πληθυσμό είναι επισφαλείς. Το ζήτημα της στέγασης των προσφύγων θίγεται στην πέμπτη και τελευταία συζήτηση του Κύκλου Συζητήσεων «Η Στέγαση ως Ανθρώπινο Δικαίωμα», η οποία θα διεξαχθεί τη Δευτέρα 9/12 και ώρα 18.30 στο Πάντειο Πανεπιστήμιο (Νέο Κτίριο ~ Αμφιθέατρο 3).